Alpu Ovası’nın imdadına Danıştay yetişti

Rıfat DOĞAN

ARTI GERÇEK- Danıştay geçen yıl Toprak Koruma Kurulu ile ilgili yönetmelikte yapılan ve tarım arazilerine termik santral yapılmasının önünü açan değişikliğin yürütmesini durdurdu.

Yargıdan gelen bu karar Eskişehir’de önemli tarım arazisi olan Alpu Ovası’nı yakından ilgilendiriyor. Eskişehir’de yer alan birinci sınıf tarım arazilerinin yüzde 40’ının yer aldığı Alpu Ovası’nın tarım dışı kullanımının oylandığı toplantı Eskişehir Valiliği’nde gerçekleştirilmiş, yeni yönetmeliğe göre toplanan kurulda 3 ret oyuna karşı 6 evet oyu kullanılmış ve Alpu Ovası birinci derece tarım arazisi kapsamından çıkarılmıştı.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 24 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanan "Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Planlanmasına Dair Yönetmelik Değişikliği" ile Toprak Koruma Kurulu için üçte iki çoğunlukla karar alma şartı, beşte üç olarak değiştirilmişti. Ayrıca kurulun, kamuya ait enerji ve ulaşım yatırım projelerinde, kararlarını toplantıya katılan üyelerin çoğunluğu ile alabilmesinin de yolu açılmıştı.

Ziraat Mühendisleri Odası yönetmeliğin 6. Maddesinin 1/c bendinin iptali ve yürütmesinin durdurulması talebiyle yargı yoluna başvurdu. Danıştay 10. Dairesi söz konusu yönetmelik değişikliğinin hukuka aykırı olduğunu belirterek yürütmeyi durdurma kararı verdi.

KARAR HUKUKA AYKIRI

Mahkeme kararında şu ifadelere yer verdi: Kurulun üye tam sayısı ile toplanması esastır, ancak zorunluluk halinde en az altı üye ile toplanabilir. Kurul, kararları en az beşte üç çoğunlukla ve en az altı üyenin aynı yönde oy kullanması şartı ile alır. Ancak kamuya ait enerji ve ulaşım yatırım projelerinde Kurul, kararları en az beşte üç çoğunlukla ve en az altı üyenin aynı yönde oy kullanması şartı ile alır.

Ancak kamuya ait enerji ve ulaşım yatırım projelerinde Kurul, kararları toplantıya katılan üyelerin çoğunluğu ile de alabilir." düzenlemesinin incelenmesinde ise nispeten daha az tarım toprağının amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verecek daha basit kararlarda toplantı ve karar yeter sayılarında nitelikli çoğunluk aranmakta iken daha geniş alanların tarım dışına çıkarılmasını gerektiren bir kısım yatırımlar yönünden adi çoğunluğun yeterli bulunmasının kendi içerisinde çelişkili olduğu açık olmakla birlikte, enerji ve ulaşım yatırımlarının kamusal niteliği dikkate alındığında "kamuya ait" ve ayrıca "zorunluluk halinde" ifadeleriyle belirsiz bir durum oluşturulması ve toplantı yeter sayısının 6 üyeye ve enerji ve ulaşım yatırımları yönünden ise karar yeter sayısının beşte üç çoğunluktan niteliksiz çoğunluğa düşürülmesi, Kanunun, tarım dışı kullanımda kamu yararı olsa dahi toprak bütünlüğünü ve verimliliğini korumaya yönelik amacına ve açık şekilde 13. maddesine aykırı bulunmaktadır.

DEVLET GÜVEN DUYGUSUNU ZEDELEYİCİ YÖNTEMLERDEN KAÇINMALI

Danıştay ayrıca kararında önemli bir uyarıda bulunarak "anayasanın 2. Maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında sayılan hukuk devletinin en önemli unsurlarından birisi "hukuki güvenlik ilkesi"dir. Hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınması gerekli kılar" ifadelerine yer verdi.

ALPU OVASI İÇİN ÖNEMLİ KARAR

Danıştay, dava konusu düzenlemenin ise yukarıda belirtilen gerekçelerle hukuki belirlilik ve hukuki güvenlik ilkeleriyle bağdaşmadığı sonucuna varılmadığını belirtti.

Eskişehir’in tarım arazisi olan Alpu Ovası’na termik santrale izin vermeyen Toprak Koruma Kurulu söz konusu değişiklikten sonra tekrar toplanmış ve termik santral yapılması için ovanın tarım vasfından çıkarılmasına karar vermişti. Eskişehir’de Tepebaşı ilçesi sınırlarında kurulması planlanan Alpu Termik Santralı projesi hakkında ‘ÇED Olumlu’ kararı verilmişti.

Danıştay’ın bu kararı uygulanırsa termik santralin iptal olması gündeme gelebilir.