AYM kararıyla Baydemir'e 'hak ihlali tazminatı' ödenecek

Anayasa Mahkemesi (AYM), eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı ve HDP eski Milletvekili Osman Baydemir’in 2006 yılında katıldığı bir eylem nedeniyle kendisine verilen kovuşturmayı erteleme kararıyla ilgili yaptığı bireysel başvuruda hak ihlali kararı verdi.

AYM, 15 Eylül'de verdiği kararda Baydemir'in toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine oy çokluğuyla, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine oy birliği ile hükmetti. Baydemir'e 30 bin lira manevi tazminat ödenecek.

'TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ HAKKINA YÖNELİK BİR MÜDAHALE OLDUĞU KABUL EDİLMELİDİR'

Gazete Duvar'da yer alan habere göre kararda içtihada referans veren AYM, kovuşturmanın ertelenmesi kararıyla ilgili değerlendirmesinde, "Anayasa Mahkemesi içtihadına göre henüz mahkûm edilmemiş olsa bile ertelenen kovuşturmanın gelecekte yeniden başlayabilme olasılığının başvurucularda stres ve cezalandırma endişesini devam ettireceği kanaatine varılmış ve söz konusu kararlarda başvurucuların ifade ve basın özgürlüklerine müdahalede bulunulduğu kabul edilmiştir" ifadelerini kullandı.

Baydemir'in başvurusunda da koşullar arasında esaslı bir farklılık bulunmadığını belirten AYM, "O hâlde zikredilen Anayasa Mahkemesi içtihadında konulan ilkeler ile somut olayın koşulları gözetildiğinde, temyiz öncesinde hapis cezasına hükmedilerek erteleme kararı verilen ve bozma kararı sonrasında hakkındaki kovuşturma ertelenerek üç yıl süreyle denetim altına alınan başvurucu hakkında henüz kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı olmamasına rağmen o dönem milletvekili olan başvurucunun ilerde kovuşturmaya maruz kalma ve cezalandırılma riskinin bulunduğunun dikkate alınması gerekir. Bu sebeplerle başvurucu hakkında kovuşturmanın ertelenmesi kararı verilerek denetim altına alınmasının başvurucunun toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına yönelik bir müdahale olduğunun kabul edilmesi gerekir" değerlendirmesinde bulundu.

AYM kararında ayrıca, "Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olaydaki yaklaşık 10 yıllık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir. Açıklanan nedenlerle Anayasa’nın 36. Maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir" denildi.

NE OLMUŞTU?

2006 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu sırada Antep'te 17 Aralık 2006 günü düzenlenen eylemin yasadışı olduğu gerekçesiyle Osman Baydemir ve on altı kişi hakkında kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme, yönetme ve bunların hareketlerine katılma suçundan cezalandırılmaları talebiyle 23 Mart 2007 tarihinde iddianame düzenlemişti. 

Antep 4. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen davada mahkeme, 17 Kasım 2011 tarihinde Baydemir ve diğer on dört sanık hakkında 1 yıl 3 ay hapis cezasına hükmetmiş ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar vermişti.

Kararı temyize taşıyan Baydemir'in itirazını değerlendiren Yargıtay, 18 Haziran 2015 tarihinde kararı bozmuştu. Baydemir'in o dönem milletvekili olması nedeniyle yargılama durmuştu. 2016 yılında Baydemir'in dokunulmazlığının kaldırılmasının ardından yargılama süreci de yeniden başlamış, mahkeme tarafından Yargıtay'ın bozma kararına uyarak 13 Şubat 2018 tarihinde kovuşturmanın ertelenmesine ve üç yıl denetime tabi tutulmasına karar vermişti.

Beraat kararı yerine kovuşturmanın ertelenmesi kararı verilmesine itiraz eden Baydemir, 15 Ağustos 2018'de AYM'ye bireysel başvuruda bulunmuştu.