Basın özgürlüğü gündemi: Her gün iki gazeteci mahkeme karşısında

Türkiye’de Ocak ayı boyunca basın özgürlüğü ve gazeteci yargılamaları çerçevesinde, ay boyunca 10 ilde en az 43 gazeteci, yargılandıkları çeşitli davalar kapsamında hakim karşısına çıktı. Ortalama her gün iki gazeteci yargılandı.

Press In Arrest’in verilerine göre; Ocak ayında en az beş gazeteci gözaltına alındı, bir gazeteci tutuklanarak cezaevine gönderildi.

Gazeteci Melis Alphan hakkında altı sene önce sosyal medyadan paylaştığı Newroz kutlama mesajı gerekçesiyle dava açıldı.

Üç gazeteci, haklarında açılan soruşturmalar kapsamında emniyet birimlerine ve/veya savcılara ifade verdi.

Yargılamalarda altı gazeteci hakkında beraat kararı verildi, iki gazetecinin davası düşürüldü ve iki gazeteciye toplamda 3 yıl 22 gün hapis cezası verildi.

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi, yazar ve şarkıcı Atilla Taş davasında Türkiye’yi, Taş’ın insan haklarının ihlal edildiğine hükmederek mahkum etti.

İlan kesme cezaları, haberlere erişim engelleri ve gazetecilere yönelik saldırılar Ocak ayında da gündemden düşmedi.

Raporun detayları şu şekilde oldu:

• İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Deutsche Welle (DW) Türkçe muhabiri Pelin Ünker ve haber müdürü Peter Limbourg hakkında, "ABD bankalarından suçlama: Aktif Bank şüpheli işlemlere aracı oluyor" başlıklı haber nedeniyle soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında Ünker, 8 Ocak 2021 tarihinde İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’ne giderek ifade verdi.
• Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı, Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eş Başkanı ve Mezopotamya Ajansı haber editörü Dicle Müftüoğlu hakkında sosyal medya hesaplarında paylaştığı haberleri gerekçe göstererek, "terör örgütü propagandası yapmak" iddiasıyla soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında Müftüoğlu, avukatıyla birlikte 13 Ocak 2021 tarihinde Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne giderek ifade verdi.
• Van Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından gazeteci Ruşen Takva hakkında soruşturma başlatıldı. Takva soruşturma kapsamında 10 Ocak 2021 tarihinde Van Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şubesi’ne giderek ifade verdi. Takva, "2911 Sayılı Kanuna Muhalefet" iddiasıyla suçlandı.
• Mezopotamya Ajansı İstanbul muhabiri Mehmet Aslan, Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında 5 Ocak 2021 günü İstanbul’daki evinde gözaltına alındı. Aslan, 8 Ocak 2021 tarihinde Antalya Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği tarafından "Örgüt üyesi olmak" iddiasıyla tutuklandı. Aslan, Antalya L Tipi Kapalı Cezaevi’ne götürüldü.
• JINNEWS çalışanları Habibe Eren ve Öznur Değer ile gazeteci Eylül Deniz Yaşar Ankara’da haber takibi yaptıkları sırada polislerce gözaltına alındı. Gazeteciler aynı gün serbest bırakıldı. (5 Ocak 2021)
• İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında Etkin Haber Ajansı (ETHA) Muhabiri Pınar Gayıp, İstanbul’daki evine yapılan baskında 14 Ocak 2021 tarihinde gözaltına alındı. Gayıp, 18 Ocak 2021 tarihinde ev hapsi şeklinde adli kontrol uygulanarak serbest bırakıldı.
• Gazeteci Melis Alphan hakkında "Newroz Pîroz be" yorumuyla birlikte 2015 Newroz’unda çekilen bir fotoğrafı sosyal medya hesabında paylaştığı iddiasıyla "terör örgütü propagandası yapmak" iddiasıyla dava açıldı. Alphan’ın 7,5 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanacağı dava, İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek.
• 1-31 Ocak 2021 tarihleri arasında 10 ayrı kentte (İstanbul, Diyarbakır, Ankara, Adıyaman, İzmir, Muğla, Van, Batman, Edirne, Antalya) 29 ayrı davada en az 43 gazeteci hakim karşısına çıktı. 25 ayrı dava da duruşmalar ileri tarihlere bırakıldı.
• Gerger Fırat Gazetesi’nin istihbarat şefi Özgür Boğatekin, "Zincirleme Şekilde, Basın ve Yayın Yoluyla Terör Örgütü Propagandası Yapmak" iddiasıyla Adıyaman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandığı davada 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırıldı.
• Gazeteci İdris Yılmaz, Erciş 1. Asliye Ceza Mahkemesinde "halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmekle" suçlamasıyla yargılandığı davadan beraat etti.
• Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan "Boğaz manzaralı lüks müştemilat" haberi nedeniyle muhabir Hazal Ocak’a Mehmet Cengiz tarafından açılan tazminat davası, Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine karar verildi.
• Gerger Fırat Gazetesi’nin istihbarat şefi Özgür Boğatekin, Eğitim Bir Sendikası ve Memur Sen Adıyaman İl Başkanı Ali Deniz’e "Alenen hakaret etmek" suçlamasıyla Adıyaman 3. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılandığı davadan beraat etti.
• Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı, Mezopotamya Ajansı (MA) Muhabiri Zeynep Durgut hakkında 8 Ekim 2020 tarihinde "Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak ele geçirmek veya yaymak" suçlamasıyla başlattığı soruşturma takipsizlikle sonuçlandı.
• KHK ile kapatılan Van TV çalışanlarının "terör örgütü propagandası yapmak" iddiasıyla yargılandığı davanın duruşması Van 4. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Van TV sunucuları Serdar Altan, Gülsün Altan, Kadir Cesur ve Sibel Eres hakkında beraat, Koçali Özipek içinde davanın düşmesine karar verildi.
• Sunucu Nahide Aslan’a ise "Zincirleme şekilde terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
• Köşe yazısında AK Parti’yi eleştiren Yeniçağ gazetesi Ankara Temsilcisi ve yazarı Orhan Uğuroğlu, evinin önünde saldırıya uğradı. Uğuroğlu, aracına bindiği sırada arkadan gelen 3 kişilik bir grubun saldırısına uğradı. Uğuroğlu’nun saldırıya dair emniyette ifade verdi.
• Basın İlan Kurumu (BİK), Evrensel gazetesine 3 günlük ilan kesme cezası verdi. Cezaya gerekçe olarak ise 1 Mayıs 2020’de "Cumhuriyet kaçak villa haberi nedeniyle ifadeye çağrıldı" başlığıyla yayımlanan haberde İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un isminin geçmesi olarak gösterildiği iddia edildi.
• İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (IHAM), sosyal medya paylaşımları ve köşe yazıları gerekçe gösterilerek, "Medya Yapılanması" olarak bilinen ve aralarında kapatılan Zaman Gazetesi yazar ve muhabirlerinin de bulunduğu dava kapsamında yargılanan Atilla Tas’ın "güvenlik ve özgürlük" ile "İfade özgürlüğü" haklarının ihlâl edildiğine karar verdi. Tas yargılama kapsamında suçlu bulunarak hapis cezası almış, 14 ay cezaevinde tutuklu kalmıştı. Aynı dosya kapsamında İHAM’a gazeteci Murat Aksoy için yapılan başvuru ise karar aşamasında ayrıldı.

TÜRKİYE, 2020 YILINDA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'Nİ EN FAZLA İHLAL EDEN İKİNCİ ÜLKE

2020 sonu itibarıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (İHAM) önünde Türkiye’ye karşı yapılmış toplam başvuru sayısı 11 bin 750. Mahkemenin yayınladığı 2020 istatistiklerine göre, Türkiye, 97 karar ve 82 ihlal kararıyla İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ni (İHAS) en çok ihlal eden ikinci ülke.

Türkiye 2017, 2018 ve 2019 yılından sonra, 2020 yılında da 31 ihlal kararıyla ifade özgürlüğünü Avrupa Konseyi üyesi ülkeler içerisinde en fazla ihlal eden ülke oldu.

Türkiye ayrıca, 1959-2020 yılları arasında hakkında verilen 3 bin 742 karar ile İHAM’ın hakkında en çok ihlal kararı verdiği ülke. 3.309 ihlal kararıyla ise genel çerçevede de İHAS’ı en fazla ihlal eden ülke.

953 adil yargılanma, 387 ifade özgürlüğü, 108 toplanma ve örgütlenme özgürlüğü ihlaliyle bu maddeleri en çok ihlal eden Avrupa Konseyi üyesi devlet de yine Türkiye. (HABER MERKEZİ)