Bomonti Fabrikası’nın Diyanet’e tahsis işlemi iptal edildi

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin tahsis işleminin ve yıkımın önünü açan İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Korumu Bölge Kurulu’nun kararlarının iptali istemiyle açtığı davaları İstanbul 12’nci İdare Mahkemesi karara bağladı.

Mahkeme kararında, fabrikanın 19’uncu yüzyılda ilk yapılaşmasının başladığını, Cumhuriyet döneminde 20’nci yüzyılın ilk yarısına kadar devam eden büyük bir kompleksin parçası olduğunu hatırlattı.

Yıkımın önünü açan İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararlarını da iptal eden mahkeme, fabrikanın depolarının söz konusu işlem için tahsis edilmesinin diğer yapıların özgün karakterleriyle uyumlu olmadığını vurguladı.

Ancak yargı süreci devam etmesine karşın depolar geçen yıl temmuz ayında yıkılmıştı.

MAHKEME, FARKLI YAPILAŞMAYA YOL AÇILACAĞINI BELİRTTİ

Diken'den Canan Coşkun'un haberine göre, fabrikanın kültür varlığı olarak tescillendiği, sahip olduğu hatıra, özgünlük ve nadirlik gibi değerler yönünden korunması gerektiği belirtildi.

Fabrikanın ‘cami yaptırılmak üzere’ tahsisine ilişkin işlemin yapıların özgün karakterleriyle uyumlu olmadığını kaydeden mahkeme, farklı bir yapılaşmaya yol açacak olması nedeniyle tahsis işleminin hukuka uygun olmadığını ifade etti.

Mahkeme ayrıca, Bomonti Bira Fabrikası’nın depolarının yıkımına ilişkin İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararlarını da "tüm unsurlarıyla ayakta olan bir yapının bir raporla restorasyon da yapılacakken tamamen yıktırılarak yapıların özgün karakterlerini korumayan farklı bir yapılaşmaya yol açacak olması" nedeniyle iptal etti.

NE OLMUŞTU?

1890 yılında Feriköy'’de kurulan Bomonti Bira Fabrikası ve ona ait binaları 1998 yılında İstanbul 1 No'lu Koruma Kurulu tarafından "korunması gereken kültür varlığı" statüsüne alınarak tescil edilmişti.

İstanbul 2 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Hazine Maliyesi’ne ait Bomonti Bira Fabrikası'nın birer parçası olan "Eski Malt Binası", "Eski Silo", "Eski Arpa Temizleme Binası" ve "Eski Kazan Dairesi" taşınmazlarının Diyanet İşleri Başkanlığı’na tahsisine onay vermişti.

Kurul, ayrıca 13 Haziran 2019 tarihinde aldığı kararla, "Topçu Kışlası" projesinin de mimarı olan Halil Onur’un tescilli yapıların bulunduğu alana ilişkin hazırladığı ve içinde mescit, yurt, sergi salonu ve katlı otopark bulunan projeyi de uygun bularak, söz konusu taşınmazların söküm ve yıkımına da izin vermişti.

Bomonti Bira Fabrikası, Osmanlı Devleti'nde II. Abdülhamit döneminde, 1890 yılında Feriköy'de kurulmuş daha sonra 1934'e TEKEL'e geçmişti. 1998 yılında ise fabrika "korunması gereken kültür varlığı" olarak ilan edilmişti.