Çin devlet medyası Ukrayna konusunda tonunu değiştiriyor

Çin başta Amerika olmak üzere Batılı toplumların baskısı altında. Batılılar, Çin’e Rusya’ya askeri ve ekonomik yardım yapmama konusunda uyarırken barış konusunda daha aktif olmasını istiyor. Çinli gözlemciler, savaşın başında açıkça Rusya yanlısı bir tavır alan Çin devlet medyasının son günlerde gösterdiği yaklaşım farkına dikkat çekti. New York Times’ın konuya ilişkin haberi şöyle:
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali başladığından beri Çin, lideri Putin'i eleştirmekten kaçındı. Savaştan uzak durmaya çalıştı. Bu hala genel olarak doğru olsa da, Çin’deki gözlemciler, son günlerde ülkelerinin devlet tarafından yönetilen haber medyasının tıpkı hükümetin kendisi gibi savaşa ilişkin tonunu ustaca değiştiriyor gibi göründüğünü belirttiler.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian, gazetecilere verdiği demeçte, (Çin lideri Xi Jinping'in Cuma günü Başkan Biden ile Ukrayna'daki savaşı görüşmesinin planlanmasından saatler önce), hükümetin "artan sivil kayıplardan derin bir üzüntü duyduğunu" söyledi.

Gözlemciler, Çin devlet medyasında Rusya'nın askeri gücüne biraz daha az, barış görüşmelerine ve Rus saldırılarının sivil kayıplarına biraz daha fazla odaklandığını söylüyor. Rus devlet propagandası, sıkı bir şekilde sansürlenen bir Çin sosyal medya ağı olan Weibo'da da popülerliğini kaybetti. Perşembe günü, savaşla ilgili en popüler Weibo maddesi, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmaydı.

Pekin'deki Renmin Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Shi Yinhong, son günlerde Çin'in Ukrayna hakkındaki resmi söyleminde ince değişiklikler gözlemlediğini söyledi. Profesör Shi, "Bu, Çin kamuoyundaki bir değişime dayanıyor" dedi.

"DEVLET YAYINLARI ZELENSKİY'E DAHA ÇOK YER VERMEYE BAŞLADI"

Savaşın ilk günlerinde, devlet yayın kuruluşu CCTV'nin haber programı olan "Xinwenlianbo", ağırlıklı olarak Rus ordusunun egemenliğini ve Ukrayna'daki operasyonunu vurguluyordu. Ancak bu hafta, Zelenskiy'nin daha fazla görüntüsüne yer verildi ve Rus saldırılarından daha doğrudan söz edildi.

Benzer bir değişim, Çin'in devletinin uluslararası yayın organı CGTN America'nın yayınlarında da belirgindi.

CGTN America, Cuma günü Twitter'da yaptığı açıklamada, "Rus bombardımanı tarafından öldürülen insanların cesetleri Ukrayna'nın büyük bir kısmında örtülü halde duruyor. Çatışmadan kaçan insan sayısının milyonları bulması ve Rus bombardımanının devam etmesiyle birlikte, birçok insan insani felaketin sona ermekten çok uzak olduğundan korkuyor" dedi.

Ancak tek başına bu tür haberler, Çin dış politikasında bir değişiklik olduğunu göstermeyebilir.

Profesör Shi, "Çin'in sempati duyduğu şey, egemen bir ulus olarak Ukrayna değil, Ukrayna halkıdır" dedi.

Rusya 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal ettiğinde ve hatta Rus güçleri kasabaları ve şehirleri bombalamaya başladığında bile Çinli yetkililer savaş için ABD'yi suçladılar ve Putin'in NATO'yu eleştirisini tekrarladılar. Çinli diplomatlar ve devlet medya kuruluşları da Kremlin propagandasına ve Ukrayna'daki Pentagon tarafından finanse edilen biyolojik silah laboratuvarları hakkında bir komplo teorisine destek verdi.

Zhao, "Tüm taraflar için en büyük öncelik, savaşı durdurmak, kısıtlamayı sürdürmek, sivillerin güvenliğini ve temel insani ihtiyaçlarını sağlamak ve daha büyük ölçekli bir insani krizi önlemek" dedi.

Bu yorumlar büyük ölçüde daha geniş bir kalıba uyuyor. Geçtiğimiz birkaç hafta içinde Çin hükümeti, sivil kayıplardan duyduğu üzüntüyü dile getirerek ve savaşın sona ermesi için çağrıda bulunarak, ancak Rusya'yı suçlamadan veya NATO'ya destek ifade etmeden savaş konusundaki tavrını biraz yumuşatmaya çalıştı.