'Dolardaki artış sadece Türkiye’ye gelecek turisti memnun eder'

'Dolardaki artış sadece Türkiye’ye gelecek turisti memnun eder'
Haftayı 4 lira sınırını aşarak tarihi rekorla kapatan dolardaki artış alarm veriyor. Uzmanlar artışın devam edebileceğine işaret ediyor.

Esra TUR


ARTI GERÇEK - Haftayı 4 lira sınırını aşarak tarihi rekorla kapatan dolardaki artış alarm veriyor. Yüksek dolar karşısında eriyen Türk Lirası'ndaki kayıp son iki haftada yüzde 3’e yaklaştı. Son beş yılda Türk Lirası'nın dolar karşısında yüzde 100 değer kaybettiğine dikkat çeken uzmanlar artışın devam etme eğiliminde olduğunu belirtiyor.

Diğer para birimleri arasında mart başından bu yana dolar karşısında yüzde 2,4’lük değer kaybı ile Türk Lirası başı çekti. Dolar/TL gece tarihi rekor olan 4,0375'i gördükten sonra bu sabah gevşeyerek 3,96’a geriledi. Euro/TL 5 liraya dayandı.

2002 yılında 65 milyar dolar olan özel sektör dış borcunun 5 kat artarak 300 milyar dolara yükseldiğine dikkat çeken uzmanlar, dolardaki artışın başta sanayici ve özel sektör olmak üzere tüm halkı etkileyeceğini belirterek, bu durumun sadece Türkiye’ye tatil için gelecek olan turistleri memnun edeceğini belirtiyor. 

‘KÜRESEL TİCARET SAVAŞI DOLARDAKİ ARTIŞI TETİKLİYOR’

Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) faiz artırımına piyasa hafta başında fiyat artışlarıyla yanıt vermişti. Cuma sabahı dolar 4 lira ile tarihi zirveyi gördü. Artışda ABD'nin Çin'e gümrük vergisi getirmesinin küresel ticaret savaşlarını tetikleyeceği endişelerinin neden olduğu belirtildi. Türk Lirası diğer ülkelerin para birimlerine göre dolar karşısında en fazla negatif ayrışan para birimi olmaya devam ediyor.

‘FED KARARI SICAK PARA ÇIKIŞINI ARTIRACAK’

Sadece FED’in faiz artırımı değil Türk lirasındaki değer kaybını tetikleyen pek çok etken olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Oğuz Oyan, FED’in bu yıl içinde 4 kez daha faizi artırımı yapmasının yanı sıra Amerika’daki vergi değişikliği gibi gelişmelerin Türkiye gibi ülkelerden sıcak para akışını hızlandıracağını belirtti. Piyasaların FED’in ilk faiz artırımını fiyatladığını belirten Oyan, kredi derecelendirme kuruluşlarının da Türkiye’nin not görümünün değiştirdiğini hatırlatarak, sıcak paranın yeniden ABD’ye döneceği uyarısında bulundu.

Türkiye’de Merkez Bankası'nın dolardaki artışı dengeleyecek şekilde bağımsız faiz politikası geliştiremediğine dikkat çeken Oyan,"Merkez Bankası'nın faiz politikasında bağımsız olmaması, yüksek enflasyon oranı, artamaya devam eden işsizlik, çok yüksek seyreden cari açık, Türkiye’nin kırılgan beşli arasında kalmasına neden oluyor. Türkiye’nin not görümünün değişimi de bunların sonucu. Önümüzdeki dönem bu etkenler ve FED'in olası faiz artırımı Türk lirasındaki değer kaybını artıracak" değerlendirmesinde bulundu.

‘ÖZEL SEKTÖRÜN DOLAR BORCU 5 KAT ARTTI’

Hükümetin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana özel sektörün 65 milyar dolar olan dış borcunun 5 kat artarak 300 milyar dolara yükseldiğine belirten Oyan, ekonomisi ithalata dayanan Türkiye’den sıcak para çıkışı hızlandığını belirtti. "Ekonomi dolardaki bu yükselişten derinden etkileniyor" diyen Oyan, "Borçlanma maliyeti artıyor, vatandaşın satın alma gücü azalıyor. Sanayinin şartları giderek zorlanıyor. Bu durum herkesi etkiliyor. Yüksek dolar ancak Türkiye’ye tatil için gelecek olan turisti memnun eder" vurgusu yaptı.

"Yolsuzlulukların, hukuksuzlukların, OHAL ekonomisinin hali hazırda zor olan ekonomik durumu daha da zorlu hale getirdiğine" dikkat çeken Oyan, Afrin harekâtı ile ülkenin içine çekildiği savaş macerasının bütçe üzerindeki yükü de artıracağını belirterek Türk lirasındaki değer kaybının beklenen bir durum olduğunu söyledi.

Sıcak paranın geldiği ülkelere döneceği konusunda Oyan ile hem fikir olan Prof. Dr. Aziz Konukman yeni gelişmeler ile dünyada risk iştahı azaldığı için FED faiz artırım kararı ile sıcak paranın geldiği yere geri döneceğini belirtti.

'SICAK PARA SAADETİ BİTİYOR’

Bu durumu ‘sıcak para saadeti bitiyor’ şeklinde yorumlayan Konukman, FED’in faiz artırımı hem portföy hem de doğrudan yatırımları olumsuz etkileyecek.  Doların mart ortasında 4 lirayı görmesini değerlendiren Konukman, hükümetin Orta Vadeli Programını (OVP) belirlerken ölçüsüz, gerçeklikten uzak öngörülerde bulunduğunu belirtti.

OVP’de sıcak para bolluğunun devam edeceği beklentisi ile hedeflerin belirlendiğini belirten Konukman, gerçekliğin farklı olduğunu söyledi. Konukman, "OVP’de doların 2020 yılında 4 liraya yaklaşması öngörülüyordu. Ancak 2018 Mart ayında dolar 4 lirayı test etti, 4 lirayı zorluyor. Tahminler sıcak para bolluğunun devam edeceği beklentisi ile yapılıyor. Ancak, gerçeklik farklı olabilmekte. Şimdi bu hedeflere ulaşılamayacağı görülüyor. FED başkanı Powell daha şahin politika takip edecek dört kez olur olmaz belli değil ancak en az iki kez daha faiz artırımı gelebilir. Bu özel sektör açısından çok ciddi riskli bir durum oluşturacak" dedi.

‘2019 YILI ÖZEL SEKTÖR İÇİN ZOR OLACAK’

Özel sektörün borç yükünden dolayı iş kaybı yaşamasının çalışanları da etkileyeceğini belirten Konukman, bu durumun hali hazırda çok yüksek olan işsizliği daha artıracağını belirtti. 2019 yılının hem özel sektör hem de vatandaş açısından zor olacağına dikkat çeken Konukman’a göre, hükümet şimdiye kadar dış kaynaklara bağımlı plansız bir büyüme ile hareket etti. 

'MB TEPKİSİZLİĞİ DEĞER KAYBINI ARTIRACAK'

Türk lirası Mart ayının ilk yarısında yüzde 2,4’lük değer kaybı ile ekonomiyi yeni bir türbülansa soktu değerlendirmesini yapan İktisatçı yazar Mustafa Sönmez’e göre Mart ortasında 4 lira basamağına yerleşen dolar 4 sınırını aşaracak. Sönmez, Merkez Bankası’nın dolardaki artış karşısında tepkisizliği tırmanışı caydırıcı bir adım atmaması, liradaki değer kaybını artıracak yorumunda bulundu.

4 HAFTADA 2 MİLYAR DOLAR SICAK PARA ‘ÇIKTI’

"Mart ayının başından itibaren yerel paralar içinde dolara karşı güçlenenler ve zayıflayanlara bakıldığında TL’nin güç kaybedenler arasında hızla ayrıştığını" ifade eden Sönmez, "Doğu Avrupa’da Macar, Çekya ve Polonya paraları; yükselenler arasında Meksika, Güney Afrika, Hindistan, Endonezya paraları dolara karşı küçük de olsa değer kazandılar. Buna karşılık dolara karşı değer kaybedenlerin başını 15 günde yüzde 2,4 değer kaybı ile Türk lirası çekti. Onu, Şili pesosu ve Rus rublesi izledi." 9 Şubattan bu yana sıcak para ‘çıkış’ında hareketlilik olduğunu belirten Sönmez, son iki hafta içinde 2 milyar sıcak paranın ülkeden çıktığını belirtti 

DOLAR TARİHİ REKORU GÖRDÜ

FED önceki gün fonlama faizini 25 baz puan artırdı. Uzmanlar, daha şahin politika yürütmesi öngörülen yeni FED Başkanı Jerome Powell’in bu yıl içinde en fazla dört, en az iki kere daha faiz artırımına gitmesini bekliyor. ABD'nin Çin'e gümrük vergisi getirmesinin küresel ticaret savaşlarını tetikleyeceği endişelerinin küresel risk iştahını olumsuz etkilemesi ardından Japon yatırımcıların pozisyonlarını bozmasıyla dolar/TL gece saatlerinde 4 TL'yi aşarak rekor seviyeyi gördü. Dolar/TL gece tarihi rekor olan 4,0375'i gördükten sonra bu sabah gevşeyerek 3,9617 seviyesinde bulunuyor. Euro/TL 5 liraya dayandı. Euro serbest piyasada 4,8886'dan işlem görüyor.

Öne Çıkanlar