Fiyatlar arttı alım gücü düştü: Halk borçlanarak temel ihtiyaçlarını alabiliyor

Fiyatlar arttı alım gücü düştü: Halk borçlanarak temel ihtiyaçlarını alabiliyor
Ekonomik kriz giderek büyüyor. Diyarbakır’da yapılan araştırmaya göre her evde bir işsiz var. yurttaşlar borçlanarak en temel gıda malzemelerini alabiliyor. Durum giderek kötüleşiyor.

Remzi BUDANCİR 


+GERÇEK- Ülkede yaşanan ekonomik kriz giderek büyüyor. Temel gıda ürünleri başta olmak üzere neredeyse tüm tüketim malzemelerine gelen zamlar satın alım gücünü neredeyse ortadan kaldırmış durumda.  Fiyat artışı nedeni ile yurttaşlar temel gıda ürünlerini dahi alamaz noktaya geldi. Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Saha Araştırmaları merkezi, Nisan ayında Diyarbakır Ekonomi raporunu hazırladı.

MARKETLERDE EKONOMİK KRİZ ARAŞTIRMASI

Diyarbakır’da gerçekleştiren çalışmada alışveriş alışkanlıkları, borçlanma, gündelik ihtiyaçları karşılama gibi konularda Diyarbakırlı yurttaşların tutum ve davranışları, bu durumla baş etme biçimleri, marketlerdeki satış düzeylerine etkisi üzerinde duruldu. Biri market çalışanları biri de alışverişe gelen yurttaşlarla (müşterilerle) olmak üzere hazırlanan ve eşzamanlı gerçekleştirilen iki ayrı soru formuyla yürütülen iki ayrı çalışmayla hazırlanan rapor açıklandı.  Diyarbakır'da marketlere giden yurttaşlara ailelerin işsizlik durumu, alım güçleri, tercih ettikleri ürünler ve nasıl geçindikleri sorulurken,  market çalışanlarına ise en çok tercih edilen ürünler ve yurttaşların alışverişte önceliklerine ilişkin sorular yöneltildi. Araştırmaya katılan yurttaşların neredeyse tümü fiyat artışı karşısında en temel ihtiyaçlarını bir karşılamadığını dile getirdi.   

İŞSİZLİK ARTTI

Sorunun ilki işsizlik durumu ile ilgiliydi. Görüşmecilerin yüzde 27,9’u son bir yıl içerisinde hanelerinde en az bir kişinin işsiz kaldığını ifade ederken, yüzde 31’i iki kişinin, yüzde 6,9’u ise 3 kişinin işsiz kaldığını bildirdi.

YURTTAŞLAR NASIL GEÇİMLERİNİ SAĞLIYOR?

Rapora göre son bir yıl içerisinde katılımcıların yüzde 95,2’sinin alım gücü azaldı.  Peki bu durumda nasıl geçimini sağlıyorlar. Geçim yöntemi olarak kredi ve borçlanma. Görüşmecilerin yüzde 24’ünün son bir yıl içerisinde farklı ihtiyaçları nedeni ile kredi aldığı belirtirken, yüzde 42,3’ünün borç aldığını ve yüzde 55,8’i ise mevcut durumda hala borcunun olduğu ifade etti. Katılımcılardan önemli bir kesimi yaşamını borçla idame ediyor.

GELİRLER GİDERLERİ KARŞILAMIYOR

Araştırma grubunun yüzde 42,3’ünün faturalarını ödemekte zorlanırken, yüzde 31,7’si ise temel ihtiyaçlarını, yüzde 26’sı ise sağlık ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Katılımcıların yüzde 51’i aile ve akraba desteğine ihtiyaç duydukları halde onlardan katkı/destek alamadığı da görülüyor. Araştırmaya göre katılımcıların yüzde 46,1’inin gelirleri giderlerini karşılayamıyor. Buna karşın yüzde 92,3’ünün herhangi bir sosyal yardım alamadığını dile getiriyor.

TEMEL İHTİYAÇLARINI KARŞILAYABİLİYORLAR MI?

Katılımcıların yüzde 15,6’sı artan ekonomik kriz ve hayat pahalılığı ile baş edemediği ve baş edenlerin ise; temel gıda ihtiyaçlarını kısarak, kampanya ve indirim günlerinde alışveriş yaparak, borçlanarak ve aile/akraba desteği alarak baş etmeye çalıştığını ifade ediyor.

Raporda son bir yıl içerisinde yurttaşların almaktan vazgeçtiği ürünlere de yer verildi. Buna göre yüzde 63,5’inin almaktan vazgeçtiği ürünler giyim, gıda ve ev eşyalarından oluşuyor. Katılımcıları yüzde 42,3’ü giyim, yüzde 31,7’si gıda ve yüzde 26’sı ev eşyalarını almaktan vaz geçtiğini dile getiriyor.

EKONOMİK DURUM ESKİYE NAZARAN DAHA KÖTÜ

Raporda dikkat çeken bir başka konu ekonomik durumlarının geçmişle karşılaştırılması. Toplumda genellikle "eskiden fakirlik vardı" söylemi yaygın olarak kullanılan bir ifade. Ancak günümüz ekonomik durumu yurttaşları geçmişi aratır noktaya getirdiğini gösteriyor. Görüşmecilerin yüzde 88,5’inin birikim yapamadığını ve yüzde 63,4 ‘ünün ise kendi yaşadıkları dönemin, anne ve babalarının yaşadıkları döneme nazaran daha kötü olduğunu belirtiyor.

İNDİRİM GÜNLERİ BEKLENİYOR

Ekonomik kriz ve hayat pahalılığının yaşandığı bu dönemde marketlerde en çok hangi ürünler satılıyor? Araştırmaya göre yüzde 51,1 temel gıda, 24,4 temizlik ürünleri, yüzde 11,1 ise kahvaltılık ürünleri. İndirimlerde en fazla rağbet gören ürünlerde ilk sırada yer alanlar şunlar: Yüzde 51,1 gıda, yüzde 24,4 temizlik, yüzde 11,1 kasap-şarküteri, 11,1 mutfak gereçleri.

FİYATLAR ARTTI, ALIM GÜCÜ AZALDI

Market çalışanlarının yüzde 79,2’si son 1 yıl içerisindeki alışveriş hacimlerinin/miktarlarının "Azaldığını" bildirirken, bunun nedenine dair yöneltilen soruya yüzde 50 zamlardan, yüzde 37,5 ise alım gücünün düşmesinden dolayı cevabını verdi.  Fiyat artışlarının, müşterilerin son bir yıl içerisindeki alışveriş alışkanlıklarını nasıl değiştirdiğine dair soruya ise yüzde 45’i "zorunlu ihtiyaçları almaya başladılar", yüzde 45 ise "her şeyi daha az almaya başladılar" cevabını verdi.

NİSAN AYINDA FİYATLAR STABİL KALDI

Araştırmada marketlerin Nisan ayı içerisindeki fiyat çizelgeleri karşılaştırmalı olarak incelendi. Yapılan incelemenin sonucu şöyle:

-Kış ayları içerisinde gerçekleşen fiyat artışları ve vergi indirimleri ardından, Nisan ayında fiyatların önemli oranda stabil kaldığı,

-Ulusal çaplı zincir marketlerin yerel bazlı marketlere oranla kimi ürünlerde nispeten ucuz satış gerçekleştirdiği,

-Bunun belli başlı en önemli nedenlerinden birinin de çıktı maliyetlerinin yerel marketlere göre daha az olması yanında sürümdeki fazlalığın ıskonto uygulamalarına ve sürekliliğine olanak sağlaması,

-Yerel marketlerin daha ucuza ürün temin edip, daha ucuza satamazsa veya bu konuda desteklenemez ise ulusal çaplı büyük marketler nezdinde rekabet gücünün giderek zayıflayacağı görülmüştür.

Raporu dataylı incelemek için tıklayınız.

İlgili Haberler
Öne Çıkanlar