Hurdadan çıkan patlayıcıyla ölen çocuk için karar

ARTI GERÇEK - Erzurum'un Pasinler ilçesinde, Pasinler Jandarma Özel Harekat Tabur Komutanlığı'na ait askeri mühimmat rastgele sivillerin girebileceği alana bırakıldı. Mühimmatlar, hurda toplamak için çalışan 13 yaşındaki A.P. birbirine vurduğu esnada patladı. 13 Nisan 2008 tarihinde yaşanan patlamanın ardından A.P. yaşamını yitirirken, dört arkadaşı da yaralandı. Atış alanında bulunan bomba atar mermisine tabur "Bizim mühimmatımız değil", Milli Savunma Bakanlığı ise, "Aile çocuğunu başıboş bırakmıştır" dedi. 

Pasinler İlçe Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı polisler patlamanın ardından yaptıkları incelemede tabur komutanlığının atış alanında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmadığını vurguladı. Polisin hazırladığı Görgü Tespit Tutanağı'nda, söz konusu mühimmatın hurda olarak alındığı atış alanına yakın  yerde tel örgü ve uyarı levhası bulunmadığı ibareleri geçti.

MÜHİMMATIN KİME AİT OLDUĞU BELLİ DEĞİL

Askeri bölgede gerçekleşen olay için Patnos Cumhuriyet Başsavcılığı dosyayı Kara Kuvvetleri Komutanlığı Erzurum 9. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'na gönderdi. Ancak Askerî Savcılık Sorumluluğu olabileceği tespit edilen altı askerî personel hakkında silah ve cephanesi hakkında tedbirsizlik, emir ve talimatlara riayetsizlik sonucu bir kişinin ölümüne ve birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma suçundan kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. 

Askeri Savcılık'ın bilirkişi raporunda, atış alanından alınan mühimmatın bomba atar mermisi olduğu ancak stok ve kafile numarası olmadığı için tabura ait olup olmayacağının bilinemeyeceği ibaresi geçti.

Aile yaşam hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'na başvurdu. Ancak bakanlıklarda ailenin talebini reddetti.  A.P.'nin ailesi bunun üzerine Erzurum 2. İdare Mahkemesi'ne başvurdu. 

MSB: ANNE VE BABA KUSURLUDUR

Mlli Savunma Bakanlığı mahkemeye verdiği savunmada, 'Askeri alana girmek suçtur' dedi. Ayrıca, çocuğun bakım ve gözetimi aileye ait diyerek 'çocuğun askeri alana başıboş bırakılması' ailenin yükümlülüğündedir dedi.İdare Mahkemesi ise dosyayı, " Çocuğun gözetim görevini yerine getirmeyen anne ve baba kusurludur" diyerek kapattı. 

Aile bu kararın ardından Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkeme, atış alanının yerleşim yerine yakınlığına dikkat çekerek, "Olayın gerçekleştiği yer ile mühimmatın temin edildiği yerin askerî bölge veya askerî bölgeye yakın bir yer olması nedeniyle kamu makamlarının bu bölgede makul ölçüler çerçevesinde yaşamı koruyucu özel güvenlik tedbiri alma yükümlülüğü bulunmaktadır" 

Kararın devamında, "Kamu makamları tarafından alınmış olan uyarı levhası, kısmi tel örgü ve nöbetçi bulundurulması gibi önlemler yetişkinler gibi davranması beklenemeyecek olan A.P.nin askeri mühimmatı temin etmesini engelleyememiştir. Dolayısıyla askerî makamlarca alınan güvenlik önlemlerinin yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır. Her ne kadar A.P. bulduğu mühimmatı birbirine çarpmak suretiyle kendisini yüksek risk içeren bir durumda bırakmış olsa da olay tarihinde 13 yaşında olduğu gözetildiğinde A.P.nin bulduğu nesnenin patlayabileceği yönünde bir öngörüsünün bulunmaması muhtemeldir" ifadelerinde bulundu.

AYM , "Bu noktada çocukların yetişkinlerin sahip olduğu muhakeme yeteneğine sahip olmamaları dolayısıyla özel olarak korunmaya muhtaç oldukları gözden kaçırılmamalıdır. Değinilen hususlar gözetilmeden hizmet kusuru bulunmadığı gerekçesiyle tazminat talebinin reddine karar verilmesi yaşam hakkının korunmasına ilişkin ilkelerle bağdaşmamıştır. Ayrıca olayda kişisel kusur bulunmasının kamu makamlarının sorumluluğunu tamamen ortadan kaldıracak nitelikte olmadığı değerlendirilmiştir" dedi.

AYM, Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının maddi boyutunun ihlal edildiğine karar verdi.