Kamu İhale Kanunu'nda kritik değişiklik hazırlığı: 'İhale istediğime gitsin'

AKP iktidarının, kamu kaynaklarının belli çevrelere peşkeş çekme aracına dönüşen Kamu İhale Kanunu (KİK) değişikliği TBMM’ye sunulmak için Saray’ın onayını bekliyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan yasa teklifi, büyük projelerin ihalelerinin denetimden kaçırılmasını ve yeni istisnalar tanınarak peşkeş çekilmesini kolaylaştırıcı düzenlemeler içeriyor.

Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre 2002 yılından bu yana 200’e yakın kez değiştirilen ve her değişiklikle iktidarın kendisine yakın sermaye çevrelerini daha kolay fonlamasına olanak sağlayan Kamu İhale Kanunu’nda ‘reform’ niteliğinde değişiklikler yapılacağı ve yasama yılının başlamasıyla TBMM’ye sunulacağı açıklandı. İlgili kurumların görüşüne açılan teklife son şekli verildi ancak hala TBMM’ye sevk edilmedi.

Taslak metin, açıklamaların aksine kamu ihalelerinin denetimini daha da azaltan ve istenilen şirketlere verilmesini daha kolaylaştırıcı bir yapının kurulmasını öngörüyor.

İktidarın kamu ihale düzenini istediği gibi yürütmesini sağlayacak düzenlemelerden bazıları şöyle:

ESNEK YÖNTEMLER

Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerindeki alımların "Sektörel Kamu Alımları Kanunu" çerçevesinde düzenlenmesi öngörülüyor. Bu sektörlerdeki alımlar için "daha esnek yöntemler gerektiği" şeklindeki gerekçe, istisnaların artacağını ve denetimin daha da olanaksız hale getirileceğini gösteriyor.

ÖNCEDEN ENGELLEME

Alımlarda, adayların yeterliklerinin tespit edilmesi amacıyla temel ilkelere uygun olarak EKAP üzerinden sertifikasyon sistemi kurulması öngörülüyor. Kamu teşebbüslerinin yanı sıra özel hukuk tüzel kişilerinin de bu alanda faaliyet göstermesine olanak sağlanacak. Bu da yeterlilik tespitinin gerçekçi yapılmaması, istenilmeyen şirketlerin ihalelere girmesi engellenerek rekabetin ortadan kaldırılmasına neden olacak.

CUMHURBAŞKANI’NA YETKİ

Alfabenin tüm harflerini tüketerek çift harfe geçilen istisnalar kapsamında Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Cumhurbaşkanı tarafından karar verilen mal alımları da ‘istisna’ kapsamında yapılabilecek.

YENİ İSTİSNALAR

Mevcut yasanın olağanüstü durumlarda pazarlıkla alım yapılmasına olanak sağlayan ancak istismar edilerek etki alanı sürekli genişleyen 21/b maddesine yeni hükümler ekleniyor. "Özellikli işler" denilerek neredeyse tüm alımların yapılmasına kapı açan hüküm kaldırılıyor. Ancak "Kamu teşebbüsünün kusurundan kaynaklanmayan", "Önceden öngörülmesi mümkün olmayan" durumlar için yeni istisnalar sağlanıyor.

Bu alımların idarenin belirlediği ‘en az üç adayla’ pazarlıkla yapılması kamu ihalelerinin belli adreslere gitmesi uygulamasının süreceğini gösteriyor.

ÖZELLİKLİ YERİNE ÖZGÜN

Pazarlıkla alımlarda en büyük istismar aracı olan "özellikli işler" kaldırılıyor ancak yeni istismarlara yol açacak "özgün nitelikte işler" istisnası getiriliyor ve bu işler açıkça tanımlanmıyor.

REKABETÇİ MÜZAKERE USULÜ

 Özgün nitelikle alımlarda "yeterli bulunan adaylarla" ihtiyacı en uygun şekilde karşılayacak yöntemin belirlenmesi için müzakere yapılacak. Herhangi bir adaya avantaj sağlayacak bilgilerin idare tarafından aktarılmaması yasaklanıyor ancak bunu güvence altına alacak bir hükme metinde yer verilmiyor.

19 MİLYONLUK İHALELER PAZARLIKLA:

Yaklaşık 19 milyon TL’lik dev ihalelerin pazarlıkla verilmesinin yolu açılıyor.

YENİLİKÇİ İŞ BİRLİĞİ

Kamunun ihtiyacını piyasada mevcut olan çözümlerle karşılayamaması nedeniyle bir veya birden fazla istekli ile iş birliği yapılarak yenilikçi bir mal, hizmet veya yapım işinin geliştirilmesi yeni bir yöntem olarak öngörülüyor.

İHALESİZ ALIM:

Önceden öngörülemeyen ve anlık olarak ortaya çıkan ihtiyaçların doğrudan teminle 36 ay süreyle karşılanmasına olanak sağlanıyor. Bu da üç yıl gibi uzun süreye yayılan birçok işin ihalesiz şekilde istenilenlere doğrudan gördürülmesinin önünü açıyor.