İhracatçıya zorunlu döviz satışı uygulaması 22 yıl sonra geri döndü
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yayımladığı Uygulama Talimatı’na göre 1999’da son bulan uygulama TCMB’nin eriyen döviz rezervlerini artırmak amacıyla yeniden devreye sokuldu.
Yapılan yeni düzenlemeye göre ihracat bedelinin %25’i düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden TCMB’ye satılmak üzere belgeyi düzenleyen bankaya zorunlu olarak satılacak. Böylece söz konusu banka da karşılık oranı olarak elde ettiği dövizin %25’ini merkez bankasına yatıracak.Türkiye ekonomisinde ihracatçıların önemli miktarda (%45-50) hammaddesi ithalat yöntemiyle elde ediliyor. Bu nedenle de döviz bozdurma zorunluluğu serbest piyasa rejimi ile uyumlu değil. İhracatçı ithalat yaparken oluşan döviz talebini kendi elde ettiği döviz geliri yerine piyasadan satın almak zorunda kalacak.
Söz konusu yeni Talimat, TCMB’nin rezervlerini artırdıkça döviz satışlarıyla TL’yi baskılama imkânı elde ederken, TL’yi de yeni bir baskı altına sokmuş olacak.
AMAÇ TCMB REZERVLERİNİ GÜÇLENDİRMEK
1999’da son verilen uygulamanın yeniden devreye sokulmasındaki amaç, Kur Korumalı Mevduat ile sağlanamayan döviz mevduatı satışları yerine TCMB’nin rezervlerini güçlendirmek. Ancak eş zamanlı yaratacağı döviz talebi de bu adımdan da beklenen sonucun alınmasını zorlaştırıcı nitelikte. TCMB talimatının kapsamının ihracat genelgesine göre dolar, euro ve sterlin cinsinden İhracat Bedeli Kabul Belgesi veya Döviz Alım-Satım Belgesi’ne bağlanan ihracat bedeli dövizler olarak belirledi.
Paraanaliz'in aktardığı bilgiye göre, banka nezdinde Merkez Bankası adına dolar, euro ve sterlin hesaplar açılacak ve bankanın bu "Uygulama Talimatı" kapsamında satın aldığı dövizler saat 17:00’ye kadar TCMB’ye bildirilerek toplu bir şekilde söz konusu hesaplara aktarılacak.
Banka tarafından Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizler, TCMB işlem kuru üzerinden satın alınacak.
Döviz alış işlemleri karşılığı TL tutarları TCMB tarafından bankanın EFT merkezine masrafsız olarak gönderilecek. Saat 1730’a kadar sonuçlandırılamayan işlemler için ise TL tutarlar bankanın TCMB nezdindeki zorunlu karşılık hesabına aktarılacak.
Uygulama talimatı bugün yürürlüğe girdi. Uygulama talimatını TCMB Başkanı yürütecek.
Uygulama talimatı kapsamında gerçekleştirilecek her türlü işlemin, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin ulusal ve uluslararası standartlara uygun gerçekleştirildiğine dair kontrol bankalarca yapılacak. Banka, bu talimat kapsamında gerçekleştirilen işlemlerde bu standartların ihlal edildiğini tespit ederse durumu derhal TCMB'ye bildirecek.
UZMANLARIN TEPKİSİNİ ÇEKTİ
Konuyla ilgili olarak Gelecek Partili Kerim Rota, "Havuzunuz delikse su nakli boşa enerji kaybıdır. Havuzdaki delik de enflasyondur" açıklamasında bulundu.
'BOŞA ENERJİ KAYBI'
Gelecek Partili Kerim Rota sosyal medya hesabı Twitter'dan konuyla ilgili olarak, "1999'da bitirilen zorunlu döviz devri geri dönmüş. İhracatçı dövizinin %25'ini artık TCMB'ye satmakla yükümlü. Daha önce piyasa havuzunda olan döviz TCMB havuzuna taşınacak. Havuzunuz delikse su nakli boşa enerji kaybıdır. Havuzdaki delik de enflasyondur" açıklamasında bulundu.
Ekonomist İbrahim Turhan ise sosyal medya hesabından tepkisini dile getirerek, "25 Mart 1999’da kaldırılan zorunlu döviz devri ‘yüzde 25’ gibi yüksek bir oranla geri getirildi. İhracat bedelinin yüzde 25'i düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden TCMB'ye satılacak. Kur şimdilik aynı. Geçmişe dönüyoruz" mesajını paylaştı. Turhan, "Düzenleme ile, Ek:2'de yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak kolaylık sağlanmış. Ek:2’de yer alan ülkelere bir bakın. Nasıl yorumlarsınız?" ifadelerini kullandı.
25 Mart 1999’da kaldırılan zorunlu döviz devri ‘yüzde 25’ gibi yüksek bir oranla geri getirildi.
İhracat bedelinin yüzde 25'i düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden TCMB'ye satılacak.
Kur -şimdilik- aynı.
Geçmişe dönüyoruz…
