İktisatçı Boratav: Teşvik maliyesi ekonomiyi bozar
Rıfat DOĞAN
EKONOMİ - Cumhur İttifakı'nın 24 Haziran erken seçim kararının ardından hükümetin seçim yatırımlarına dönük adımları hızlandı. TBMM Genel Kurulu'nda dün kabul edilen yasa tasarısı 'vergi ve prim borçlarının yapılandırılması, emeklilere dini bayramlar öncesi ikramiye ödenmesi, imar barışı, üniversitelerden kaydı silinenlere af' gibi düzenlemeleri de içeriyor.
Meclis'ten geçen paketi Artı Gerçek'e yorumlayan Prof. Dr. Korkut Boratav, hükümetin 2017 yılında hem seçim atmosferi hem de 2016 yılının kötü ekonomik göstergeleri nedeniyle kamu maliyesine yüklenerek, kamu açığının artmasını göze alarak talep pompalaması yaptığını belirtti. Boratav, "Türkiye'yi gerilimli günlerin beklediği söylenebilir" dedi.
Yasa tasarısıyla ekonomi alanında çok sayıda düzenleme yapıldı. Yeni yasaya göre yurt dışından getirilen varlığa ilişkin vergi düzenlemesi yapılacak, vergi ve prim borçları yeniden yapılandırılacak, emeklilere bayram ikramiyesi ödenmesi yapılacak, imar affıyla kaçak yapılar yasalaşacak ve yaşlılık aylığı 500 liraya çıkarılacak.
Yasalaşan düzenleme şu başlıkları içeriyor:
BORÇLAR YAPILANDIRILIYOR
Milyonlarca vatandaşın vergi ve vergi cezaları, bazı idari para cezaları, ecrimisil ile öğrenim ve katkı kredisi gibi bazı kamu alacakları, gümrük vergileri ve bu vergiye ilişkin idari para cezaları, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer'i alacakları yeniden yapılandırılıyor. Yapılandırmaya konu alacaklar, 31 Mart 2018 tarihi esas alınarak tespit ediliyor.
VERGİ CEZALARI YAPILANDIRILIYOR
Belediyelerin 31 Mart 2018 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi ve gecikme cezaları ile faizleri, düzenlemenin yayım tarihi itibarıyla ödenmemiş su, atık su ve katı atık ücreti alacaklarıyla bunlara bağlı fer'i alacakları ile büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer'i alacakları yapılandırma kapsamında olacak.
SGK ALACAKLARINDA DÜZENLEME
Kanunla, kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Kurumu alacaklarında da düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, 2018 yılı mart ayı ve önceki aylara ilişkin olup tahakkuk ettiği halde ödenmemiş sigorta primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, Damga Vergisi, Özel İşlem Vergisi, eğitime katkı payı belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
'VARLIK BARIŞI' KARA PARANIN AKLANMASINA YOL AÇABİLİR
Tasarıda en çok tartışılan maddelerden biri de 'varlık barışı' düzenlemesi. Bu düzenlemeyle hükümetin ekonomideki kötü gidişe önlem olarak sunduğu 'varlık barışı', vergi cennetlerindeki kara paranın yurtiçine vergi incelemesi olmadan girmesine neden olacak. Yasa maddesine göre yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarıyla taşınmazlar ve tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların yurt dışında elde ettikleri kazançlar hakkında düzenlemeye gidiliyor.
ÖĞRENCİ AFFI
Üniversitelerden hazırlık ve lisansüstü dahil kendi isteğiyle ilişikleri kesilenler, her ne sebeple olursa olsun ilişiği kesilenler ile kazandıkları halde kayıt yaptırmayanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4 ay içinde ilişiklerinin kesildiği üniversiteye başvurmaları halinde 2018-2019 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine başlayabilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte askerde olanlar ise terhislerini takip eden iki ay içinde başvurabilecek.
KAÇAK YAPILAR AFFEDİLİYOR
Buna göre, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması, dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşümün daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla 31 Aralık 2017'den önce inşa edilen yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31 Aralık 2018'e kadar başvurulması ve gerekli şartların yerine getirilmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilecek. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek.
TARIM ARAZİLERİ KİRALANIYOR
İmar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan Hazineye ait tarım arazilerini en az 3 yıldan beri tarımsal amaçla kullandığı 31 Aralık 2017'den önce bakanlıkça tespit edilen ve başvuru tarihi itibarıyla kullanımları sürenlerden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde bu arazileri doğrudan kiralamak için başvuruda bulunanlara, ecrimisil borçları bulunmaması şartıyla, cari yıl ecrimisil bedelinin yarısı üzerinden 10 yıla kadar doğrudan kiralanabilecek.
GENÇ GİRİŞİMCİYE HAZİNE DESTEĞİ
Tasarıyla, genç girişimcilere prim desteği getiriliyor. İş yeri açan 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük girişimcilerin bir yıllık sigorta primleri, aylık prime esas kazançları, günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katını geçmemek üzere Hazine tarafından karşılanacak.
EMEKLİLERE İKRAMİYE
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılacak değişiklikle, emeklilere Ramazan ve Kurban bayramlarında 1000'er lira ikramiye verilecek.
MUHTARLARA ÖZEL DÜZENLEME
Köy ve mahalle muhtarlarından, 31 Mayıs 2018 tarihinden önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri ya da yapılandırmamaları halinde, sigortaları durdurulacak.
SULTANBEYLİ'DE MÜLKİYET SORUNU
İstanbul'un Sultanbeyli ilçesinde, tapu maliki ile fiili kullanıcının farklı kişiler olması nedeniyle geniş bir alanı kapsayan mülkiyet sorununun çözülmesi amacıyla, fiili kullanıcıların, kullandıkları bu alanları satın almalarına imkan sağlanacak. Satışa konu edilecek taşınmazların rayiç bedellerinin belirlenmesinde, daha önce Maliye Bakanlığınca satılan taşınmazların rayiç bedelleri emsal alınacak.
BORATAV: HÜKÜMET KAMU AÇIĞINI GÖZE ALARAK TALEP POMPALAMASI YAPTI
İktisat uzmanı Prof. Dr. Korkut Boratav hükümetin, 2017 yılında hem seçim atmosferi hem de 2016 yılının kötü ekonomik göstergeleri nedeniyle kamu maliyesine yüklenerek kamu açığının artmasını göze alarak talep pompalaması yaptığını belirtti. Boratav, "Bu dış dünyada olumsuz algılandı, zaten bizim gibi yükselen piyasa ekonomilerinin gergin girdiği bir konjoktördeyiz. Nitekim IMF Türkiye ekonomisi üzerine bir rapor hazırladı ve bu rapor aşırı ısınma nedeniyle tehlike sinyallerine işaret etti ve raporda aşırı ısınmanın istikrarı bozacağı belirtildi" diye konuştu.
'TEŞVİKLER DIŞ FİNANS BASININDA OLUMSUZ ALGILANACAK'
"Bu raporun tarihi nisan başıdır" diyen Boratav, hükümetin bu rapordan sonra iki tane teşvik önlemi aldığını belirterek dış finans basınında Türkiye ekonomisine ilişkin yapılan yorum hakkında şunları söyledi:
"İki tane teşvik maliyesine yüklenecek önlem alındı. Bir teşvik nisan sonunda, diğeri de sizin de bahsettiğiniz dün TBMM'den geçen yasayla geçen ikinci paket oldu. Bu da kamu maliyesinin ekonomisini bozuyor. Ayrıca IMF bizim kamu maliyesinde cilalı olan kamu-özel ortaklığı ve varlık fonu gibi uygulamaları ciddi şekilde uyardı. Uluslararası piyasa basını şu anda Arjantin'in IMF ile stand-by anlaşmasına gittiğini yazdı ve aynı zamanda Türkiye'nin risk unsuru olduğuna ilişkin deyinmelerde bulundu. Yani şuan dünya finans basınında iki tane tehlikeli ülke vurgulanıyor. Birincisi Arjantin, o anlaşma için IMF'ye gitti, ikinci uyarı da Türkiye üzerine. Dolaysıyla bu yasalaşan son paketin de dış dünyada olumsuz algılanacağı ve Türkiye için dış finansman maliyetlerini yukarı çekeceği ve doların dalgalanması ve faizlere bakıldığında Türkiye'nin klasik bir finansal gerginlik yaşayacağı ifade ediliyor."
EKONOMİDE TÜRKİYE'Yİ GERİLİM BEKLİYOR
Boratav, "Bu anlamıyla Türkiye'yi gerilimli günlerin beklediği söylenebilir. Bunun ne kadar ileri gideceği, bunun ne kadar şoka dönüşeceği konusunda ise şuan bir şey söylemek zor" yorumunda bulundu. (ARTI GERÇEK)
