İnsan Hakları Komisyonu’nda Van’da işkence tartışması: Hep aynı şeyi söylüyorsun

Derya OKATAN

ARTI GERÇEK- TBMM’nin çalışmalarına başlamasıyla birlikte İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu da ilk toplantısını dün gerçekleştirdi. AKP Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu başkanlığında toplanan komisyonda Van’da iki köylünün helikopterden atılmasına dair alt komisyon kurulması önerisi kabul edilmedi. HDP Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun "Ama işkence…" şeklindeki itirazları AKP ve MHP’li vekiller tarafından tam 5 kez "Hep aynı şeyi söylüyorsun", "Sabırla dinliyoruz" gibi ifadelerle yanıtlandı. 

BAŞVURULARIN YARIDAN FAZLASI CEZAEVLERİNDEN

Toplantının başında Komisyon Başkanı Hakan Çavuşoğlu, komisyona yapılan bireysel başvurularla ilgili bilgi verdi. Buna göre; 27. Yasama Döneminde 12 Ekim 2020 tarihi itibarıyla komisyona toplam 6 bin 93 başvuru yapıldı. Başvuruların konularına göre dağılımı ise şöyle: Cezaevlerine ilişkin 4.767, yargıya ilişkin 1.132, sağlık sorunları, maddi yardım talebi, iş talebi gibi çeşitli sorunlar 863, yerinde inceleme talebi 202, kolluk uygulamalarından şikâyetler 149, yasal düzenleme talepleri 248, memuriyete ilişkin sorunlar 103, işçi sorunları 78, engelli sorunları 33, askerlikle ilgili sorunlar 14.

Ardından Dağlık Karabağ çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ve Türkiye’deki Ermenilerin durumu hakkında alt komisyon kurulmasına ilişkin önerge ele alındı. Önergenin kabul edildiği toplantıda CHP ve HDP milletvekilleri Van Çatak’ta gözaltına alınan iki köylünün helikopterden atılmasını gündeme taşıdı.

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, bu konuda alt komisyon kurulması yönünde bir önerge verdiğini hatırlatarak, önergenin gündeme alınarak oylanmasını istedi. Tanrıkulu, "Bu iddianın yargıya bırakılmadan, sorunun çerçevesini de çizerek araştırılmasının hem Türkiye bakımından hem Komisyonumuzun saygınlığı bakımından hem de bu iddiaların gerçek anlamıyla ortaya çıkması bakımından büyük yararı olacağı görüşündeyim" dedi. 

‘KOMİSYON KAYITSIZ KALDI’

HDP Muş Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit de komisyonun Van Çatak’daki olayla ilgili alt komisyon kurulması ya da olayın yerinde incelenmesi çağrılarına kayıtsız kaldığını söyledi. "Bunu Komisyonun görev ve sorumluklarının ihmali olarak değerlendirebileceğimizi ifade etmek isterim. Çünkü, 2020 yılında insanların helikopterden atıldıklarına dair bir iddia varsa bu iddianın doğruluğunu ya da yanlışlığını ortaya koymak eğer doğruysa sorumlu olanların adil ve tarafsız bir yargı tarafından yargılanmalarını sağlamak konusunda hem Meclisimizin hem de Komisyonumuzun sorumluluk alması gerekir" dedi.

‘SORUŞTURMA SONUCUNU BEKLEYECEĞİZ’

Komisyon Başkanı AKP’li Çavuşoğlu, Van’da köylülerin helikopterden atılması konusunda "Bizim bir ilgimiz oldu elbette. Geçen hafta da Türkiye Büyük Millet Meclisinde konuşuldu bu. Konuyla ilgili olarak hem idari hem de adli bir soruşturma süreci devam ediyor. Malumunuz, Anayasa madde 138 uyarınca soruşturma konusunda bizim herhangi bir tavsiye, telkin, araştırma yapma imkânımız mevzubahis olamaz. Bu anlamda soruşturma sonucunu bekleyeceğiz. Yeni bir durum hasıl olursa elbette ki Komisyon her daim gündemine hâkim olur ve gerekirse çalışmasını da yapar" dedi.

Koçyiğit, soruşturma sürse bile Komisyonun yerinde inceleme yapma ve rapor hazırlamasının önünde bir engel olmadığını vurguladı.

‘BU ÜLKEDE İŞKENCE VAR’

HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu da "İnsan Hakları Komisyonu Başkanlığı yargıya bağımlı değildir yani kendi başına çalışmalar yapar, tetkikler yapar. Zamanında İnsan Hakları Komisyonu Başkanlığı karakollara giderek Filistin askıları bulmuş bir komisyondur" dedi.

Çeşitli insan hakları ihlallerinden bahseden Gergerlioğlu, şöyle devam etti:

"Bu ülkede işkence var, insan kaçırma var ve bunlarla ilgili biz kaç defadır alt komisyonlar, çalışma grupları oluşturulması gerektiğini söyledik ama maalesef bir çalışma yapılmadı. Ankara Emniyet Müdürlüğündeki işkence vakaları için bir çalışma yapılmadı baro raporuna rağmen, Halfeti’deki işkencelere karşı bir çalışma yapılmadı. Servet Turgut Van’da, Osman Şiban… Ben Van’a da gittim, aslında sizin gitmeniz lazımdı, İnsan Hakları Komisyonu Başkanlığının gitmesi lazımdı. Van’da ne olmuş? Bir gidip sorsaydınız keşke. Ben gittim, Van’da Servet Turgut’un kardeşi Naif Turgut’la görüştüm, ayrıntılı uzun uzun konuştum. Köylerinden abisi -kendisi 61 yaşında, abisi Servet Turgut 64 yaşında kekeme bir vatandaşımız. Köyde samanların çuvallarını dikerken asker geliyor, köydeki Osman Şiban’ı da alıyor, sapasağlam helikoptere biniyorlar ve ardından üç gün sonra bu kişilerin hastanede kemikleri kırılmış, beyin kanaması geçirmiş, iç kanama geçirmiş hâlleriyle durumları bulunuyor, tüm köylülerin gözü önünde. Bu konuda Meclis İnsan Hakları Komisyonu hâlen bir çalışma yapmıyor, bir rapor oluşturmuyor. Van Valiliği bir açıklama yapıyor ‘Kayalıklardan düştü.’ diyor. Bölgeye gidip bakıyoruz, kayalık mayalık yok, dümdüz bir arazi."

‘AYNI ŞEYLERDEN BAHSEDİYORSUN, DİNLİYORUZ SABIRLA’

Bu sırada İYİ Parti Milletvekili Ümit Beyaz’ın çıkması gerektiğini belirterek, başka bir gün toplantı yapılması önerisi üzerine Gergerlioğlu, "Ama bunlar önemli konular, işkenceden bahsediyoruz" yanıtını verdi.

Bunun üzerine başlayan tartışma komisyon tutanaklarına şöyle yansıdı:

MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) – Gündeme göre değerlendirme…

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Bakın, işkenceden ölen insanlardan bahsediyoruz yani bakın…

METİN NURULLAH SAZAK (Eskişehir) – Devamlı bahsediyorsun aynı şeylerden.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) - Çok açık ve önemli şeyden bahsediyoruz.

GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Muş) – Gündeme alsaydınız onu da koşuşacaktık.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Bakın, bu olacak bir şey değil, bakın, siz de lütfen gidin, Van’da, gidin, telefonunu vereyim, gidin konuşun, Naif Turgut’la, bir oturun konuşun, tüm köylülerin gözü önünde 2 insan gözaltına alınıyor, 200 metre yürütülüyor, helikoptere biniyor, iki gün boyunca kimse haber vermiyor, üçüncü gün Van Eğitim Araştırma Hastanesinde yoğun bakımda bulunuyor bu insanlar yani bunun bir açıklamasını bu devlet yapmıyorsa, Bakanlık, Valilik yapmıyorsa, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bu konuyu bir araştırmıyorsa, orada başka hiçbir şey yapmaya gerek yok arkadaşlar.

OYA ERONAT (Diyarbakır) – Ya o yargıda, yargıda olay.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Bakın, yargı ayrıca araştırır…

OYA ERONAT (Diyarbakır) – Yargıda dedik ya.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Bakın, yargı ayrıca araştırır ama bu Komisyon niye var? Bu komisyon bir sürü şeyi araştırıyor.

GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Muş) – O zaman yargı her şeyi araştırıyor.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – O zaman biz bu Komisyonu kurmayalım o zaman.

GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Muş) – Burası niye var?

OYA ERONAT (Diyarbakır) – Biz yargıç mıyız?

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Sayın Başkan, ben tekrar size söylüyorum, bunu araştıralım. Türkiye’de bakın, "Sistematik işkence yok." diyorsunuz, "AK PARTİ iktidarımızda işkence olayı yok." diyorsunuz ama var, işte bakın, cezaevlerinde var, emniyet müdürlüklerinde var.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU – Sayın Gergerlioğlu, toparlar mısınız?

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Birçok yerde var. Tamam, ben bitiriyorum. Benim teklifim, tamam bu Komisyon kurulsun, hani, bence bizim ülkemizdeki…

MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) – Ya Hatay’daki yangından bahsetsenize.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Hatay’daki yangını ilk ben eleştirdim, ilk ben kınadım. Bir şeyleri karıştırmaya gerek yok, ben burada konuşuyorum.

METİN NURULLAH SAZAK (Eskişehir) – Aynı şeylerden bahsediyorsun.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Evet, aynı şey, işkenceden bahsediyorum.
…..
MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) – Aynı şeyler ya!

GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Muş) - O zaman değişin, dinlemek istemiyorsanız, başka biri gelsin Komisyona, gerçekler bunlar.

MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) – Dinliyoruz, dinliyoruz, aynı şeyleri dinliyoruz sabırla.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – İşinize gelmeyebilir.

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU – Arkadaşlar…

GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Muş) – Bu Komisyonunun görevi, bu Komisyonun görevi bu.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli)- İnsan hakları en çok…

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU – Sayın Gergerlioğlu, lütfen bitirir misiniz sözlerinizi.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Ben bitiririm, milletvekilleri bana engel oluyor. Bakın, tabii ki laf atıyor ve milletvekilimize hakaret ediyor. Şimdi, bunlar hoş şeyler değil. Sizin en başta buna müdahale etmeniz lazım. Şimdi ben açıkça tekrar söylüyorum: Tarih önünde sorumlu olursunuz, 2 vatandaşımız 64 yaşında…

BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU – Ya bunu konuştunuz, tamam.

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Son cümlelerimle bitiriyorum. Tekrar söylüyorum: Biz zaten teklif de verdik.

MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) - …yargıya taşınmazsa birlikte yargıya taşıyalım kardeşim bir işkence varsa. Taşınmışsa…

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Bütün vakalar… O zaman bu Komisyon niye var?

MEMET BÜLENT KARATAŞ (İstanbul) – Ya taşınmışsa…

ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU (Kocaeli) – Taşınmış, ben takip ediyorum ama bu işlerin kapatıldığını da çok iyi biliyorum. Türkiye’de hangi yargı işkenceyi ortaya çıkarmıştır? Bir sürü işkence vakası örtbas edilmiştir. Daha sonra AİHM’de Türkiye cezalandırılmıştır, haberin yok senin bunlardan. Türkiye’de bir sürü, Güçlükonak vakasını biliyor musun? Güllük gülistanlık bir ülke zannediyorsunuz burasını.

Komisyon Başkanı Çavuşoğlu, Gergerlioğlu’nun konuşmasını engelleyerek toplantıyı sonlandırdı.