İsrail Batı Şeria'nın ilhakını açıklamaya hazırlanıyor

İsrail, işgal altında tuttuğu Batı Şeria'nın bazı bölümlerini ilhak ettiğini açıklamaya hazırlanıyor. Açıklamanın, Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından bugün yapılması bekleniyordu. Ancak İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi, yeni kurulan koalisyon hükümetinde ilhak konusundaki değerlendirmelerin çarşamba günü başlayacağını ve bu nedenle de açıklamanın aynı gün yapılması ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.

Haber ajansları, açıklamanın çarşamba günü yapılmamasının Netanyahu'nun sağcı Likud partisi ile koalisyon ortağı merkezdeki Mavi-Beyaz hareketi arasındaki görüş ayrılığının bir yansıması olarak gösteriliyor. Diğer yandan İngiltere Başbakanı Boris Johnson da İsrail'de yayımlanan Yedioth Ahronoth'a yazdığı makalede, hükümetten ilhak planlarını askıya almasını istedi.

Netanyahu'nun ilhak planı, ABD Başkanı Donald Trump'ın "Yüzyılın Planı" adıyla duyurduğu Orta Doğu Planı'na dayanıyor. Netanyahu bu adımla "Siyonizm tarihinde yeni bir şanlı sayfa" açılacağını söylüyor.

BBC Türkçe'deki habere göre, Filistinliler bu planları reddederek ABD ve İsrail ile yapılmış tüm anlaşmaları sona erdirdiklerini açıkladı. Filistinliler için ilhak, gelecekte kurmayı planladıkları Filistin devleti için yaşamsal önemde olan toprakları yitirmeleri ve kendi kaderini tayin haklarına büyük bir darbe anlamına geliyor.

Uluslararası toplum ise uluslararası hukukun ihlali anlamına gelen ilhak ile ilgili gelişmeleri kaygıyla izliyor ve bölgede gerginliklerin artacağı uyarısıyla "sıcak yaz" değerlendirmesi yapılıyor.

Netanyahu'nun Batı Şeria topraklarının bir kısmını ilhak etme planları ne anlama geliyor ve bu adımlar neden şimdi atılıyor?

BATI ŞERİA NERESİ?

Ürdün Nehri'nin batı yakasında yer alan bu topraklar, kuzey, batı ve güneyden İsrail ile çevrilmiş durumda. Doğuda ise Ürdün yer alıyor.

Batı Şeria, 1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan bu yana İsrail'in işgali altında. Ancak İsrail ile Filistinliler arasında on yıllardır süren ve birkaç kez başlayıp kesintiye uğrayan müzakerelerde Batı Şeria'nın nihai statüsü hala çözüm bekliyor, iki taraf da bölgede hak iddia ediyor.

Batı Şeria'da 2,1 ile 3 milyon arasında Filistinli Arap yaşıyor (farklı kaynaklar farklı rakamlar veriyor). Bölgede Filistinlilerin sınırlı yönetimi ile birlikte İsrail'in askeri yönetimi söz konusu.

Doğu Kudüs hariç Batı Şeria'da ayrıca 430 bin İsrailli Yahudi yaşıyor. Bu nüfus, İsrail işgali altında inşa edilen 132 yerleşim yerinde (ve 124 daha küçük mahallede) yaşıyor.

Uluslararası toplumun büyük çoğunluğu bu yerleşimlerin uluslararası hukuka aykırı olduğunu savunuyor. Ancak İsrail ve Trump yönetimi altında ABD bu değerlendirmeye karşı çıkıyor.

İLHAK NEDİR?

İlhak, bir devletin tek taraflı olarak başka topraklar üzerinde egemenliği ilan etmesi anlamına geliyor. Uluslararası hukuk bu eylemi yasaklıyor. Yakın tarihten örneklerden biri 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesiydi.

Netanyahu, planının "ilhak olmadığını" söylese de, Yahudi yerleşimlerini içeren belli bölgelerin yanı sıra Ürdün Vadisi olarak bilinen ve Batı Şeria'nın Ürdün ile sınırında yer alan toprakların büyük kısmının İsrail egemenliği altına alınmasını öngörüyor.

Bu planın hayata geçirilmesi sonucunda Batı Şeria'da yaşayan Filistinlilerin yüzde 4,5'i ilhak edilmiş bölgelerde yaşıyor olacak.

Netanyahu, Ürdün Vadisi'ndeki Filistinlilere İsrail egemenliğinin uygulanmayacağını söylüyor. Batı Şeria'nın ilhak edilen kısımlarındaki Filistinliler için de aynı şeyin geçerli olacağına dair haberlere yer veriliyor.

İsrail ve ABD'nin belirlediği ilhak alanları Batı Şeria'nın yüzde 30'una tekabül ediyor.

Netanyahu'nun başlangıçta sadece Yahudi yerleşimlerini ilhak edebileceği, bunun da yüzde 3'e tekabül ettiği, geri kalan yüzde 27'nin ise Washington ile ilhak alanlarının sınırları kesinleştirilene dek bekleyebileceği belirtiliyor.

Ancak Filistinliler Batı Şeria'nın tamamı üzerinde tarihsel hak iddia ediyor ve Gazze Şeridi ile birlikte bu topraklarda gelecekte bağımsız Filistin devleti kurmayı istiyor. İsrail'in ilhakının Filistinlilerin topraklarını parçalayacağı ve kendi devletleri için de daha küçük bir alan bırakacağını söylüyor. (HABER MERKEZİ)