Konut sektöründeki daralmada 'ipotekli' satış etkisi

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği, ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2019-2. Çeyrek Raporu’nu yayınladı.

GYODER Gösterge’de 2019 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla, yabancıya yapılan konut satışlarının 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 68,86 arttığı vurgulandı. 2019 yılı ikinci çeyrek konut satışlarının, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 27’lik bir düşüş göstererek, 249 bin 363 adet seviyesinde gerçekleştiği ifade edilen raporda, taleplerde yaşanan daralmada aynı dönemde yüzde 60,2'lik bir düşüş gösteren ipotekli satışların etkili olduğu belirtildi.

KREDİ FAİZLERİNDEKİ DÜŞÜŞ SATIŞLARI ARTIRACAK

Sektörün geleceğine dair değerlendirmelerin de yer aldığı ‘GYODER Gösterge’ 2019-2. Çeyrek Raporu’nda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK)’nun 25 Temmuz’daki toplantısında politika faizini 425 baz puan düşürerek yüzde 24’ten yüzde 19,75’e indirmesi sonucunda borçlanma maliyetinin düşmesinin, sektörde talebi ve büyümeyi canlandıracağı beklentisini ortaya çıkarttığı vurgulandı.

Böylece kredi faizlerindeki düşüşün gayrimenkul satışlarını artıracağı ifade edildi. Raporda, yılın ilk yarısında gayrimenkul sektörü ile ilgili gelişmeler şu bilgi ve değerlendirmelerle aktarıldı: 2019 yılı ikinci çeyrek konut satışları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 27'lik bir düşüş göstererek 249 bin 363 adet seviyesinde kapandı. 2019 yılı ilk 6 aylık döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 22’lik bir düşüşle 505 bin 796 adet oldu.

İPOTEKLİ SATIŞLAR YÜZDE 60 ORANINDA DÜŞTÜ

2019 yılı ikinci çeyreğin sonunda, önceki yılın aynı dönemine göre ilk el satışlarda yüzde 38,6 oranında, ikinci el satışlarda ise yüzde 17 oranında gerileme yaşandı. İpotekli konut satışlarında geçen yılın aynı dönemine göre adet bazında yaklaşık yüzde 60,2’lik bir düşüş gerçekleşirken, taleplerde yaşanan daralmada ipotekli satışların etkili olduğu görüldü.

İpotekli satışların dışında diğer satışlarda ise ikinci çeyrekte yüzde 10,9 oranında aşağı yönlü hareket izlendi. Taleplerde yaşanan daralmaların konut fiyatlarındaki etkisi de görülmeye devam etti. Konut fiyat endeks artışında yılın ilk çeyreğinde de görülen ivme kaybı 2019 yılı ikinci çeyreğinde de görüldü. Mart ayı itibarıyla yüzde 3,45 olan Merkez Bankası konut fiyat endeksi yıllık artışı Mayıs ayında yüzde 1,57’ye kadar geriledi.

YABANCIYA KONUT SATIŞI 20 BİNE DAYANDI

Yabancılara yapılan konut satışları 2019 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68,9’luk artış ile 19 bin 952 adet seviyesine yükseldi. 2019 yılı ikinci çeyrek bazında ise geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 58,5’lik büyüme oldu.

Toplam satışlar içindeki pay ise ikinci çeyrekte yüzde 4,1 seviyesinde gerçekleşti. İkinci çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırada yüzde 44,3 pay ile İstanbul, ikinci sırada yüzde 21,2 pay ile Antalya yer aldı. Aynı dönemde konut satışlarında Türkiye'yi tercih eden ilk üç ülke ise sırasıyla Irak, İran, Rusya Federasyonu oldu.

Tüm gayrimenkul cinsinden yabancılara yapılan satışlara bakıldığında; 2019 yılı ikinci çeyreği sonu itibariyla, yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği il İstanbul oldu. Yabancıların 2018 yılı ve 2019 yılı tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımlar incelendiğinde, 2019 yılı ikinci çeyreği sonu itibariyle 2018 yılı aynı dönemine göre toplam hisseye isabet eden yüz ölçümü bazında yüzde 119,2 artış, işlem sayısında ise yüzde 75,3 oranında bir artış görüldü.

Yabancıların tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımları incelendiğinde; 2019 yılı ikinci çeyreği sonu itibariyla 2018 yılı aynı döneminden farklı olarak Mısır, Katar, Güney Kore ve İran, Türkiye’yi tercih eden ilk 10 ülke arasında yer aldı.

YAPI RUHSATLARINDA YÜZÖLÇÜMÜ BAZINDA YÜZDE 38 DÜŞÜŞ

Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları 2019 yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre bina sayısı bazında yüzde 42,5, yüz ölçümü bazında yüzde 37,7, daire sayısı bazında yüzde 45,9, değeri bazında yüzde 19,8 azaldı. Yapı kullanma izin belgeleri ise 2019 yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre bina sayısı bazında yüzde 10, yüzölçümü bazında yüzde 29,4, daire sayısı bazında yüzde 21,1, değeri bazında yüzde 66,7 arttı.

KONUT KREDİSİ HACMİ 180 MİLYAR SEVİYESİNDE

2019 yılı Mart ayında başlayan konut kredisi faiz oranlarındaki artış trendi Haziran ayı sonuna kadar devam etti. 2019 yılı Mart ayı sonunda yüzde 1,32 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı 2019 Haziran ayı sonunda yüzde 1,69 seviyesine yükseldi. Mart ayı sonunda yüzde 17,10 olan yıllık faiz oranı ise Haziran ayı sonunda 5 puan artarak yüzde 22,23 seviyesine çıktı.

2019 yılı Haziran ayı sonunda konut kredisi hacmi 180.3 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2018 Haziran ayında yüzde 47,1 seviyesindeyken 2019 yılı Haziran ayında yüzde 51’e yükseldi. Yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının payı ise Haziran 2019’da bir önceki yılın aynı dönemine göre düşüş gösterdi.

İSTANBUL'DA OFİS KİRALAMA İŞLEMLERİ AZALDI

2019 yılı ikinci çeyrekte, İstanbul ofis pazarında genel arz 6,35 milyon metrekare olarak aynı seviyede kaldı. 2019’un ilk yarısında gerçekleşen toplam kiralama işlemleri, yaklaşık 133 bin 700 metrekare olurken, ikinci çeyrekte bu sayı yaklaşık 48 bin 370 metrekare olarak gerçekleşti. Bu çeyrekte gerçekleşen kiralama işlemleri bir önceki çeyreğe göre yüzde 43,31, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21,56 oranında olmak üzere önemli ölçüde azalma kaydetti.