Masis Kürkçügil: Putin’in Ukrayna’dan 'karizmayı çizdirmeden' çıkması şüpheli

"Editörün Defteri"nde bu hafta özel bir yayın yaptık ve Rusya’nın Ukrayna’ya işgal harekatı devam ederken, iki ülke arasındaki ilişkilerin tarihsel arkaplanını anlamak için tarihçi, yazar Masis Kürkçügil ile "Rus dünyası"nı konuştuk. 

Doğu Slavları’nı bir araya getirip "Büyük Rusya" özlemi içerisinde olan Rusya Federasyonu başkanı Putin’in Ukrayna’ya harekatının XVI. yüzyıla dayanan kökenleri, Ukrayna’nın SSCB içindeki deneyimi ve travmalarla geçen XX. yüzyıl tecrübeleri, Lenin modeli ile Stalin modeli arasındaki ayrım derken Kıbrıs’a dahi vardı mevzu. 

Benim gibi olayları tarihsellikleri içerisinde ancak anlayabilenler için faydalı bir yayın olduğu umudundayım. Tarihsel olarak bin yılı aşkın bir süredir birlikte yaşayan halkların bugün birinin diğerlerine galebe çalma mücadelesine şahitlik ediyoruz. Ortak tarihlerin her zaman ortak geleceklere işaret edemediği gerçeğini bir kere daha yaşıyoruz. 

Bugün Putin’in, Büyük Petro’ya kadar varan, Ukrayna topraklarını Rusya’ya dâhil etme planlarının Lenin ve Stalin ayrımında da karşımıza çıkıyor olması hiç garip değil elbette. 

Lenin’in, Stalin’i Rus milliyetçiliğiyle suçladığı yerden, Stalin’in konumundan bir harekat düzenliyor bugün Putin ve bunu da inkar etmiyor. Tarihi kendi planlarına göre eğip bükmekten çekinmeyen liderlere tarih boyunca yabancı değiliz. 

Ancak her şeyin artık çok değiştiğini düşündüğümüz, sandığımız, umduğumuz XXI. yüzyılda aynı argümanlarla yeni savaşların başlatılabiliyor olması geleceğe dair büyük hayal kırıklığıdır, bunun sonuçlarını ileride çok farklı şekillerde göreceğiz anlaşılan. 

XX. yüzyıl boyunca "açlık kırımı" dâhil birçok travmatik olay yaşamış Ukrayna halkı bu kez sıcak çatışmaya var gücüyle direniyor. Rusya’da ise hiç beklenmedik ölçüde "Savaşa Hayır" eylemleri yürütülüyor.

Masis Kürkçügil, iki günde biter diye başlayan bu harekatın iki haftayı aşkın süredir devam ettiğine işaretle; "Karar verecek olan Putin ve karşısındaki direniş hareketidir" ve "Yaşananlar tarihten değil, egemenlik ilişkilerinden kaynaklanıyor" diyor. "Bu film 2008’de Güney Osetya’ya girince başlamıştı" diyen Kürkçügil, "Stalin, Baltık ülkelerini de işgal etmişti" diyerek Putin’in nereleri hayal ediyor olabileceğini hatırlatmış oluyor ve soruyor: "Putin, Grozni’de ve Halep’te yaptığını Ukrayna’da yapabilecek mi?"

Avrupa’nın "Basit, sade, güdük ve hödük tepkiler"le kalmış olmasının sonuçlarını ise henüz kestirmek kolay değil. Öte yandan beklenmedik direnişin karşısında Putin’in tabir caizse "karizmayı çizdirmeden" çıkıp çıkamayacağı ise henüz şüpheli... 

Yayının sonundaki "Ukrayna, Rusya’nın Kıbrıs’ı olur mu?" bölümü de bonus olarak düşünülebilir.