Pandora Papers: Ürdün Kralı Abdullah'ın 70 milyon sterlinlik gizli gayrimenkul imparatorluğu

Dünya liderleri, siyasetçiler ve milyarderlerin gizli servetleri ve anlaşmaları ortaya çıktı. Sızdırılan Pandora Belgeleri'nde 35 mevcut ve eski ülke lideri ile 300'den fazla kamu çalışanının off-shore şirketleri ve hesaplarına dair detaylar var.

Belgeler Ürdün Kralı Abdullah'ın İngiltere ve ABD'de 70 milyon sterlinlik mülk aldığını gösteriyor.

Sızdırılan finansal belgeler, Kral Abdullah'ın 1999'da göreve başlamasının ardından 15 ev almak için kurduğu gizli şirketler ağını gözler önüne serdi. Bunlar arasında ABD'de Washington DC ve Malibu, İngiltere'de ise Londra ve Ascot'taki evler var.

Kral Abdullah'ın avukatları bu mülklerin kişisel servetiyle alındığını ve bu alımlar için off-shore şirketlerin kullanılmasının yanlış bir şey olmadığını söyledi.

Ürdün aralarında İngiltere ve ABD'nin de bulunduğu ülkelerden önemli miktarda uluslararası yardım alıyor.

Ülkedeki rejimin en büyük destekçilerinden İngiltere 2019'da, beş yıllık yardım miktarını iki katına çıkararak 650 milyon sterline yükseltmişti.

Kral Abdullah, Batı tarafından Ortadoğu'da ılımlı bir müttefik olarak görülüyor.

Emlak yatırımlarına olan ilgisi 2003-2017 yılları arasında artan Kral Abdullah, ülkesinde otoriter bir rejim kurmakla suçlanıyor.

Artan vergiler ve kemer sıkma politikalarına karşı ülkede son yıllarda protestolar düzenlenmişti.

Ürdünlü yetkililer 2020 yılında başlattıkları bir operasyonla yurt dışına para gönderen vatandaşlarını hedef almıştı.

Ürdünlü bir muhalif, Kral Abdullah'ın ülkeyi adeta bir "uzaktan kumandayla" yönettiğini söylerken BBC'ye konuşan bir eski hükümet görevlisi Kral'ın her yıl 4-6 ay arasında ülke dışında vakit geçirdiğini anlattı.

ÜRDÜN KRALI ABDULLAH KİMDİR?

30 Ocak 1962'de doğan Abdullah, Kral Hüseyin ve İngiltere doğumlu eşi Prenses Muna El-Hüseyin'in oğlu. İngiltere ve ABD'de eğitim aldı, İngiltere'de Kraliyet Askeri Akademisi'ne gitti. Hem İngiltere hem de Ürdün ordularında görev yaptı.1993'te Kraliçe Rania ile evlendi. 11 Eylül saldırılarından bu yana Batı'nın askeri hamlelerini destekledi.

Ürdün'de ekonomik ve sosyal modernleşmeyi desteklese de ekonomi yönetimi eleştiri aldı. Kemer sıkma politikaları ve vergi artışları 2018'de protestolara yol açtı.

Pandora Belgeleri Kral Abdullah hakkında çok sayıda belge de içeriyor. Bu belgeler gizli finansal hizmetler sunan şirketlerin nasıl çalıştığını ve dünyanın en güçlü insanlarından bir kısmının servetlerini gözler önüne serdi.

BBC'nin araştırmacı gazetecilik programı Panorama ve Guardian gazetesinin de aralarında bulunduğu çok sayıda kurum Panama, Belize, Kıbrıs Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Britanya Virjin Adaları, Singapur ve İsviçre'nin de dahil olduğu ülke ve bölgelerden 14 finansal hizmet şirketine ait 12 milyon dokümanı inceledi.

Kral Abdullah'ın, ABD'nin başkenti Washington DC'nin lüks bölgesi Georgetown'da 2012-14 yılları arasında dört daire aldığı ortaya çıktı.

16 milyon dolarlık bu alımların oğlu Prens Hüseyin'in o dönemde Georgetown Üniversitesi'nde okumasıyla bir bağlantısı olabilir.

BİRİLERİ İZLERİNİ KAPAMAK İÇİN ÇOK ÇALIŞMIŞ

Yedi yatak odalı bu evin yanı sıra Malibu'daki Point Dume yarımadasında bir uçurumun üzerinden Pasifik Okyanusu manzarasını gören milyonlarca dolarlık evlerin de Kral Abdullah'a ait olduğu ortaya çıktı.

Bölgede yaşamış kişiler arasında Sir Anthony Hopkins, Julia Roberts, Simon Cowell, Gwyneth Paltrow ve Barbra Streissand yer alıyor.

Malikaneler 2014 yılında Britanya Virjin Adaları'nda kurulmuş Nabisco Holdings SA tarafından, o döneme göre rekor bir fiyat olan 33,5 milyon dolara satın alınmış.

2015 ve 2017'de ise iki başka şirket üzerinden bunun sağındaki ve solundaki evler de alınmış.

Pandora Belgeleri, üç şirketin de Panamalı bir hukuk şirketi tarafından temsil edildiğini ve gizli sahiplerinin Ürdün Kralı Abdullah olduğunu ortaya çıkardı.

O yıllarda ünlülerin California'da aldığı evler üzerine bir paylaşımda bulunan bir anonim blog yazarı şu ifadeleri kullanmıştı:

"Bu evi alan kişileri gizli tutmak için birileri çok çalışmış olmalı. Evet, çok zengin insanlar genellikle anonim kalmak isterler. Fakat şeffaflıktan bu kadar uzak olan başka bir örnek görmemiştik."

MALUM KİŞİ

Ürdün Kralı Abdullah kimliğini gizli tutabilmesini off-shore şirketler kullanmasına borçluydu.

Onun adına şirketleri kuran kişiler de adını anmamaya özen gösterip yazışmalarında "malum kişi" ifadesini kullanmayı tercih ediyordu.

Finansal şeffaflık için yürütülen küresel çabaların da istenen sonucu veremeyebileceği belgelerde görülüyor.

Britanya Virjin Adaları 2017'de çıkardığı yeni bir yasa ile adadaki tüm şirketlerin sahiplerinin hükümete bildirilmesi kuralını getirmişti.

Fakat belgelere göre Kral Abdullah'la ilişkili şirketler bu bilgileri yetkililere vermedi.

Kral Abdullah'ın bir siyasi olduğu da bildirilmemiş. Yolsuzluğa karşı yasalar kapsamında bu ve benzeri pozisyonlarda bulunan kişilerin siyasi konumlarının bildirilmesi gerekiyor.

BBC'ye konuşan Ortadoğu Analisti Anelle Sheline, bu belgelerin Ürdün'ü nasıl etkileyebileceği hakkında şunları söyledi:

"Ortalama bir Ürdünlünün temel barınma ihtiyacını karşılaması veya iyi bir işte çalışması çok ama çok zor. Durum böyleyken Kral Abdullah'ın parasını yurt dışına çıkardığının Ürdünlülerin yüzüne vurulması kötü olacaktır."

Kral Abdullah'ın avukatları ise söz konusu belgelerin güncel olmadığını ve gerçekleri yansıtmadığını söyledi.

Tüm işlemlerin yasal olduğunu vurgulayan avukatlar mülklerin bu şekilde alınmasının amacının Kral'ın servetini sağlamak olmadığını, üst düzey kişilerin güvenlik ve gizlilik gibi gerekçelerle off-shore şirketler üzerinden alım yapmasının sıradan bir durum olduğunu belirtiyor.