Saraçoğlu Mahallesi Bakanlık savunması: Mimarının Paul Bonatz olduğuna dair herhangi bir belge yok

Saraçoğlu Mahallesi'nde devam eden restorasyon çalışması ile ilgili telif davasında ek beyanını veren Kültür ve Turizm Bakanlığı, "Projenin hak sahipliğine ilişkin davacının (Paul Bonatz) beyanlarını destekleyen herhangi bir bilgi-belgeye rastlanmamıştır" dedi. Davayı Bonatz'ın mirasçılarının vekâleti ile açan Mimarlar Odası ise, "Bakanlık yetkilileri bu ek beyanla komik duruma düşmektedirler" dedi.

Çankaya Saraçoğlu Mahallesi'nde Mimarlar Odası Ankara Şubesi tarafından açılan Koruma Amaçlı İmar Planı ve davaları devam ederken, Saraçoğlu Mahallesi mimarı Paul Bonatz’ın varislerinin Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ve Mimarlar Odası Ankara Şube avukatlarına verdiği yetki ile telif davası da sürüyor. Telif hakları davasının yargı sürecinin başlamasıyla birlikte Kültür Bakanlığı mahkemeye beyanını gönderdi. Bakanlık "Projenin hak sahipliğine ilişkin davacının beyanlarını destekleyen herhangi bir bilgi-belgeye rastlanmamıştır" derken, mimarlar bu savunmaya, "Saraçoğlu Mahallesi Cumhuriyet’in ilk toplu konut alanıdır. Mimarı Paul Bonatz’dır. Bakanlık yetkilileri bu ek beyanla komik duruma düşmektedirler" diye yanıt verdi.

'MİMARININ PAUL BONATZ OLDUĞUNA DAİR HERHANGİ BİR BELGE YOKTUR'

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hukuk Hizmetleri Müdürlüğü’nün Ankara 5.Fikri ve Sınai Haklar hukuk Mahkemesi'ne verdiği ek beyanda eser sahibinin mimar Paul Bonatz olduğuna dair herhangi bir belgeye rastlanmadığı ifade edildi. Bakanlığın beyanı şöyle:

"Almanca belgelerin, eskizlerin ve gazete haberlerin fotoğraflarından oluşan 50 sayfa ek incelenmiş olup davacı Brigette Dübers’in varisi olduğu Paul Bonatz'ın dava konusu mimari eser bakımından eser sahibi olduğunun kanıtlanmak istendiği anlaşılmaktadır. Telif Hakları Genel Müdürlüğü kayıtlarında yapılan incelemede, Namık Kemal Mahallesi (Saraçoğlu), Milli Müdafaa Caddesi, Kumrular Sokak, Necatibey Caddesi ve Yahya Galip Caddesi’nin çevrelediği bölgede inşa edilen mimari yapı ya da ona ilişkin mimari projenin hak sahipliğine ilişkin davacının beyanlarını destekleyen herhangi bir bilgi-belgeye rastlanmamıştır.

Diğer yandan, 25/10/2021 tarihli beyan dilekçesinde, Paul Bonatz'ın mimari projeyi tek başına yapmak istemediği; bir Türk mimarın katılımıyla projenin iş birliğinin ürünü olmasını istediği; Bonatz’ın 'kurduğu ve dört genç mimardan oluşan büronun çalışmaları sonucunda 29 Ekim 1944 tarihinde projenin temelinin atıldığı; bu sürecin 1945 yılında Ferdi Karaman isimli mühendisin işe katılmasıyla pekiştiği ifade edilmektedir. Bu durumda Paul Bonatz'ın iddia ettiği gibi eser sahibi olduğu mahkemece kabul görse bile, dava konusu eserler bakımından tek başına eser sahibi olmayabileceği açıkça ifade edilmiş fakat eseri birlikte bir araya getiren diğer eser sahiplerince dava açılmamıştır."

'BAKANLIK YETKİLİLERİ KOMİK DURUMA DÜŞMEKTEDİRLER'

Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ise bakanlığın savunmasını şöyle değerlendirdi:

"Bir ülkenin Kültür Bakanlığı, Cumhuriyetin ilk toplu konut alanı olan ve her bir ağacı, binası ve alanı tescilli kültür varlığı olan; mimarlık tarihinde Paul Bonatz’ın eseri olarak literatüre geçmiş Saraçoğlu Mahallesi için; 'Bonatz’ın eser sahibi olduğuna dair belge yok, olsa da, tek başına yapmadı diğerleri de dava açmadı' gibi akıl almaz yaklaşımla bir skandala imza atmıştır.

Kültürler coğrafyası Anadolu’nun kültür varlıklarının böylesine ellerde korunacağını düşünemiyoruz. Saraçoğlu Mahallesi Cumhuriyet’in ilk toplu konut alanıdır. Mimarı Paul Bonatz’dır. Bugün rant odaklı bir şekilde, inşası süren uygulamalar ise müellifinin varislerinin izni alınmadan sürdürülen sözde restorasyondur. Bakanlık yetkilileri bu ek beyanla komik duruma düşmektedirler. Saraçoğlu Mahallesi'nin özgün bir şekilde korunmasına yönelik mücadelemiz devam edecek." (ANKA)