Taliban, El-Kaide, IŞİD: Dünyayı bekleyen terör dalgası
Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan’daki gelişmeleri konu alan rapolar yayımladı. Hürriyet gazetesi yazarı Sedat Ergin, bu raporlardan derlediği bilgileri köşe yazısında aktardı.
Ergin'in "BM raporlarına bakılırsa Afganistan’da dünyayı büyük bir terör dalgası bekliyor" başlığıyla sunduğu yazıdaki bilgilerden bazıları şöyle oldu:
BM uzmanlarının oluşturduğu "Analitik Destek ve Yaptırımları İzleme Ekibi"nin hazırladığı 1 Haziran 2021 tarihli ve "Afganistan’da Barış, İstikrar ve Güvenliğe Tehdit Oluşturan Taliban ile Diğer Bağlantılı Kişiler ve Oluşumlar" bsşlıklı rapora göre;
- ABD ile Taliban arasında yapılan Şubat 2020 barış anlaşmasının 2021 yılı içinde "nasıl bir duruma yol açacağını öngörmenin güç olduğunu" kaydediliyor. Muhtemeldir ki BM uzmanları, raporu kaleme alırken Taliban’ın 15 Ağustos tarihinde Kabil’i ele geçirebileceğini tahmin edemiyorlardı.
- Küresel ölçekte en tehlikeli terör örgütlerinden biri olan El Kaide’nin lider kadrolarının önemli bir kesiminin Afganistan ile Pakistan arasındaki sınır bölgesinde yerleşik olduklarının belirtiliyor.
- Çok sayıda El Kaide savaşçısı ve Taliban ile saf tutan yabancı radikal unsurlar Afganistan’ın çeşitli bölgelerine yerleşmiş bulunuyor. Taliban’ın El Kaide ile ilişkisi önemli ölçüde bünyesindeki "Hakkani Grubu" üzerinden yürüyor. El Kaide ile Hakkani Grubu arasındaki ilişkinin ideolojik benzerlikler, sahada birlikte mücadele etme ve evlilikler üzerinden yakın seyrettiği vurgulanıyor.
- Taliban’ın son dönemde özellikle yabancı terörist savaşçılar hakkında bilgi toplayıp, onları kayıt altına alarak ve hareketlerini sınırlayarak El Kaide üzerindeki denetimini artırmaya başlamış olması vurgulanıyor.
- "Taliban, El Kaide gruplarını ne kadar kontrol edebilir?" sorusu şöyle yanıtlanıyor: "Taliban’ın, gelecekte Afganistan’da El Kaide’den kaynaklanabilecek herhangi bir uluslararası tehdidi zapt edeceği yönündeki (ABD’ye) taahhüdünü yerine getireceği hususunda güvenli bir değerlendirme yapabilmek imkânsızdır."
IŞİD TEHLİKESİNE VURGU YAPILIYOR
- IŞİD'den kaynaklanabilecek tehdide dönük kuvvetli bir vurgu yapılıyor. IŞİD'in Afganistan’daki kolu "IŞİD-Horasan", 2018’den bu yana Afganistan’da belli bir zemin kaybına uğramakla birlikte, sahada hâlâ aktif ve tehlikeli olmaya devam ediyor. IŞİD, Afganistan’ın birçok noktasına özerk bir şekilde hareket eden hücreler ve küçük gruplar şeklinde yayılmış bulunuyor.
- IŞİD'in kendini ABD ile yapılan anlaşmayı reddeden tek güç olarak konumlandırması, gelişmelerden hoşnut olmayan Taliban ve diğer grupların militanlarını saflarına çekebilmesi ihtimalini artırıyor.
- Taliban, El Kaide ve IŞİD yapıları içinde bulunan başka ülkelerden gelmiş yabancı savaşçıların sayısı 8 ile 10 bin aralığında tahmin ediliyor.
BM’nin IŞİD ve El Kaide’nin küresel ölçekteki faaliyetlerini konu alan 21 Temmuz 2021 tarihli raporuna göre ise şu bilgiler veriliyor:
- Suriye’de özellikle de İdlib’de konuşlanmış olan El Kaide bağlantılı yabancı savaşçıların önümüzdeki dönemde Afganistan’daki koşulların daha elverişli hale gelmesi durumunda, bu ülkeye doğru bir hareketlenmeye yönelebilirler.
- El Kaide lideri Ayman el Zawahiri’, sağlığı iyi olmamakla birlikte halen Afganistan’da bulunuyor.
- IŞİD, dünyanın başka bölgeleriyle birlikte Afganistan’da da "bölgesel yapılarını" güçlendiriyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in geçen 27 Temmuz’da BM Güvenlik Konseyi’ne yine BMGK kararları çerçevesinde bu kez salt IŞİD konusunda sunmuş olduğu raporda ise "Afganistan’daki risklerden birinin, barış sürecine ilişkin gelişmeler çerçevesinde tehdit algılayan ya da dışlandıklarını düşünen Taliban kökenli ve diğer gruplardan militanların IŞİD bağlantılı gruplara katılma ihtimali olduğunu" belirtiliyor.
BM Genel Sekreteri, IŞİD'in Afganistan’daki militan sayısının orta vadede 10 bine çıkabileceği yolundaki değerlendirmelere de yer veriyor.
Ergin'e göre, Guterres’in son haftalarda Afganistan’la ilgili bütün konuşmalarında ısrarla verdiği ana mesaj, Afganistan’ın yeni dönemde küresel terör için bir "sıçrama tahtası"na dönüşmesinin önlenmesidir. Ergin, "Kendi raporu da dahil BM sisteminin son dönemde ürettiği bütün raporlar bu tehlikeye işaret ediyor" diyor.
Ergin, bu bilgilerden sonra yazısını şu cümleyle noktalıyor: "ABD, Afganistan’ı bütün dünya açısından patlamaya hazır bir terör coğrafyası halinde bırakıp, çekip gitmektedir."
