TDK Başkanı, 'astronot' için Türkçe karşılığı açıkladı
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğanın "astronot" kelimesine Türkçe isim bulma çağrısına, Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Gürer Gülsevin, "Astronot için TDK 2005 yılında 'gökmen' kelimesini öneriyor. Ama TDK en doğrusunu önerebilir diye düşünmemek lazım" diye karşılık verdi.
TDK Başkanı, "Devlet adamlarının el atmadığı hiçbir iş başarıya ulaşmıyor dil konularında. Cumhurbaşkanımız da 2017'de ve bu sene yaptığı özel programlarla Türkçe'ye sahip çıktı. Kendisine teşekkür ediyoruz" ifadelerini kullandı.
'GÖKMEN KELİMESİ ASTRONOT İÇİN TĞBA TERİMLER SÖZLÜĞÜNDE YER ALIYOR'
Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Gülsevin, "Astronot, 1928 yılında İngilizce sözlüklere, 68'de de bizim sözlüklere girmiş. TDK yabancı kelimelere Türkçe karşılıklar öneriyor. Bundan sonra başka şey kullanamazsın anlamında değil. Astronot için TDK da 2005 yılında bir kelime öneriyor; o kelime 'gökmen'. TDK en doğrusunu önerebilir diye düşünmemek lazım. Belki dil kurallarına göre yanlış olmayacak şekilleri önerebilir ama bazen halkın türettiği çok güzel kelimeler de ortaya çıkıyor" diye konuştu.
TDK Başkanı Prof. Gülsevin sözlerini şöyle sürdürdü:
"TDK önerdi diye o kullanılacak ve beğenilecek bir kurum değiliz biz. Gökmen kelimesi astronot için TÜBA terimler sözlüğünde yer alıyor. Türkiye Uzay Ajansı ile görüştük, kendileriyle toplantı yapacağız. Biz de neler düşündüğümüzü söyleyip istişare ederek yön gösterici olacağız. Ama hangi kelime tutar bilmiyoruz. Kelimenin tutup tutmaması yalnız dil bilimi ile ilgili değil."
'CACABEY DE ÇOK GÜZEL OLABİLİR'
Gülsevin, bire bir tercüme edildiği zaman 'astronot' kelimesinin ‘yıldız gemicisi’ şeklinde, 'kozmonot' kelimesinin ise 'evren gemicisi' şeklinde karşılandığını ifade etti.
Farklı öneriler gelebileceğini belirten Gülsevin, "Uzay kelimesiyle oluşturulmuş bir iki öneri var. Geriye kalanlar daha çok 'gökmen', 'gökalp', 'gökeri' gibi gök kelimesi ile başlayan kelimeler. Demek ki halkın dil zevki o yönde. Gelen öneriler arasında şahıs isimleri de var; Alparslan var, Fatih var. Tarihimizdeki önemli şahsiyetlerin isimleri canlandırılmak isteniyor. Sayın Devlet Bahçeli Bey 'Cacabey' olmasını önermiş. Çok özel bir tespit bu. Selçuklu döneminde, 13. yüzyılda Anadolu'da Kırşehir’de (Caca Bey’in) medresesi var. O medresenin olduğu yerde rasat yapıldığı da tahmin ediliyor. Diğer tarihi isimler gibi 'Cacabey' de çok güzel olabilir. Belki bilim tarihinde çok şey borçlu olduğumuz bu şahsiyetin adını bugün böyle bir şeyle canlandırabiliriz" şeklinde konuştu.
EN ÇOK ÖNERİLEN KELİME: GÖKTÜRK
En çok önerilen kelimenin 'göktürk' olduğu bilgisini veren Gülsevin, "Bir yandan 'gök' var, bir yandan 'Türk' var. O da halk tarafından yakıştırılıyor. TDK Başkanı olarak fikrimi değil, tespitimi söylüyorum; 'Göktürk' bizim keşif uydumuza verilen isim oldu. Hem bizim keşif uydumuz 'Göktürk' hem de eski adıyla astronot 'göktürk' olur mu? Olmaz da diyemiyorum, olur da diyemiyorum. Bunları önümüzdeki süreç gösterecek" ifadelerini kullandı.
