Türkiye'de Noel Baba olmak: Sanki geyiklerle geziyorum
Ozan ÜNER
+ GERÇEK - Hristiyan geleneği olduğu gerekçesiyle bıçaklamaya kalkışan da var, evinin çatısında elinde silahla bekleyen de. Artık bacadan değil de şifreli kapılardan içeri girse de çocukların ve yılda bir kez de olsa torbadan çıkacak mucizeden kendini mahrum etmek istemeyenlerin vazgeçemediklerinden.
Daha çok AVM'lerde, partilerde ve Nişantaşı, Etiler gibi semtlerde rastladığımız Noel Babalara, bir de hayat verenler var. Onlarınki bir yerde "hayat kavgası". Aralık ortalarında başlayıp Ocak'a kadar devam eden bu süreçte çoğunlukla bir organizasyon şirketine bağlı çalışıyorlar. Aldıkları ücret ise 400 ile bin lira arasında değişiyor.
Zafer Duman o Noel Babalardan biri. Duman, son yıllarda müşteri profilinin değiştiğini söylüyor. Türkiyelilerden ziyade Araplar başta olmak üzere daha çok yabancı turistlerden talep geldiğini anlatıyor. Yoğunluktan dolayı bazen kostümünü çıkaramadan günlük ihtiyaçlarını giderdiğini belirten Duman şaşıranlara tepki gösteriyor: Sanki geyiklerle geziyorum!
İSA'NIN DOĞUM GÜNÜNDEN REKLAM FİGÜRÜNE
Hristiyanların çoğunun 25 Aralık, Ermeni Ortodoks Kilisesi'nin ise 6 Ocak olarak kutladığı İsa peygamberin doğum günü 'Noel' olarak adlandırılıyor.
İnanışa göre, Noel Baba, Noel gecesi çocuklara hediye bırakıyor. Günümüzde Noel Baba eğlence ve reklam sektörünün de vazgeçilmez figürlerinden biri.
Arşiv
Antalya yakınlarında 11. yüzyılda yaşadığı ileri sürülen Aziz Nicholas'tan ilham alınan Noel Baba, ilk olarak karikatürist Thomas Nast tarafından 3 Ocak 1863'te Harper's Weekly adlı dergide çizilse de günümüze ulaşan son popüler şekli Coca-Cola şirketi için çizilen şişman, beyaz sakallı, kırmızı bir şapka ve kıyafet giyen, siyah kemeri ve çizmeleri olan, sürekli gülümseyen yaşlı bir adam.
Aralık ayının ortalarından itibaren açılışlar, doğum günleri, tanıtımlar ve hediye dağıtımları için Noel Babalar, 'ren geyikleri ve kızağı' olmadan sahaya iniyor.
Türkiye'de ise Noel Baba, bir kesimin sevdiği diğer bir kesimin ise tepki gösterdiği bir karakter olarak tartışma konusu.
Arşiv
NOEL BABALAR ANLATIYOR
Sektörde çalışanlar ve organizasyon şirketi yetkilisi bir 'Noel Baba'nın ne kadar kazandığını, nerelere gittiğini ve nelerle karşılaştığını +Gerçek'e anlattı.
Sektörde 1999 yılından beri yer alan Adil Organizasyon'un sahibi Adil Balkan, ağırlıklı olarak ailelerin, çocuklarına ve misafirlerine 'sürpriz' bir şekilde hediyeler vermesi için şirketlerini aradıklarını ancak açılışlara ve AVM'lerle de iş yaptıklarını söylüyor.
NOEL BABA'NIN ÇALIŞMA SAATLERİ VE ÜCRETİ
Bir Noel Baba'nın yaptığı işe göre ücretinin değiştiğini belirten Balkan, "Saati, yola ve yaptığı hizmete göre ücretleri değişiyor. Ortalama 400 ila bin lira arasında bir makas aralığı var. Bu 500 de, 700 de olabiliyor bin lira da olabiliyor. Personelin, Noel Baba’nın çalışma saatine göre değişiyor" diye konuşuyor.
'GENÇLER BU KONUDA DAHA İYİ AMA ZAYIFLAR VE GÖBEKLERİ YOK'
"Noel Baba'ya uygun kişileri, daha çok tecrübeli olanlar arasından seçiyoruz" diyen Balkan, gençlerin daha iyi rol yaptığını ancak zayıflıklarının dezavantaj olduğundan şikayetçi.
Balkan, Noel Baba'yı nasıl seçtiklerini şöyle anlatıyor:
Gençler bu konuda daha atik, ama gençlerin de şöyle bir durumu var: Biliyorsunuz ki Noel Baba fiziki açıdan göbekli, tombul, cana yakın olmalı... Biz bu konuda daha dikkat ediyoruz. Gençler belki bize kızacaklar ama zayıf oldukları için biz tabi bunları yastıklarla, silikonlarla takviye yapıp o işi kıvama getirmeye çalışıyoruz.
'PERSONELİMİZİ 'TEPKİ GÖSTERENLERLE POLEMİĞE GİRMEYİN' DİYE UYARIYORUZ'
Balkan ayrıca, insanların kalabalık olduğu açık alanlara ve AVM'lere gönderdikleri personellerini uyardıklarını anlatıyor:
Bu konuda zaman zaman tepkiler çekebiliyoruz. Ama biz eleştiriye de açığız... Personellerimize kimisi hoş bir şekilde davranıyor, kimisi de tepki göstererek kınıyor. Biz bunu normal karşılıyoruz. Personelimizi bu tarz kişilerle polemiğe girmemeleri yönünde uyarıyoruz.
'7 YILDIR NOEL BABAYIM'
Yaklaşık olarak 7 yıldır Noel Baba'yı canlandıran 40 yaşındaki Zafer Verep, işinden memnun olduğunu ve her sene yıl başını iple çektiğini belirtiliyor.
"Yılbaşından bir hafta öncesinden başlayıp 1 Ocak’a kadar gece-gündüz istenilen yerlere gidip gösterilerimizi yapıyoruz" diyen Verep, daha çok İstanbul'da elit kesim olarak gördüğü Beşiktaş, Nişantaşı, Levent ve Etiler'de düzenlenen etkinlik ve organizasyonlara katıldığını söylüyor.
Ayrıca muhafazakar kesimlere de gittiğini belirten Verep, "Normal karşılayan oluyor, karşılamayan oluyor. Bakıp kafasını çeviriyor, hoşlarına gidiyor daha çok. Kadınların hoşuna daha çok gidiyor, yaşlılar ise sevmiyor" diyor.
"Noel’de Taksim’deki bir alışveriş merkezinin önünde iç çamaşırı dağıtmıştık, çok güzel olmuştu. Her çeşit insan var orada" diyen Verep, kendisini görenlerin fotoğraf çektirmek istediğini, hangi kesim olursa olsun bir tepkiyle karşılaşmadığını belirtiyor.
'HERKES KENDİ KÜLTÜRÜYLE YAŞIYOR'
Verep, Noel Baba'ya tepki gösterenler için de şunları söylüyor:
Her yıl bu zamanı bekliyorum, yıl sonu gelsin Noel Baba olalım diye. Çünkü mutluyum, bizim için de eğlenceli oluyor. Özgür bir ülkede yaşadığımız için kimsenin kimseye karışmaması lazım. Herkes kendi kültürüyle yaşıyor. Kimsenin buna engel olmaması lazım...
'MESLEĞİM BU BENİM'
Kendisini animatör olarak tanıtan Zafer Duman, 35 yaşında. 16 yaşından beri çalıştığını belirten Duman, "Animatörüm ben, mesleğim bu, pasaportumda bile animatör yazıyor benim (Gülüyor). 16 yaşında başladım bu işlere, şimdi 35 yaşındayım" diyor.
'HERKES NOEL BABA OLABİLİR AMA HERKES GÜLDÜREMEZ'
Daha çok evlere ve işyerlerine gittiğini belirten Duman, okullara gittiğinde 400 ila 500 lira arası alırken, evlere gittiğinde ise 750 lira kazandığını açıklıyor. Ancak referans gerektiğini ifade eden Duman şunları söylüyor:
İşverenler de oluyor ama daha çok kendim çalışıyorum. Bazen müşteri 'saat 10:00'da gelin' diyor, gidiyorsun. Vazgeçmişler, WhatsApp'tan, telefondan engelliyor, öyle kalıyorsun maalesef. O yüzden parayı peşin alıyorum.
Referans lazım, internetten çağırıyor Noel Baba’yı. Daha sonra hırsızlık oluyor, pişmanlık oluyor. Şapka takmış, kırmızı ceket giymiş, Noel babayım demiş. Herkes Noel Baba olabilir, ama herkes güldüremez. Bu iş yetenek ister biraz.
'SON YILLARDA ARAPLARA GİDİYORUM'
Diğer Noel Baba'nın aksine daha çok yabancılarla çalıştığını kaydeden Duman, "Bundan 5-6 sene önce Türklere gidiyordum, son yıllarda İstanbul’da olsun, başka illerde olsun, Araplar ve diğer ülkelerden gelenlere gidiyorum" diyor.
'PANDEMİDEN ÖNCE DAHA İYİYDİ'
Pandemiden kendilerinin de etkilendiğine dikkat çeken Duman, "Pandemi başlamadan önce işler daha iyiydi. Pandemi sonrası yine Arap müşteriler çoğunlukta, bizim Türkler yok eskisi gibi. Eskiden Kadıköy, Suadiye, Tarabya'daki sosyeteye ya da kulüplere giderdik. Şimdi hep yabancılar istiyor" diyerek sitemde bulunuyor.
Duman, muhafazakar müşterilerinden bazen tepki gördüğünü de anlatıyor. Duman, bir müşterisinin kendisine 'Noel Baba Hristiyan değil mi?' diye sorduğunda kendisinin 'Müslüman' olduğunu ancak söz konusu olay için 'Dışa bakmayacaksın, içe bakacaksın" diye açıklama yapmak zorunda kaldığını söylüyor.
'BİZ YABANCILARIN BİR ŞEYLERİ TAŞLAYIP BIÇAKLADIKLARINI GÖRDÜK MÜ?'
Neol Baba protestoları için de yorumda bulunan Duman, şunları şöylüyor:
Bizim Türkiye’de şöyle bir şey var; bu Hristiyan, bu put, bunu taşlayalım. Bunları yapa yapa tarihimizi yok ettiler bizim. Bırakın herkes kültürünü, dinini yaşasın. Bizim yurt dışında camilerimiz var. Mustafa Kemal'in ve padişahların heykelleri var. Biz yabancıları gördük mü hiç, bir şeyleri taşlayıp bıçakladıklarını? Görmedik! İşte bu cehaletten kaynaklanıyor.
'SANKİ GEYİKLERLE GEZİYORUM'
Meslek olarak bunu yaptığını yineleyen ve "Noel Baba'ya renk katıyorum ben" diyen Duman, günlük işlerini bazen Noel Baba kıyafetiyle yapmak zorunda kaldığını belirterek hayıflanıyor:
"Aaa Noel Baba yemek yiyor, sigara içiyor" diye bazen şaşırıyorlar. Sanki geyiklerle geziyorum. Bazen kostümü çıkaramadan eve gitmek zorunda kalıyorum.
