Uğur Gürses: Merkez Bankası ile ilgili bir acayip yasa teklifinin anatomisi
ARTI GERÇEK - T24 yazarı Uğur Gürses, bugünkü yazısında, "Meclis’e getirilen bir torba yasa teklifi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda önceki gün kabul edildi. Teklifin birinci maddesi Merkez Bankası ile ilgili idi ve görüşmelerde öyle bir fotoğraf ortaya çıktı ki; teklifi getiren milletvekilleri bile somut olarak niye getirildiğini bilmiyor" dedi.
Gürses, "Merkez Bankası yasasına konulacak bir ek bentle, Merkez Bankası nezdinde tutulan yabancı merkez bankalarına ait para, alacak, mal, hak ve varlıkların haczedilemeyeceği, ihtiyati tedbir ve haciz konulamayacağı teklif ediliyordu. Bu teklife ait gerekçede ise "merkez bankaları arasında kurulan ilişkilerin işin gerektirdiği diplomatik hassasiyet ve ekonomik güven temelinde yürütülmesini teminen" deniliyordu.
Doğrusu ilk akla gelen şuydu; Kore Merkez Bankası ile ağustos ayında yapılan bir swap protokolü vardı ve bu bugüne kadar işlem olarak hayata geçememişti. Birkaç ay önce bunu sorduğum bir Merkez Bankası yetkilisi "teknik pürüzlerin olduğunu, yetkililerin üzerinde çalıştığını" anlatmıştı. Yasal değişikliği Kore mi talep etmişti acaba?
Komisyon’da bunun Libya ile ilgili olabileceğini söyleyen üyeler vardı" ifadelerini kullandı.
Gürses, yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:
"Komisyon görüşmelere başladığında İyi Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz şunu söylüyordu: "Teklif sahibi arkadaşımız evvelki gün akşam gruplarla bir toplantı yaptı. O toplantıda Merkez Bankasıyla ilgili düzenlemenin tam içeriğini bize açıklamadı, açıklayamadı. Bugün bunun açıklanmasını bekliyoruz".
Görüşmenin ilerleyen saatlerinde de durup dururken neden böyle bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğuna dair "başka ülkelerde de var" sözlerinden öteye bir neden ortaya konmadı.
Başka bir ülke merkez bankası ülkenizde mali varlık tutuyor ya da tutmak istiyor, ama aynı zamanda da üçüncü taraflar bu mali varlığı haczetmesin diye yasal güvence istiyor. Sahi hangi ülke merkez bankası bunu talep etmiş olabilirdi ki?
Yasa teklifini Meclis’e getiren Cemal Öztürk Komisyon’da özetle, Merkez Bankası Başkanı ile konuştuğunu ve daha önemli konuların olduğunu, bu maddenin acil değilse sonraki tekliflere bırakılmasını talep ettiğini iletiyor.
Öztürk’ün anlatımına göre, Başkan "haklı gerekçeler" söylemiş. İktidar milletvekili olan Öztürk, kendisine bir açıklama gönderilmesini istiyor Kavcıoğlu’ndan. Hem de yetkilileri komisyona göndermesini.
Öztürk notu Komisyon’da okuyor. Notta Merkez Bankası, diğer merkez bankaları ile ikili ilişkiler kurduğunu, bu merkez bankalarından hesap açma talepleri geldiğini anlattıktan sonra şöyle devam ediyor: "Yabancı merkez bankaları ülkemizin diplomatik ve stratejik bir güç̧ olmasıyla bankacılık uygulamalarının gelişmiş̧ bulunmasına teveccüh göstererek Merkez Bankamız nezdinde hesap açmak istemektedirler. Böylelikle, teknolojik altyapısı güçlü, ödemeler ve bankacılık alanında gelişmiş̧, tecrübesi yüksek bir merkez bankasından muhabirlik hizmetleri almayı amaçlamaktadırlar."
İCRA TAKİBİ HİÇ OLMAMIŞ
Teklifi Meclis’e getiren Öztürk, ancak bazı tereddütlerin olduğunu ve diğer kamu kurum ve kuruluşları hakkında çeşitli nedenlerle başlatılan icra takiplerinde merkez bankaları takip borçlusu olmamasına rağmen ve haberleri dahi olmadan tüm bankalara haciz ihbarnameleri gönderildiğini, bu hesaplara bankalarca haciz uygulandığını, paraların uzun süre blokede tutulduğunu, itiraz ve şikâyetlerin dikkate alınmayarak hesaptaki paraların icra dosyalarına gönderildiğini vurguluyor.
Komisyon üyesi milletvekilleri, teklif görüşülürken hazır bulunan Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Mustafa Duman’a soruyorlar, hiç böyle bir şeyle karşılaşılmış mıydı? Yanıt "Hayır" oluyor; "Merkez Bankamıza yönelik böyle bir haciz talebi olmamıştır. Ancak ülkelerin diğer ülkelerde yaşadıkları tecrübeler bunu getiriyor olabilir, başka ticari bankalarda yaşadıkları tecrübeler bunu getiriyor olabilir ama bizim Merkez Bankamıza yönelik bir şey yok".
Sahi durup dururken neden buna ihtiyaç duyulup ısrarla bu maddenin geçmesi isteniyor? Kimse anlayamıyor.
Başkan Yardımcısı Duman, bankanın hesap açma talepleri, swap talepleri, depo taleplerinin son dönemde arttığını söylüyor. "Ülkemizin diplomatik ve stratejik bir güç̧ olmasıyla bankacılık uygulamalarının gelişmiş̧ bulunmasına teveccüh göstererek" hesap açmak istiyorlar, ama hukukuna ve kurumlarına güvenmiyorlar mıydı?"
