Uzman sağlıkçılar: Test yerine yazı tura atsanız daha iyi

Tüm dünyayı etkisi altına alan Coronavirus (Covid-19) pandemisinin başlangıcından bu yana Sağlık Bakanlığı’nın test stratejisi tartışılıyor. Sağlık Bakanlığı’nın yerli kit üreten 12 firma olmasına karşın tek bir firmayla anlaşması, kitlerin alım sürecinde yolsuzluk yapıldığı iddiası ve yurtdışındaki yetkili laboratuvarlarda PCR testlerinin doğruluğunun yüzde 40’larda kaldığının iddia edilmesi krize neden oldu.

Test kiti tartışması nedeniyle bakanlığa bağlı kurumlarda görev yapan 4 bürokrat istifa ederken bir bürokrat görevden alındı.

Bilim insanları, bakanlığın tartışmalara son vermek için testlerin duyarlılığını, pozitif ve negatif kestirim gücünü net olarak açıklaması gerektiğini belirtti.

‘ÖZELLİKLE BULANIK TUTULUYOR’

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Saltık, tartışmaları değerlendirirken "Kit konusu özellikle bulanık tutuluyor. Bir duyum geliyor ‘yüzde 40 duyarlıklı testi bıraktık, ilgili daire başkanını görevden aldık, Bakanlıkta soruşturmalar sürüyor’ deniyor. Başka duyum alıyoruz; ‘O testi artık kullanmıyoruz, yüzde 93’lerde duyarlığı olan başka bir testi kullanıyoruz’ deniyor. Sahada çalışan değişik dallarda ve kurumlardaki meslektaşlarımızdan farklı, hatta çelişen bilgiler alıyoruz, kimse durumu net olarak bilmiyor. Gerçeği öğrenmek için kamu otoritesinin, Sağlık Bakanlığı’nın gecikmeden açıklama yapması gerekir" dedi.

‘YAZI TURA ATSANIZ DAHA TUTARLI’

"Bildiğimiz kadarıyla ihaleye giren iki firmadan birinin önerdiği testin duyarlığı yüzde 90’ın üzerinde ancak yandaş olan ve yüzde 40 duyarlığı olan firmaya ihale verilmiş, duyumlar üzerinden bunu paylaşıyoruz" diyen Saltık, salgınla mücadelenin böyle yapılamayacağını anlattı. Testin duyarlığının ne düzeyde olduğundan emin olunması gerektiğini anımsatan Saltık, şöyle devam etti:

"Yüzde 40 duyarlığı (hastaları yakalama gücü) olan bir testi kullanmak yerine, yazı - tura atsanız doğru tanı koyma şansınız daha yüksek, yüzde 50 oranında olur; oysa bu test yüzde 60 yanıltıyor! Salgının ortasında, 88 milyon insanın yaşadığı bir ülkede hazin bir ironi. ‘Test negatif’ diyerek evlerine gönderdiniz, kayıtlara geçmediniz, eğer şimdi kayda giren 240 bin olguyu 100 gerçek hastanın yüzde 40’ı kabul ederseniz, bunun üzerine 360 bin hasta daha eklemeniz gerekir o ‘yeteneksiz test’ yüzünden atladığınız. 600 bin hasta resmen ilan edilmiş olması gerekirdi Türkiye’de..."

‘NET BİLGİ VERİLMEDİ’

Cumhuriyet’in haberine göre Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nden (KLİMİK) Prof. Dr. Özlem Kurt Azap ise PCR testlerine ilişkin özetle şu bilgileri paylaştı:

"Test kiti ile ilgili sıkıntılar birçok tartışmaya konu edildi. Dünyada en iyi koşullarda testin duyarlılığının yüzde 50-60’larda olduğunu biliyoruz. Şimdi yüzde 40 açıklamasından sonra bakanlıktan bir başka açıklama yapıldı. Dendi ki testin duyarlılığı yüzde 91. Bu kafa karışıklığına yol açıyor. Yüzde 91 diye açıklanan oran dış kalite kontrol sonuçları dediğimiz şey. Dış kalite elbette ki önemli. Ama testin duyarlılığı için dış kalite kontrol sonuçlarını paylaşmak testin gerçek duyarlılığını söylemek anlamına gelmiyor. Bir tarafta yüzde 40 diye bir oran var, diğer tarafta yüzde 91 diye bir oran var. Buradaki doğru bilgiyi Sağlık Bakanlığı yetkililerinin açıklaması gerekiyor."

‘BİLİMSEL VERİLER KAMUOYUYLA PAYLAŞILMALI’

Testlerin güvenilir olup olmadığına ilişkin Sağlık Bakanlığı’nın yanıtlaması istemiyle geçen günlerde Meclis’te soru önergesi veren CHP Ankara Milletvekili Dr. Murat Emir, Sağlık Bakanlığı’ndan konuya ilişkin bir açıklamanın henüz gelmediğini söyledi. CHP’li Emir, testlerin geçerliliği ile ilgili çalışmaların bilimsel sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılmasının önemine dikkat çekerek şöyle konuştu:

"Aslında Bakanlığın buradaki bilgilerin tamamını gizli tutması, bilgi kirliliğini de beraberinde getiriyor, bakanlığın inandırıcılığını da ortadan kaldırıyor. Oradaki testlerin şu an için geçerliliğinin ne seviyede olduğunu tam olarak öğrenebilmiş değiliz. Uzunca bir süre bir firmada ısrar edildi, Uluslararası Sağlık Hizmetleri AŞ (USHAŞ) üzerinden alınırken sonrasında Devlet Malzeme Ofisi üzerinden alındı. İhaleye bildiğim kadarıyla birden fazla firma katıldı. Özellikle USHAŞ’ın alımları sırasında sadece bir firmada ısrar edilmiş olması akıllarda soru işaretlerine neden oldu. Bakanlık halen sessizliğini koruyor."

TÜRKİYE’DE NEGATİF KKTC’DE POZİTİF

MHP Milletvekili Mustafa Baki Ersoy’un, KKTC ziyaretinde yaptırdığı Covid-19 testi pozitif çıktı. Baki’nin Kıbrıs’a gitmeden önce Kayseri’de test yaptırdığı ve testin negatif çıktığı öne sürüldü. Günboyu gazetesi yazarı Fatih Ergin, "Ersoy’un bir ilçeden aldığı negatif test sonucu sahte. Bu rezaletin üstüne gidecek misiniz sayın Koca?" diye sordu.