'Türkiye'de her iki erkekten birinde bu şikayet var'

"İyi huylu prostat büyümesi 50 yaş üzerinde yüzde 50 oranında görülüyor" diyen İstanbul Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Androloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ateş Kadıoğlu, "TÜİK verilerine göre, 2023 yılında 60 yaş üstü erkeklerin yarısından fazlasında iyi huylu prostat büyümesi görülecek." dedi.

İyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda prostat kanseri taramasının mutlaka yapılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Kadıoğlu, "Bu amaçla, tüm erkekler 50 yaşından itibaren; birinci derece akrabalarında prostat kanseri görülenler yüksek riskli olduğundan 45 yaşından itibaren düzenli olarak üroloji uzmanına başvurmalı ve kan testi (PSA) yaptırmalı." şeklinde uyarıda bulundu.

"Prostat, alt idrar yollarında, mesanenin alt kısmında, mesane çıkışında bulunan idrar kanalı etrafına yerleşmiş bir bez, meniye sıvı katkısı sağlar, yaklaşık olarak hacmi 20 ml’dir." diyen İstanbul Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Androloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ateş Kadıoğlu, iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri yönelik soruları yanıtladı.

İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri hangi sıklıkta görülüyor?

Ürolojide en sık tanı konulan hastalık. İyi huylu prostat büyümesi 50 yaş üzerinde yüzde 50’nin üstünde, 70 yaş üzerinde yüzde 80 oranlarında görülüyor. TÜİK verilerine göre, 2023 yılında 60 yaş üstü yaklaşık 3,5 milyon erkekte yani bu yaştaki erkeklerin yarısından fazlasında iyi huylu prostat büyümesi görülecek.

Prostat kanseri ise, erkeklerde dünyada ve Türkiye’de 2. sıklıkta karşılaşılan kanserlerden biri. Kansere bağlı ölümlerde de en sık 2. kanser türüdür. Yine, TÜİK verilerine göre, 2023 yılında 60 yaş üstü yaklaşık 7 bin erkeğe prostat kanseri tanısı konacak.

Hastalık nasıl oluşuyor ve hangi şikayetlere sebep oluyor?

İyi huylu prostat büyümesinin nasıl geliştiği net olarak bilinmese de yaşlanmayla birlikte erkeklerde oluşan hormonal değişikliklerle ilişkili olduğu düşünülüyor. Hastalık prostat büyümesinin idrar yolunu daraltmasına bağlı olarak idrar yapma ile ilgili şikayetlerle başlıyor. En sık belirtileri; normalden daha sık idrar yapma, gece idrara kalkma, ani idrar yapma ihtiyacı, zayıf akımlı idrar yapma ve mesanenin tam boşalmama hissi oluyor.

Prostat hastalığı tanısında hangi yöntemler kullanılmaktadır?

Prostat hastalığı teşhisinde tıbbi özgeçmiş, fizik muayene , idrar testi , kan testi (PSA) ve ileri tetkikler oluyor. Özellikle prostat kanseri tanı ve takibinde kullanılan multiparametrik MR, PSMA PET-CT ve MR füzyon biyopsisi gibi teknolojiler gelişmiş ülkelerde uygulanan standartlarda ülkemizde de yaygın olarak uygulanıyor.

Risk faktörleri nelerdir?

Obezite, şeker hastalığı, artmış total enerji alımı, total protein tüketimi, kırmızı et, yağ, tahıllar, ekmek, kümes hayvanları ve nişasta ile beslenmenin prostat sağlığı açısından risk oluşturuyor. Sebzeler, meyveler, doymamış yağ asitleri, linoleik asit ve D vitamini etkili oluyor. Ayrıca bitkisel kaynaklı gıdalarla beslenme ve egzersizin, prostat hastalığından koruyucu etkileri olduğu biliniyor.

İyi huylu prostat büyümesi nasıl tedavi ediliyor?

İzlem, ilaç tedavisi ve ameliyat tedavi seçenekleri arasında yer alıyor. Hafif-orta derecede semptomları olan hastalarda hayat tarzı değişiklikleri ile ilaçla tedavi veya ameliyat seçeneklerine ihtiyaç duyulana kadar hastalar, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile izleniyor. Aktif tedavi planlanan hastaların yaklaşık yüzde 70’inin ilaç ile yüzde 30’unun ise, cerrahi olarak tedavisi mümkün oluyor. İlaçla tedaviye yanıt vermeyen hastalarda düşük akım hızı ve mesanede kalan idrar miktarının artması halinde operasyon planlanıyor. Böbrek yetersizliği, mesane taşı gelişmesi, tekrarlayıcı prostat kanamaları, medikal tedavinin etkisizliği, çoklu sonda uygulamaları, tekrarlayan üriner enfeksiyonlar ve mesane divertikülü(cep) görüldüğü durumlarda da cerrahi uygulama yapılıyor.

İyi huylu prostat büyümesinde cerrahi tedavi seçenekleri neler?

Farklı cerrahi seçenekleri mevcut, ancak tamamı semptomları gidermeyi ve idrar akışını iyileştirmeyi amaçlıyor. Transüretral prostat rezeksiyonu, transüretral prostat insizyonu, açık prostatektomi, lazer ile prostatın buharlaştırılması veya çıkarılması için HOLEP, TULEP yapılabilir, prostatik üretral lift cerrahi tedavi seçenekleri arasında yer alıyor. Cerrahi tedavi seçeneği hastaya göre planlanmalı.

Gelişen teknoloji ile birlikte yeni tedavi seçenekleri var mı?

Laparoskopi-robotun üroloji ameliyatlarında sıklıkla kullanıma girmesiyle, iyi huylu prostat büyümesi nedeniyle minimal invaziv basit prostatektomi araştırma aşamasındaki cerrahi seçeneklerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Prostatın aquablasyonu ise, su akışı ile prostatın boyutunu küçültmek için kullanılan bir yöntem. Rezum sistemi de yeni uygulanmaya başlanan diğer tedavi seçeneği oluyor.

İyi huylu prostat büyümesi erkek cinsel fonksiyon bozukluğuna yol açabilir mi?

İdrar yolu semptomları olan erkeklerde sertleşme problemleri 3-4 kat daha sık olarak görülüyor. İyi huylu prostat büyümesinin neden olduğu semptomların cinsel yaşam üzerine olumsuz bir etkiye sahip olduğu biliniyor. Hastaların semptomlar nedeniyle, kendilerini çekici hissetmeleri ve partnerleriyle yakınlaşmaları zor olabilir. İdrar kaçırma veya acil işeme hissi de özgüven eksikliğine yol açabilir. Tedavi amacıyla kullanılan ilaçlar da gelişen cinsel isteksizlik ve sertleşme problemlerini artırabilir.

İyi huylu prostat büyümesi prostat kanserine dönüşebilir mi?

İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri farklı hastalıklar. Bu iki hastalık birbirine dönüşmez fakat, aynı hasta da hem iyi huylu prostat büyümesi hem de prostat kanseri bulunabilir. Bu nedenle iyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda prostat kanseri taraması mutlaka yapılmalı. Bu amaçla, tüm erkekler 50 yaşından itibaren; birinci derece akrabalarında prostat kanseri görülenler, yüksek riskli olduğundan 45 yaşından itibaren düzenli olarak üroloji uzmanına başvurmalı ve kan testi (PSA) yaptırmalı.