'Olay düpedüz soygun, değilse hatalı işlemler açıklansın'

Esra TUR

ARTI GERÇEK- Halkbank‘ın internet sitesinde dün akşam saat 22.45'te döviz kurlarında "hatalı" rakamların yer almasıyla başlayan krizin yankıları sürüyor. Haftanın son işlem gününde doların 6,55, Euro’nun ise 7,62’den işlem gördüğü saatlerde bankanın internet sitesinde dolar 3,72, Euro ise 4,32'den işlem gördü. 20 dakika boyunca bu fiyat üzerinden alım satım yapılması ise krize yol açtı.

İLGİLİ HABER: DOLAR'I 3.7, EURO'YU 4.32'DEN GÖSTEREN HALKBANK'TAN AÇIKLAMA

Skandal, hatalı rakamların alım ve satım işlemlerine yansıdığının anlaşılması ile büyürken, bankanın sitesine bir süre erişim sağlanamadı. Aynı saatlerde müşteri hizmetlerine de bir süreliğine ulaşmak mümkün olmadı. Bankanın döviz kurlarına ilişkin fiyat bilgisi ancak sabah saatlerinde normale dönebildi. Olayı 'sistem hatası' olarak değerlendiren Halkbank, açıklamasında sınırlı sayıda işlem yapıldığını ve banka ile mevduat sahiplerinin zarara uğramadığını ileri sürdü. Ancak bu açıklama pek çok kişi tarafından tatmin edici ve doğru bulunmadı. Sosyal medyada olaya tepki yağarken, ekonomistlere göre cevap bekleyen en önemli soru bu "hatadan" kimin, ne kadar kazanç elde ettiği.

Yine ekonomistlere göre en spekülatif senaryo içeriden belli kişi ve kurumlara bilgi sızdırıldığı ve söz konusu kişi ve kurumların lira hesaplarını dolara çevirerek haksız kazanç sağladıkları yönünde. Bu nedenle "Sorumlular zan altında kalmak istemiyorsa, bankanın bu saatte, kime ne kadar işlem yaptığını açıklaması gerekiyor."

İktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman konuya ilişkin Artı Gerçek’e açıklamalarda bulundu. Konukman, kamu bankası olan ve İran ile ticaretteki rolü de ortada olan bir bankanın neden böyle bir işleme ihtiyaç duyduğunu anlamanın zor olduğunu belirtti. Konukman, "Eğer amaç belli kişi ya da kurumların kazanç sağlaması değil ise ucuz döviz satmak bu durumda eşyanın tabiatına ve hükümetin politikasına aykırı" dedi.

"ŞÜPHELERİ HAKLI ÇIKARMAMAK İÇİN AÇIKLANSIN"

Saat 22.45 civarı Halkbank'ın internet sitesinde 3.88'den dolar satışı yapıldığını ve sistemin 20 dakika boyunca bu fiyat üzerinden alıma izin verdiğine dikkat çeken Konukman, sistemin daha sonra kapatıldığını hatırlattı. Konukman'a göre "Acil olarak yanıt bekleyen soru; bu hatadan ya da olaydan kimin kazançlı çıktığı, kimlerin büyük miktar dolar alıp yurtdışına swift yaptığı. Kısaca olay düpedüz bir soygun değilse hatalı işlemler açıklansın."

Konukman, "Çok küçük miktarlar satıldı ve işlemler bu miktarlar üzerinden yapıldıysa mevzu soruşturmanın sonucuna göre açıklığa kavuşturulur ve olay kapatılır. Ancak burada asıl skandal olan ve acil olarak açıklığa kavuşturulması gereken ya milyon dolarlık işlemler yapıldıysa? Banka bu soruları açıklığa kavuşturmadığı sürece şüpheleri haklı çıkarır" dedi.

"BİLGİ İÇERİDEN SIZDIRILMIŞ OLABİLİR"

Bankaların işlemlerine ilişkin bilgilerin içeriden kişiler tarafından dışarıya sızdırılmasının Türk Ceza Kanunu'na göre suç olduğunu hatırlatan Konukman, şöyle konuştu: "Bu olay akıllara içerden biri sisteme yakın kişi ya da kurumlara haber mi verdi? sorusunu getiriyor. Bu çok riskli durum zaman zaman yapılmaktadır. Daha iki gün önce piyasaya daha fazla lira girmesi için liranın spotajı sıfırlanırken dövizinki artırıldı. Yani böyle bir ortamda devletin ağırlığının olduğu bir bankanın bu işlemi bilerek yapmasının hiç bir açıklaması olamaz. Aslında dün aynı saatlerde ING Bank'ta da benzer bir alım satım yapıldığı görülüyor." İnternette bazı sitelerde yer alan belgeler Konukman'ı doğruluyor. Finans haberleri sitesinde yer alan bir belgede dün aynı saatlerde Halkbank dışında Albaraka, ING Bank ve Tekstil Bank'ın sitelerinde dolar kurunun 3,80'lerde olduğu görülüyor. Ancak ING Bank yaptığı açıklamada bu iddiayı reddetti. Açıklamada, "Bankamız, sosyal medyada iddia edildiği gibi piyasa koşullarından farklı seviyelerde hiçbir döviz alım satım işlemi gerçekleştirmemiştir" ifadeleri yer aldı.

Konukman sorunun çözümüne ilişkin ise şu açıklamada bulundu: "Bankanın kendisini temize çıkarmasının en kısa yolu 'kısıtlı sayıda işlem yapıldı' açıklamasından hemen sonra yapılan kısıtlı sayıda işlemin kimin tarafından yapıldığını ve hacminin ne kadar olduğunu açıklaması olacaktır. Kim ne kadar dolar, ne kadar Euro aldı? Online olarak yapılan bu işlemlerin bilinmesi çok kolay."

"SORUMLULAR ZAN ALTINDA"

"Bu basit bir herze değil. Büyük soygunlar yaşanmadıysa 3.72’ lik kurdan kimler, ne kadar işlem yaptı, tek tek açıklanmalıdır" açıklamasıyla olaya tepki gösteren İktisatçı yazar Mustafa Sönmez, bu yapılmadığı sürece ilgili kurumların başındaki kişilerin büyük zan altında kalacaklarına dikkat çekti. Kamu bankalarının nasıl arpalık yapıldığının sır olmadığını belirten Sönmez, "Hüseyin Aydın, TBB Başkanı olarak sorumluluk alıp, Halkbank’ta yapılan ve iptal edilen işlemleri kamuya açıklamalıdır. Halkbank ise borsaya küçük hissedar adına açıklama yapmalıdır. SPK ve BİST harekete geçmeli, 3,72'lik dolarla yapılan tüm işlemler tek tek açıklanmalıdır" değerlendirmesinde bulundu.