Hamas'ın 7 Ekim saldırısının yıldönümü: İsrail cephesinde pek çok nokta hâlâ karanlıkta

Artı Gerçek - Hamas'ın Aksa Tufanı Operasyonu'na Gazze Savaşı ile yanıt verip Lübnan'a yayan İsrail'in İran ve Direniş Ekseni ile misilleme sarmalını tırmandırmasıyla bölgesel savaş ve hatta dünya savaşı riskiyle burun buruna gelindi. Sonu öngörülemeyen sürecin nasıl başladığı, bugün birinci yıldönümünde hatırlama ve tartışma konusu.

İSRAİL-SUUD RESMEN NORMALLEŞMEYE GİDERKEN

15 Eylül 2020'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın arabuluculuğunda İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn ile imzaladığı İsrail-Arap normalleşmesine yönelik İbrahim Anlaşmaları'na Suudi Arabistan'ı dahil etme çabalarıyla geçen 3 yılda Filistin sorunu tümüyle rafa kaldırılırken, Eylül 2023'te Turizm Bakanı Haim Katz, BM konferansına katılma vesilesiyle İsrail'den Suudi Arabistan'a bakan düzeyinde ilk ziyareti gerçekleştirdi, bir hafta sonra İletişim Bakanı Şlomo Karhi, Suudi Arabistan'da konuşma yapan ilk İsrail bakanı unvanını aldı.

7 EKİM 2023'TE NELER OLDU?

1973 Arap–İsrail, yani Yom Kippur Savaşı'nın yıldönümüne denk gelen 7 Ekim 2023'te yerel saatle 06.30'da Hamas, diğer Filistin direniş örgütlerinin desteğiyle Aksa Tufanı Operasyonu'nun başladığını açıkladı. Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları Komutanı Muhammed Deyf, yaptığı konuşmada, İsrail'in Gazze'ye uyguladığı 16 yıllık abluka, Batı Şeria'ya saldırıları, Mescid-i Aksa'da uyguladığı şiddet, İsrail ordusunun desteğiyle Yahudi yerleşimci şiddeti, mülklere el konulması ve evlerin yıkılması, Filistinlilerin kanser ve hastalıktan ölene dek yıllarca keyfi esir alınması, İsrail'in uluslararası hukuku ayaklar altına almasına Amerikan-Batı desteği ve uluslararası sessizliği gerekçeler olarak sıraladı. "Buna dur demek için düzenledikleri operasyonun dünyadaki son işgali sona erdirmeyi amaçladığını" söyledi.

Operasyonun başında Gazze'den İsrail'e 20 dakika içinde (5 kişinin ölmesine neden olan) yaklaşık 5 bin roket atılmasına koşut yaklaşık 6 bin savaşçı kamyonet, kamyon, buldozer, motosiklet, motorlu yamaç paraşütleri ve sürat motorlarıyla 119 noktadan İsrail'e sızdı ve sınırdaki İsrail yerleşimlerine saldırdı

Sderot polis karakolunda iletişimi engelleyecek şekilde bilgisayar sistemleri imha edilip polisler ve siviller dahil 30 İsrailli öldürüldü. Sderot'ta ateş açılarak İsrailli sivil ve askerler öldürüldü ve evler ateşe verildi, rehineler alındı. Nahal Oz, Kfar Aza, Magen, Be'eri, Sufa yerleşimlerinin yanısıra Erez Geçişi'nin Hamas kontrolüne geçmesiyle savaşçıların girişi kolaylaştı. Re'im yerleşiminde Supernova müzik festivaline ateş açılmasıyla en az 360 kişi öldürüldü ve rehineler alındı. Nir Oz, Be'eri ve Netiv HaAsara'da siviller öldürüldü, rehineler alındı, evler ateşe verildi. Be'eri'de 130, Kfar Aza'da 52, Ofakim'de 47 kişi, Nir Oz'daki Psyduck müzik festivalinde 17, Netiv HaAsara'da 15 kişi öldürüldü. Alumim'de 15'ten fazla Taylandlı ve Nepalli çalışan öldürüldü. Nahal Oz dışındaki bir askeri üste, Re'im askeri üssünde İsrail askerleri öldürüldü.

Kurtulanlara göre dost ateşiyle de ölümler oldu. Beeri'de bir İsrail tankı, yaklaşık 40 Hamas savaşçısı ve 2'si çocuk 14 rehinenin bulunduğu bilinen bir eve ateş açtı ve evdeki rehinelerin biri hariç hepsini öldürdü.

AKSA TUFANI OPERASYONU'NUN BİLANÇOSU

Esir takasını zorlamak için yeterli sayıda İsrailli sivil ve askerini ele geçirdiğini duyuran Hamas, 16 Ekim'de Gazze'de tutulan rehine sayısını 251 olarak açıkladı. Bunların 97'si hâlâ Gazze'de. Aksa Tufanı Operasyonu'nda 815'i sivil 1189 İsrail ve yabancı ülke vatandaşı öldürüldü, 7500 kişi yaralandı.

İSRAİL GAZZE SAVAŞI'NI BAŞLATTI

7 Ekim'de topraklarındaki saldırıları püskürtmekte geciken ve zorlanan İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ne yönelik bombardımana yerel saatle 09:45'te başladı.

HANNİBAL PROTOKOLÜ: REHİNE ALINMASIN DİYE HEPSİNİ ÖLDÜR

Aralık 2023'te İsrail haber sitesi Ynet, İsrail ordusunun Hamas saldırısını dağıtmaya çalışması sırasında "muazzam ve karmaşık miktarda" dost ateşi olayı da yaşandığını bildirdi. Ocak 2024'te İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, İsrail ordusunun Hannibal Yönergesi'ni (Hannibal Protokolü) uyguladığını, yani savaşçıların Gazze'ye geri dönme girişimlerini, yanlarında rehineler olsa bile, "her ne pahasına olursa olsun" durdurma emri verdiğini duyurdu.

İlkin 07:18'de Erez Sınır Kapıs'ında uygulanan Hannibal Protokolü'nün ilerleyen saatlerde Gazze Tümeni'ne "Tek bir araç bile Gazze'ye geri dönemez" emri verildikten sonra "yaygın" şekilde kullanıldığını, Haaretz'in elde ettiği belgeler ve askerlerin ifadeleri ortaya koydu. Yedioth Ahronoth'a göre Gazze'ye giden yollarda bulunan onlarca yanmış araç, helikopter veya tank ateşinde bu hale geldi ve bazı vakalarda içindeki tüm yolcular rehinelerle birlikte öldürüldü. Haaretz'e konuşan bir polis kaynağı, polis soruşturmasında Hamas savaşçılarına ateş eden bir İsrail helikopterinin "görünüşe göre Re'im'deki Supernova müzik festivalinde bazı katılımcıları da vurduğunu" tespit ettiğini söyledi.

Haziran 2024'te yayımlanan bir BM Komisyonu raporu, İsrail güvenlik güçlerinin 7 Ekim'de Hannibal Protokolü'nü uygulayarak hem askerleri hem sivilleri öldürdüğü bir dizi vaka saptadı. İsrail ordusunun Hannibal Protokolü'nün uygulanmasını emrettiğini belgeleyen Temmuz 2024'teki Haaaretz'in haberinde "Haaretz, bu prosedürler nedeniyle kaç sivilin ve askerin vurulduğunu bilmiyor, ancak kümülatif veriler, kaçırılan kişilerin çoğunun hedef olmasalar bile İsrail ateşine maruz kaldığını gösteriyor" denildi.

Hannibal Protokolü yüzünden kaç rehinenin dost ateşiyle öldürüldüğü bugüne dek karanlıkta bırakıldı.

Aydınlığa kavuşturulmayan bir diğer nokta da İsrail hükümeti ve güvenlik güçlerinin Hamas'ın saldırmaya hazırlandığına dair çok sayıda uyarıya rağmen neden hazırlıksız yakalanmış gözüktüğü.

İSTİHBARAT BAŞARISIZLIĞI MI BÜYÜK PLAN İÇİN GÖZ YUMMA MI?

7 Ekim sonrası Mısır, saldırıdan günler önce İsrail'i "durumun patlamasının yaklaştığı, bunun çok yakında ve büyük olacağını" söyleyerek uyardığını açıkladı. İsrail hükümeti, böyle bir uyarı aldığını reddetti, ancak ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Michael McCaul, uyarıların saldırıdan üç gün önce verildiğini belirtti.

The New York Times, İsrailli yetkililerin Aksa Tufanı Operasyonu'ndan bir yıldan uzun süre önce saldırının ayrıntılı planlarını elde ettiğini yazdı. Habere göre belge İsrail askeri ve istihbarat liderleri arasında yaygın şekilde dolaştırıldı, ancak "Hamas'ın kabiliyetlerinin ötesinde" diye değerlendirilerek dikkate aşınmadı.

Temmuz 2023'te, İsrail sinyal istihbarat biriminin bir üyesi, üstlerine Hamas'ın saldırı için hazırlıklar yürüttüğünü bildirerek, "Senaryonun hayal ürünü olduğunu tamamen reddediyorum" dedi.

BBC'ye göre Hamas'ın İsrail'e karşı önemli bir operasyon planladığına dair gözetleme raporlarını, İsrail ordusunun üst düzey yetkilileri defalarca görmezden geldi.

Haaretz'e göre İsrail iç istihbarat teşkilatı Şin Bet ile askeri komutanlar, saldırıdan birkaç saat önce Re'im yakınındaki Nova müzik festivaline yönelik olası tehdit hakkında görüştü, ancak festivalin organizatörlerini uyarmadı. (Dış Haberler)