Büyüme rakamları: Dengelenme değil çakılma, küçülme sürecek

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılı üçüncü çeyreğine ilişkin gayri safi yurt içi hasıla verilerini (büyüme rakamları) açıkladı. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,3, ikinci çeyreğinde ise yüzde 5,2 büyüyen Türkiye ekonomisi, üçüncü çeyrekte yüzde 2'lik beklentinin altında kalarak yüzde 1,6 büyüdü.

İLGİLİ HABER: BÜYÜME RAKAMLARI AÇIKLANDI

Açıklanan rakamları yorumlayan ekonomist Doç. Dr. Ümit Akçay, bunun 'dengelenme değil çakılma' olduğu değerlendirmesini yaptı. Akçay, "2016'nın III.Ç.'de TR ekonomisi daralmıştı. 2017'deki referandumu kazanmak için uygulamaya konulan 'geleceğe kaçış' programı sayesinde büyüme yapay olarak canlandırıldı" dedi. TÜSİAD Baş Ekonomisti Dr. Zümrüt İmamoğlu ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Beklentilerimize paralel olarak ekonomi küçülmeye başladı. 4. çeyrekte hem yıllık hem çeyreklik büyüme negatif gelecek" dedi.

'REFERANDUMU KAZANMAK İÇİN BÜYÜME YAPAY OLARAK CANLANDIRILDI'

Akçay'ın, Twitter hesabından paylaştığı yorumlar şöyle:

"2018 III.Ç'de GSYH % 1,6 arttı. Bu 'dengelenme' değil, 'çakılmadır'. Zira 2018'in ilk iki çeyreğinde büyüme 7.2 ve 5.3 idi.

Büyümenin bileşenlerine baktığımızda, döviz krizinin etkisi ile artan ihracatın sağladığı destek ve devletin tüketim harcamaları 1.6 büyümeyi getirmiş. Hanehalkı tüketim harcamaları GSYH'dan da yavaş artmış: 1.1

İmalat sanayi büyümesi durmuş (0.6), inşaat sektörü göçmüş (-5.3)

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriye baktığımızda ise durum daha net görülüyor: Türkiye ekonomisi 2018'in III. Çeyreğinde -1.1 daralmış durumda.

Buraya nasıl geldik, kısaca hatırlayalım:

2016'nın III.Ç.'de TR ekonomisi daralmıştı. 2017'deki referandumu kazanmak için uygulamaya konulan 'geleceğe kaçış' programı sayesinde büyüme yapay olarak canlandırıldı.

2018 başında, 'geleceğe kaçış' programının yaldızlarının dökülmeye başladığı görüldüğünden, acele ile seçimler öne alındı. Öne alınmasaydı, 2019'da derin bir ekonomik daralma eşliğinde seçime gidiliyor olacaktı.

2018'de ekonomik krize dönüşen bu süreç, 2013 sonrasında üçüncü kez yaşanıyor. Yaşadığımız, iktisadi ve siyasi alana yayılmış bir birikim modeli krizidir.

2018 III.Ç'de GSYH %1,6 arttı. Bu 'dengelenme' değil, 'çakılmadır'. Zira 2018'in ilk iki çeyreğinde büyüme 7.2 ve 5.3 idi.

— Umit Akcay (@umitak) 10 Aralık 2018

TÜSİAD BAŞ EKONOMİSTİ: EKONOMİ KÜÇÜLMEYE BAŞLADI

TÜSİAD Baş Ekonomisti Dr. Zümrüt İmamoğlu da Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Beklentilerimize paralel olarak ekonomi küçülmeye başladı. 4. çeyrekte hem yıllık hem çeyreklik büyüme negatif gelecek" dedi.

3. çeyrekte yıllık büyüme %1,6, bir önceki çeyreğe göre ise -%1,1. Beklentilerimize paralel olarak ekonomi küçülmeye başladı. 4. çeyrekte hem yıllık hem çeyreklik büyüme negatif gelecek. pic.twitter.com/b2lTmxn2dI

— Zumrut Imamoglu (@Zumrut_Imamoglu) 10 Aralık 2018

Zümrütoğlu bir sonraki paylaşımında ise "Büyümedeki gerilemeyle beraber cari açık da 3. çeyrekte %6,5'ten %5,5'e düştü" ifadelerini kullandı

'SON ÇEYREKTE EKSİ BÜYÜME BEKLENİYOR'

Ekonomist Mustafa Sönmez de Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Milli gelirde 3. çeyrek büyümesi yüzde 1.6'da kaldı. Önceki çeyreklerde yüzde 7,2, 5,3 artan milli gelir Temmuz-Eylül döneminde ancak yüzde 1,6 arttı. Son çeyrekte ise eksi büyüme bekleniyor" ifadelerini kullandı.

Milli gelirde 3. çeyrek büyümesi yüzde 1.6'da kaldı. Önceki çeyreklerde yüzde 7,2, 5,3 artan milli gelir Temmuz-Eylül döneminde ancak yüzde 1,6 arttı. Son çeyrekte ise eksi büyüme bekleniyor. pic.twitter.com/lnIMT301oS

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) 10 Aralık 2018

Sönmez'in büyüme rakamlarına ilişkin yorumları şöyle:

"İnşaat, en erken krize giren sektör oldu ve 3. çeyrekte %5,3 küçüldü. Sanayide büyüme yüzde 0.3 e kadar inerken tarımda büyüme %1'de kaldı. Hizmetler sektörü ise 3 . çeyrekte % 4,5 büyüdü.

İnşaat, en erken krize giren sektör oldu ve 3. çeyrekte %5,3 küçüldü. Sanayide büyüme yüzde 0.3 e kadar inerken
tarımda büyüme %1'de kaldı.
Hizmetler sektörü ise 3 . çeyrekte % 4,5 büyüdü. pic.twitter.com/wvq2jrONKU

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) 10 Aralık 2018

3. çeyrekte ücretlilerin milli gelirden aldığı pay yüzde 31,6'ya kadar geriledi. Bu pay, 2018 ilk çeyreğinde yüzde 38.2 idi. Yılın başına göre ücretlilerin payı 6,6 puan azaldı. Yükselen enflasyonla birlikte, ücret gelirleri reel olarak hızla geriledi.

3. çeyrekte ücretlilerin milli gelirden aldığı pay yüzde 31,6'ya kadar geriledi. Bu pay, 2018 ilk çeyreğinde yüzde 38.2 idi.
Yılın başına göre ücretlilerin payı 6,6 puan azaldı.
Yükselen enflasyonla birlikte, ücret gelirleri reel olarak hızla geriledi. pic.twitter.com/1ffEvVWz6t

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) 10 Aralık 2018

Kriz, yatırım cephesinden başladı. 2018 3. çeyrekte yatırımlar yüzde 4'e yakın geriledi. Dövizlerdeki hızlı tırmanış, faizlerin de hızla yükselmesi ve artan belirsizlikler yatırımları bıçak gibi kesti.

İçinde bulunduğumuz Ekim-Aralık dönemi, yani

4 çeyrekte:

(A) ekonomi % 0 büyürse yıllık büyüme % 3,3 olacak.

(B) 4. çeyrekte % -1 küçülme olursa, yıllık büyüme % 3 olacak.

(C )4. çeyrekte ekonomi % 2 küçülürse yıllık % 2,7;

(D )4. çeyrek küçülmesi % 3 olursa, yıllık büyüme % 2,4 olacak.

İçinde bulunduğumuz Ekim-Aralık dönemi, yani
4 çeyrekte
(A) ekonomi %0 büyürse yıllık büyüme %3,3 olacak.
(B)4. çeyrekte % -1 küçülme olursa, yıllık büyüme %3 olacak.
(C)4. çeyrekte ekonomi %2 küçülürse yıllık % 2,7;
(D)4. çeyrek küçülmesi %3 olursa, yıllık büyüme %2,4 olacak pic.twitter.com/Yl6gxFqInr

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) 10 Aralık 2018

TÜİK'e teessüflerimi bildiriyorum.

Bir önceki büyüme bülteninde GSYİH dolar olarak ifade ederken, bugün niye yok?

Ama ben söyleyeyim,

3. çeyrek GSYH'sı 181 milyar dolar yani, önceki 3. çeyreğin 56 milyar dolar altında.

2017 ilk 9 ayda 618 milyar dolar olan GSYİH, 2018 9 ayında 590 milyar dolar." (EKONOMİ SERVİSİ)