Deprem parası kayıp, faizde kafalar karışık

Artı Gerçek - Piyasaların odaklandığı ABD şubat ayı tarım dışı istihdam verileri beklenenden daha yüksek geldi. Piyasalarda şubat ayına dönük beklenti 225 binken açıklanan rakam 311 bin oldu. Bu veriye karşın işsizlik oranı yüzde 3,6 ile yüzde 3,4’lük beklentilerin üstünde gerçekleşti. Ortalama saatlik kazançlar ise beklentinin altında artış kaydetti. Tarım dışı istihdam verisi, Fed’in faiz politikası belirlemesinde enflasyon ile beraber temel aldığı ikinci veri durumunda.

FED FAİZ ARTIRIMININ HIZINDA UZLAŞAMIYOR

ABD Merkez Bankası (Fed), 2022’de ciddi oranda faiz artırımına gitmiş ve adımların geneli 75 baz puan düzeyinde olmuştu. Fed’in bu yıl da faiz artırımını sürdürmesi bekleniyor, ancak artırım hızı konusunda net bir tutum alınamıyor. Fed Başkanı Jerome Powell, ABD Temsilciler Meclisi Komitesi’nde yaptığı konuşmada, Fed’in faiz konusunda önceden belirlemiş olduğu bir yol izlemediğini ve üyelerin faiz artırımlarının hızına ilişkin bir karara varmadıklarını söyledi. Powell, hıza ilişkin bir karar varılabilmesi için ek verilerin gelmesini bekleyeceklerini ifade etti.

AB EKONOMİSİ 2022 DÖRDÜNCÜ ÇEYREKTE KÜÇÜLDÜ

Avrupa İstatistik Kurumu (Eurostat,) AB ve Euro Bölgesi’nin 2022 yılı son çeyrek büyüme oranlarına ilişkin verilerini güncelledi. Euro Bölgesi’nde mevsimsellikten arındırılmış gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH), geçen yılın dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla değişmedi. Euro Bölgesi’nde GSYH, 2022’nin son çeyreğinde 2021’in aynı dönemine göre ise yüzde 1,8 arttı. Öte yandan AB 2022'nin dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,1 daralmayla kapattı.

ÇİN 2023’TE YÜZDE 5 BÜYÜYECEK

Geçen yılı yüzde 3 büyüme ile noktalayan Pekin, 1976’dan bu yana olan en düşük büyüme performansını gösterdi. Xi Jinping’in resmen üçüncü dönemde başkan olarak seçilmesinin ardından Çin’in 2023 büyüme beklentisi de şekillendi. Başbakan Li Kıçiang, Çin Ulusal Halk Kongresi'nin (ÇUHK) yıllık genel kurulunda ekonominin 2023’te yüzde 5 düzeyinde büyümesini hedeflediklerini söyledi. Li, enflasyon hedefinin ihtiyatlı para politikasının desteğiyle yüzde 3 düzeyinde tutulacağını ifade etti. Çin başbakanı, iç piyasada toparlama sürecinin zaman alacağını ifade ederken, riskli adımlar atmamaları konusunda özellikle emlak piyasasını uyardı.

'İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE SEYİRCİ KALANLARIN KREDİ NOTU DÜŞEBİLİR'

İklim krizi, ekonomiden sosyal yaşama hayatı derinden etkileyen bir ivmeyle hızlanmaya devam ediyor. Uzmanlar gelecek 10 yılda hayatın daha da zor olacağı, bu nedenle hızla önlem alınması gerektiği konusunda hemfikir. Öte yandan uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings tarafından yapılan açıklamada, iklim değişikliğine ilişkin gerekli adımların atılmaması halinde oluşabilecek olumsuz koşullar nedeniyle kendileri tarafından değerlendirilen şirketlerin yüzde 20’sinin kredi notlarının düşürülebileceği uyarısında bulundu. Fitch araştırmasında, bin 650 şirketin iklim değişikliğine hazırlık çalışmalarına mercek tuttu.

DEPREM ZARARI İÇİN AYRILAN 1 MİLYON 628 BİN DOLAR KAYIP

Türkiye 6 Şubat’ta yaşanan depremlerin ardından deprem vergilerinin nereye gittiği sorusuna yanıt alamadı. Bu yanıtsız sorulara bir de kayıp hikâyesi eklendi. 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin ardından 'Deprem Zararını Giderme ve Yeniden Yapılandırma Projesi' için ayrılan 1 milyon 628 bin 337 doların kaybolduğu ortaya çıktı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise 18 yıl sonra devir esnasında kaybolan bugünün dolar kuru ile yaklaşık 31 milyon lirayı bulamadığını Sayıştay’a bildirirdi. Devletin kayıtlarında olan 1 milyon 628 bin 337 doların nasıl kaybolduğu konusunda bakanlık sessiz kalmayı tercih ediyor.

TÜİK: HER BEŞ GENÇTEN BİRİ İŞSİZ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak ayına dönük işsizlik verilerini açıkladı. Ocak ayında genel işsizlik 0,5 puan azalarak yüzde 9,7 olurken, gençlerde işsizlik artışı sürdü. TÜİK’e göre genç nüfusta işsizlik oranı 0,5 puanlık artışla yüzde 20,2 oldu. Bir başka anlatımla her beş gençten birinin işsiz olduğu ortaya çıktı. Öte yandan geniş tanımlı işsizlik oranı (atıl işgücü de dahil) önceki döneme göre 0,6 puan artışla yüzde 21,9 oldu. DİSK’e göre ise gerçek işsizlik TÜİK verilerinin çok çok üzerinde.

ETE ULAŞMAK ARTIK DAHA DA ZOR

Ekonomideki enflasyonun en fazla karşılık bulduğu et fiyatlarındaki tırmanış, yeniden ivmelendi. Market ve kasaplarda 300 liraya yaklaşan et fiyatları ne oluyor sorusunu beraberinde getirdi. Depremin hayvancılık sektörünü doğrudan etkilemesi, şap salgınına dönük kaygılar nedeniyle et fiyatları yalnızca bir ayda yüzde 30 düzeyinde arttı. Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Vet. Dr. Ahmet Yücesan, yem fiyatlarının yüzde 400 arttığını söylerken, et fiyatlarındaki artışın bunun altında kaldığını söyledi. Öte yandan şap salgının ulusal düzeyde bir karantinayı gerekli kılması durumunda Yücesan, fiyatların daha da artabileceği uyarısında bulundu. Ramazan ayı öncesi ette yaşanan bu durum, et girecek ev sayısının daha da azalması anlamına geliyor.

KAMU BORÇLARINI YAPILANDIRMA TEKLİFİ MECLİSTEN GEÇTİ

TBMM Genel Kurulu'nda, kamuya olan borçların yapılandırılmasını da içeren kanun teklifinin tümü kabul edilerek yasalaştı. Yasa ile vergi dairelerine olan tüm borçlar yeniden yapılandırma kapsamına alınıyor. Vergi cezaları, trafik, askerlik, nüfus, köprü, otoyol kaçak geçiş cezaları ve daha önce hiç yapılandırma düzenlemesinde yer almayan adli para cezaları, idari para cezaları, öğrenim kredisi borçları ve destekleme primi borçları da yine yapılandırma kapsamına alınıyor.

OTOMOBİL UÇAR GİDER: FİYAT ARTIŞI SÜRÜYOR

Dünya genelinde sıfır araç üretiminde süren çip ve kablo krizi, üretimi yavaşlatıyor, buysa araç alımının beklenenden daha uzun sürmesine neden oluyor. Buna karşın Türkiye ekonomisinde yaşanan çalkantı, kur şokları, matrah güncellemeleri nedeniyle otomobil almak gittikçe zorlaşıyor. 2022’de hem ikinci el hem de sıfır araçları baz alan piyasada ciddi daralma yaşandı. Türkiye 2022’de 783 bin otomobil satışıyla yılı kapattı. 2023’te otomobil satışının 1 milyon civarına çıkması beklenirken uzmanlar 400 bin liranın altında sıfır araç kalmadığını hatırlatıyor.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM