Küresel piyasalarda Covid paniği

Artı Gerçek - ABD Çalışma Bakanlığı, haftalık işsizlik maaşı başvurularını açıkladı. Verilere göre, işsizlik maaşı başvuruları 24 Aralık'ta sona eren haftada 9 bin artarak 225 bin oldu. Söz konusu rakam, işgücü piyasasının direncini göstermesi açısından ABD Merkez Bankası (Fed) için önemli göstergeler arasında yer alıyor. Her ne kadar başvuran sayısı bir önceki haftaya göre 9 binlik artış gösterse de tarihi düşük seviyelere yakın seyretti. Öte yandan devam eden iş başvurularının sayısı, 17 Aralık'ta sona eren haftada 1,7 milyona çıkarak, şubat başından bu yana en yüksek seviyeye ulaşmıştı.

KÜRESEL PİYASALAR ENDİŞEYLE İZLİYOR
Dünya genelinde önemli bir gerileme yaşamış olsa da Çin’de devam eden Covid-19 salgını, yılın son haftasında piyasaları endişelendirdi. Çin’de vaka sayısının 2,5 milyonun üzerine çıkması ve milyonlarca insanın günlük olarak Covid’e yakalanması sadece Çin’de değil, dünyada da endişeyle izleniyor. ABD ve İtalya artan koronavirüsü vakaları nedeniyle Çin’den gelenlere yönelik bazı önlemler açıkladı. Goldman CEO’su gelecek ay işten çıkarmalar gerçekleştireceklerini duyurdu. Hisse hedge fonları 2022 yılını da zararda kapatmaya hazırlanıyor.

TAVAN FİYAT UYGULAMASI RUSYA’DA BÜTÇEYİ SARSABİLİR

AB ülkelerinin 5 Aralık itibariyle Ural petrolüne yönelik 60 dolar üst fiyat sınırlaması, Rusya’da tepkiyle karışılandı. Son olarak Moskova, bu uygulamaya dahil olan ülkelere petrol satmayacağını ilan etti. Ancak tavan fiyat uygulamasının yarattığı sıkıntı, yalnızca diplomatik gerilimle sınırlı değil. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, petrol fiyatı üst sınırının ihracat gelirini sıkıştırabileceğini, bu durumda Rusya'nın bütçe açığının 2023'te planlanan GSYH'nin yüzde 2'sinden daha yüksek olabileceğini söyledi. Açıklamanın yaratacağı endişeleri gidermeye çalışan Siluanov, ihtiyaç duyulduğunda borç piyasalarına ve ülkenin kötü gün fonuna dokunarak harcama taahhütlerinin yerine getirileceğini duyurdu ve endişeye mahal yok mesajı verdi.

JAPONYA’DA 2 AYDA GÖREVDEN ALINAN BAKAN SAYISI 4’E ÇIKTI

Japonya Başbakanı ve LDP Genel Başkanı Kişida Fumio kabinesinde ekim sonundan beri fon istismarı, siyasi gaflar ve Moon Tarikatı irtibatları nedeniyle 3 bakan görevden alındı. Görevden alınanlara bu hafta yeni bir isim daha eklendi: Akiba Kenya. Yeniden İnşa Bakanı Akiba hakkında kamu seçim yasasını ihlal, siyasi fonları istismar ve Moon Tarikatı ile ilişkileri olduğuna dönük güçlü iddialar vardı. Atfedilen suçlamaların bir kısmını kabul eden bakan, kendisinin liderlik ettiği parti içi grupların, Moon Tarikatı irtibatlı yapılanmalara para ödediğini itiraf etmişti. Nihayetinde bakanın akıbeti belli oldu ve diğer görevden alınan üç bakanın arasında katıldı.

ÇİN LİMANLARINDAKİ GEMİ SAYISI VE YÜK MİKTARI ARTTI

Çin limanlarında taşınan kargo yükü ve konteyner hacmi, 2022'nin 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre artış gösterdi. Çin Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre, 11 aylık dönem sonunda limanlarda taşınan konteyner miktarı 270 milyon TEU, taşınan kargo yükü miktarı 14,31 milyar ton oldu. Taşınan birim konteyner sayısı geçen yıla kıyasla yüzde 4,2, kargo yükü miktarı ise yüzde 0,7 artış kaydetti. Yurt içinde taşınan kargo yükü yüzde 2,2 artarken, yurt dışına taşınan yüzde 2,5 azaldı. Liman taşımacılığı, son 2 ayda ihracat ve ithalattaki düşüşlerden etkilendi. Bu arada, geçen ay ihracat yıllık bazda yüzde 8,7, ithalat da yüzde 10,6 geriledi

EYT DÜZENLEMESİ YAŞ KOŞULSUZ

Milyonlarca insanın uzun süredir beklediği emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesine ilişkin detayları, cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 28 Aralık akşamı kamuoyuyla paylaştı. 2,5 milyon kişiyi etkilemesi beklenen düzenlemeden, 8 Eylül 1999 öncesinde işe girenler çalışma yılı ve prim gün sayısını tamamlayarak, yaş koşulu olmadan yararlanabilecek. EYT düzenlemesi TBMM’den geçtikten sonra yasalaşacak ve ilk maaş en erken şubatta alınabilecek. Bu haktan faydalanmak isteyen kişiler başvurularını e-devlet üzerinden yapabilecek.

GELİR VERGİSİ DİLİMLERİ YÜKSELTİLDİ

Uzun dönemdir güncellenmediği için çalışanların ortalama olarak yılın üçüncü ayından itibaren maaş kesintisine uğramaya başladığı gelir vergisi dilimleri artırıldı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter hesabından yaptığı paylaşımla, 2023 yılı ücret gelirlerinde uygulanacak gelir vergisi tarifesini belirlediklerini açıkladı. Buna göre gelir vergisi tarifesinin ilk dilimi 32 bin liradan 70 bin liraya, ikinci dilimi 70 bin liradan 150 bin liraya, üçüncü dilimi 250 bin liradan 550 bin liraya, dördüncü dilimi ise 880 bin liradan 1,9 milyon liraya çıkarıldı. Bakan Nebati, Asgari ücrete yapılan yüzde 54,5 oranındaki artışın, gelir vergisi ve damga vergisi istisnasına da yansıdığını, böylelikle ücretli çalışanların ödeyeceği verginin azalmasının sağlandığını sözlerine ekledi.

İSTANBUL'DA DOĞALGAZA İNDİRİM

Sektör kaynaklarına dayandırılan habere göre 1 Ocak 2023’ten geçerli olacak şekilde, İstanbul’da faaliyet gösteren ve yaklaşık 5,5 milyon aktif doğalgaz konut abonesi bulunan İGDAŞ’ın sistem kullanım bedellerinde indirim yapıldı. EPDK'nın bu indirimi sonrasında nihai doğalgaz fiyatlarında yüzde 12,13 düzeyinde bir indirim gerçekleşecek. Bu indirimle birlikte aylık doğalgaz faturasına 1000 TL ödeyen bir abonenin yeni faturası 879 TL düzeyine inecek.

AÇLIK SINIRI 8 BİN LİRAYI AŞTI

Yüzde 54,5’lik zammın ardından 2023 yılı için asgari ücret 8506 liraya çıkarılmıştı. Asgari ücretliler henüz zamlı maaşlarını almamışken açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki makas 376 liraya kadar geriledi bile. Türk-İş'in araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) aralık ayında 8 bin 130 TL'ye çıktı. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 26 bin 483,93 TL'ye yükseldi. Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti' ise aylık 10 bin 612,76 TL'ye ulaştı. Araştırmayı yapan Türk-İş, hükümetle görüşmelerde asgari ücretin 9 bin lira olmasını talep etmiş, hükümetin olumsuz yanıt vermesi nedeniyle asgari ücret görüşmelerini terk etmişti.

DIŞ TİCARET AÇIĞI 11 AYDA YÜZDE 153 ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayı dış ticaret istatistiklerini yayınladı. İhracat kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,1 artarak 21 milyar 900 milyon dolar, ithalat yüzde 14,0 artarak 30 milyar 656 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracat ocak-kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,9 artarak 231 milyar 295 milyon dolar, ithalat yüzde 36,6 artarak 331 milyar 100 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece ocak-kasım döneminde dış ticaret açığı yüzde 153,4 artarak 39 milyar 380 milyon dolardan, 99 milyar 805 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ocak-Kasım döneminde yüzde 83,8 iken, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 69,9 olarak gerçekleşti.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM