Küresel piyasaların gündemi artan jeopolitik gerginlik

ARTI GERÇEK - İran'ın Irak'taki ABD tesislerine yönelik saldırılarının ardından tansiyon yeniden yükseldi. Analistler, ABD Başkanı Donald Trump'tan gelen ilk açıklamaların sakin bir tonda olmasının, piyasalarda oluşabilecek panik havasını engellediğini belirtiyor. Gözler gelecek yeni açıklamalarda...

Finansal piyasalar, ABD'nin İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'yi öldürmesi sonrası İran'ın misilleme yapmasının ardından çarşamba günü yeniden çalkalanıyor. Yatırımcılar portföylerindeki jeopolitik riskleri yeniden değerlendiriyor.

İran'ın el-Asad Hava Üssüne ve Irak'ın Erbil kentindeki bir başka üsse yönelik füze saldırısı, ABD'nin geçen hafta hava saldırısıyla öldürdüğü Süleymani'nin cenazesinin bölgede gerilimleri artırmasından saatler sonra geldi. Saldırılarla ilgili ilk haberler, ABD'nin nasıl tepki vereceği konusundaki endişeler nedeniyle riskten kaçışı artırdı. Ancak daha sonra, Asya borsaları kayıplarını azalttı, yen biraz dengelendi ve ABD tahvilleri kazanımlarını azalttı.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD saati ile dün gece Twitter'da hasar tespit çalışmalarının devam ettiğini ve bugün sabah saatlerinde açıklama yapacağını ifade etti.

All is well! Missiles launched from Iran at two military bases located in Iraq. Assessment of casualties & damages taking place now. So far, so good! We have the most powerful and well equipped military anywhere in the world, by far! I will be making a statement tomorrow morning.

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) January 8, 2020

Saldırının düzenlendiği el-Asad hava üssünü Aralık 2018'de ziyaret etmiş olan Trump, "Her şey iyi durumda!" dedi.

İran Devrim Muhafızları Ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, İranlı general Kasım Süleymani'nin "intikam operasyonu" kapsamında, ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed Hava Üssü'nün karadan karaya onlarca balistik füzeyle vurulduğunu duyurmuştu. Bu saldırılarda ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed Hava Üssü'ne balistik füzelerle düzenlenen saldırıda en az 80 ABD askerinin öldüğü ileri sürüldü.

Finansal piyasalar Ortadoğu'da süregelen gerginlikler nedeniyle bir süredir çalkantılı bir seyir izliyor. Yatırımcılar portföylerindeki riskleri dengelemek için çeşitli yaklaşımlar benimsiyor.

PİYASALARDA SERT HAREKETLERE NEDEN OLDU

Piyasalar açısından uzun vadeli görünüm için kilit önem taşıyan unsur iki tarafın saldırılarının devam edip etmeyeceği. Farklı yöne işaret eden sinyaller hisse senetleri, paralar, petrol, altın ve tahvillerde cuma gününden beri sert hareketlere neden oldu. Piyasa katılımcıları, hedge amaçlı kısa vadeli pozisyon almaktan çekilmeye kadar çeşitli yaklaşımlar benimsiyor.

ABD'nin Kasım Süleymani'yi öldürmesinden sonra ilk tepki olarak riskli varlıklarda düşüş ve güvenli varlıklarda yükseliş gözlemlendi. Ancak söz konusu düşüş pazartesi gününe kadar etkisini yitirdi. Benzer bir hareket İran'ın Irak'ta bulunan iki ABD hedefini vurmasını takiben Tahran'ın savaş çıkarma niyetinde olmadığını açıkladığı Çarşamba günü gerçekleşti.

Macquarie Commodities and Global Markets Asya Strateji Birimi Yöneticisi Viktor Shvets, İran'dan gelen son hamleyi işaret ederek, "Evet, tansiyon yükseldi. Ancak buna benzer adımlar devam edecek. Hisse piyasasında işlem yapan biri bunu ne kadar yansıtması gerektiği esas soru. Benim görüşüm basit. Merkez bankaları sistemi likiditeyle dolduruyor. Durum böyle olduğu sürece hisse yatırımcıları merkez bankalarının ekonomik sorunları çözmelerini bekleme konusunda oldukça istekli kalacaktır. Bu nedenle hisse piyasaları oldukça sakin" dedi.

Sydney'de AMP Capital Yatırım Strateji Birimi Yöneticisi Shane Oliver, "İran ticaret savaşından en büyük risk rolünü devraldı. 2020'de gündem Orta Doğu'daki gerginlikler oldu ve yatırımcılar bunu yansıtmak için portföylerini yeniden pozisyonlandıracaktır. Yen dolar karşısında 105'e kadar güçlenebilir. Ama bu seviyenin test edilmesi için durumun ciddi anlamda şiddetlenmesi gerekiyor" dedi.

OPEC, İran'ın misillemede bulunarak ABD üslerine saldırmasının ardından petrol arzının aksayacağına ilişkin endişeleri azaltmaya çalışıyor.

OPEC ARTAN GERİLİM SONRASI ARZ ENDİŞELERİNİ AZALTMAYA ÇALIŞIYOR

Öte yandan, Petrol İhraç Eden Ülkeler Topluluğu (OPEC) ve topluluğun en büyük üreticilerinden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), İran'ın Irak'taki ABD askeri üslerine saldırılar düzenlemesinin ardından Ortadoğu'da petrol arzının aksayabileceğine ilişkin endişeleri azaltmaya çalışıyor.

BAE Enerji Bakanı Suhail Al Mazrouei, ham petrol piyasalarında arzın iyi olduğunu, OPEC ve ortaklarının bölgede tansiyonun artması durumunda, ihtiyaç duyulduğunda, tepki vereceğini söyledi. Al Mazrouei, ABD ile İran arasında artan gerilimin, Basra Körfezi'nden petrol sevkiyatı için kilit öneme sahip Hürmüz Boğazı için risk oluşturmadığını sözlerine ekledi.

Al Mazrouei, "Piyasada arz iyi ve söyleyebilirim ki felaket bir gerilim olmazsa, ki böyle bir gerilim beklemiyoruz, arz darlığı tahmin etmiyoruz" dedi.

OPEC Genel Sekreteri Mohammad Barkindo bu mesajı daha da güçlendirdi. Barkindo, "Liderlerimizin, durum kontrolden çıkmadan önce normale dönmek için mümkün olan her şeyi yapacağına güveniyoruz" şeklinde konuştu.

PETROL FİYATLARINDA YÜKSELİŞ SÜRÜYOR

Petrol fiyatları, Süleymani'nin haftasonu öldürülmesinden sonra ABD'nin Irak'taki üslerine bu sabah düzenlediği füze saldırılarının ardından küresel petrol arzında aksamalar olabileceği endişeleri ile ilk önce sert bir yükseliş gerçekleştirdi. Vadeli petrol kontratları Londra'da, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun Pentagon'un İran'dan gerçekleştirildiğini iddia ettiği füze saldırılarının sorumluluğunu üstlenmesi sonrası yüzde 5'ten fazla yükselerek varil başına 72 dolara yaklaştı.

Ortadoğu'dan petrol akışı halen şimdilik kesintisiz sürüyor, ancak akışta kesinti olma riski ham petrol piyasalarında sert dalgalanmalara yol açıyor. Suudi Arabistan, İran ve Irak'tan dahil, Körfez'den yapılan ihracatın büyük kısmı Hürmüz Boğazı'ndan geçiyor. İran savaş olması durumunda, oldukça dar bir su yolu olan bu boğazı defalarca kapatma tehdidinde bulundu.

BRENT PETROL 71 DOLARDAN DÖNDÜ

Sabahın ilk saatlerinde 71 doların üzerine çıkan Brent petrolün varili ardından 69 dolar seviyelerine indi. Brent petrolün varili saat 09.12 itibarıyla kapanışa göre yüzde 1,28 artışla 69,46 dolardan işlem gördü. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 63,28 dolardan alıcı buldu.

ALTININ ONSU 1600 DOLARI GÖRDÜ

Asya piyasalarında altının ons fiyatı güvenli liman alımlarıyla Mart 2013'ten bu yana en yüksek seviyesi olan 1.611 doları görmesinin ardından şu dakikalarda önceki kapanışa göre yüzde 1,3 değer kazancıyla 1.592 dolardan işlem görüyor. Altının gramı ise 306 lira seviyelerinde.

GELİŞMİŞ ÜLKELERDE FAİZLER DÜŞTÜ

Yatırımcıların riskten kaçış aracı olarak gördüğü enstrümanlardan bir diğeri olan gelişmiş ülke tahvillerinin faizleri ise hızla geriledi. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 1,78'in altına inerken, Almanya'nın 10 yıllık tahvil faizleri de yüzde eksi 0,30'a kadar düştü.

Bugün artan jeopolitik risklerle Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,6, Çin'de Şanghay bileşik endeksi 1,2 değer kaybetti.

Analistler, İran'ın füze saldırısına karşın Trump'tan gelen ilk açıklamaların sakin bir tonda olmasının, piyasalarda oluşabilecek panik havasını engellediğini belirterek, konuyla ilgili haber ve açıklamaların takip edileceğini ifade etti. Trump'ın bugün detaylı açıklamalarda bulunmasının beklendiğini dile getiren analistler, piyasaların jeopolitik belirsizliklerle genel olarak negatif seyrettiğini dile getirdi.

DOLAR KURU 5.97'NİN ÜZERİNDE

Dolar/TL jeopolitik risklerle yaklaşık yedi ayın zirvesindeki seyrini sürdürüyor. Kur saat 10:00'da 5.9770 seviyesinde yer aldı. Euro/TL ise 6.6650 seviyelerinde işlem görüyor.

Bankacılar her iki tarafın da daha fazla gerginlik ya da bir savaş istemediği yönündeki piyasanın ilk değerlendirmesi nedeniyle tepkinin sınırlı kaldığına dikkat çekiyor.