Merkez Bankası: Enflasyondaki artış gıda fiyatları kaynaklı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri değerlendirmesini yayınladı.

Merkez Bankası, şubat ayında tüketici fiyatlarında yaşanan yükselişin büyük ölçüde gıda fiyatlarından kaynaklandığını belirterek, "Hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda gruplarında yıllık enflasyon yukarı yönlü bir seyir izlemiştir" değerlendirmesinde bulundu.

Raporun ayrıntıları şu şekilde:

"Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 0,35 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,22 puan yükselerek yüzde 12,37 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,17 ve 0,09 puan artarak yüzde 11,10 ve 9,97 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,39 ve 0,11 puan artmış, enerji, alkol-tütün ve temel mal gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,18, 0,10 ve 0,09 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimi yataya yakın seyretmiştir. Bu dönemde hizmet grubunun eğilimi bir miktar yükselirken, temel mal grubu eğiliminde (vergiden arındırılmış) belirgin bir değişiklik olmamıştır.

Şubat ayında hizmet fiyatları yüzde 0,84 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,29 puan yükselerek yüzde 12,49 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon ulaştırma, kira ve diğer hizmetler gruplarında artmış, lokanta-otel ve haberleşme gruplarında ise yataya yakın bir seyir izlemiştir. Ulaştırma grubu fiyatlarındaki yükseliş alt kalemler geneline yayılırken, diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında kura duyarlı olan bakım-onarım ve sağlık hizmetleri (dişçilik, laboratuvar, görüntüleme ücretleri vb.) ile paket tur belirleyici olmuştur.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu şubat ayında 0,30 puan düşüşle yüzde 7,05 olmuştur. Bu önemde yıllık enflasyon giyim grubunda yatay seyrederken, dayanıklı ve diğer temel mal gruplarında gerilemiştir.

Dayanıklı mal grubu fiyatları elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde -0,67), mobilya (yüzde -0,36) ve otomobil fiyatlarına (yüzde -0,20) bağlı olarak düşüş göstermiştir. Mobilya fiyatlarında bir önceki aydaki KDV indiriminin bu aya sarkan etkisinin izlendiği değerlendirilmektedir. Bu dönemde, ilaç fiyatlarındaki artışa (yüzde 3,63) karşın, diğer temel mallar grubu fiyatları sınırlı da olsa düşüş kaydetmiştir. Özetle, Türk Lirası'ndaki değer kaybına rağmen, temel mal fiyatları şubat ayında ılımlı bir seyir izlemiştir.

Enerji fiyatları, şubat ayında aylık yüzde 0,63 oranında gerilemiştir. Bu gelişmede, salgın hastalığa bağlı olarak düşen uluslararası petrol fiyatları etkili olmuş ve döviz kuru gelişmelerine rağmen akaryakıt fiyatları aylık yüzde 2,30 oranında azalmıştır.

Diğer yandan, şebeke suyu fiyatları şubat ayında yüzde 1,08 oranında artarak enerji fiyatlarındaki düşüşü sınırlamıştır. Bu gelişmeler sonucunda enerji yıllık enflasyonu 1,60 puan azalarak yüzde 15,54’e gerilemiştir.

GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER YILLIK ENFLASYONUNDA ARTIŞ

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu şubat ayında 1,54 puan artarak yüzde 10,58’e yükselmiştir. Bu gelişmede hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda gruplarının etkisi hissedilirken, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış daha belirgin olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 4,73’e, işlenmiş gıdada ise yüzde 16,61’e yükselmiştir. Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon artmakla birlikte düşük düzeylerdeki seyrini korumuştur.

Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş (yüzde 3,27) eğilimi hızlanarak devam etmiştir. Şubat ayında işlenmiş gıda fiyatları ekmek-tahıllar, et ürünleri ve katı-sıvı yağlar öncülüğünde artış eğilimini sürdürmüştür. Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 13,65’e yükselmiştir.

YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI HEM AYLIK HEM YILLIK BAZDA ARTTI

Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 0,48 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,42 puan yükselerek yüzde 9,26 olmuştur. Bu dönemde emtia fiyatları gerilerken, Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybına bağlı olarak petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının ana eğilimi yükselmiştir.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji ve dayanıksız tüketim malları gruplarında gerilerken, diğer gruplarda artmıştır. Aylık gelişmelere bakıldığında, enerji hariç diğer kalemlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenmiştir. Enerji üretici fiyatlarındaki belirgin düşüşte rafine edilmiş petrol ürünleri ile elektrik kalemi etkili olmuştur. Bu dönemde, dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışında temelde mobilya kalemi belirleyici olurken sermaye mallarında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ve makineler ara malında demir-çelik ve metal ürünleri ile tekstil sektörüne girdi sağlayan kalemler öne çıkmıştır. Dayanıksız tüketim mallarında ise gıda ürünlerinde fiyat artışları izlenirken, bu dönemde tütün ürünleri üretici fiyatlarındaki düşüş dikkat çekmiştir. Sonuç olarak, tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir miktar artmıştır."