Piyasalarda kara pazartesi: En negatif hafta başlangıçlarından biri
ARTI GERÇEK - Piyasalar yeni haftaya panik satışlarla başladı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerin toplantısından üretim kesintisi kararının çıkmaması ve yetkililerden gelen açıklamaların herhangi bir anlaşmaya ilişkin beklentileri azaltması sonrası Brent petrolün varil fiyatı yüzde 30 değer kaybederek 32 dolara geriledi.
Petrol piyasaları, OPEC + koalisyonundaki bölünmenin Suudi Arabistan ve Rusya arasında muhtemelen siyasi ve ekonomik sonuçlara yol açabilecek bir fiyat savaşını tetiklemesinin ardından yüzde 30'un üzerinde çöktü.
Üretim kesintisi konusunda özellikle Suudi Arabistan ve Rusya'nın anlaşmaması, küresel piyasada arz fazlasının artması riskinin fiyatlanmasına neden olurken, bu gelişme Covid-19 salgınının ekonomik aktiviteyi yavaşlatacağına kesin gözüyle bakılmasıyla birleşince petrol fiyatları, Ocak 2016'dan bu yana en düşük seviyesini gördü.
KÖRFEZ SAVAŞI'NDAN BU YANA EN SERT DÜŞÜŞ
Brent petrolü vadelileri, Asya seansının açılmasının hemen ardından tarihinin ikinci en büyük düşüşünü gerçekleştirdi. Petrol fiyatlarındaki en büyük düşüş 1991'deki Körfez Savaşı sırasında meydana gelmişti. Küresel gösterge Brent petrolünün varil başına 31,02 dolara kadar inmesi ile birlikte, Goldman Sachs Group Inc. fiyatların 20 dolara kadar inebileceği uyarısında bulundu.
Petrol piyasası, koronavirüsten dolayı talepte sert düşüşle karşılaştıktan sonra, arzdaki artışın serbest bırakılması endişesi ile daha büyük bir kaosun içine girdi. Suudi Arabistan haftasonu resmi petrol fiyatlarında en az 20 yıldan bu yana en büyük düşüşe gitti ve alıcılarına üretimi artırabileceğinin işaretini verdi. Suudi Arabistan'ın bu muğlak niyet açıklaması piyasada petrol seli olabileceği endişelerini artırdı. Rusya ise şirketlerine istedikleri kadar petrol üretebileceklerini söyledi.
Aramco'nun daha önce görülmemiş bu fiyat adımı, OPEC ve ortaklarının gerçekleştirdiği toplantının dramatik bir şekilde başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından geldi. ittifakın bozulması, Suudi Arabistan ve Rusya arasında 2016'dan bu yana petrol fiyatlarını destekleme amaçlı işbirliğini sona erdirdi.
Konu hakkında bilgiye sahip kaynaklarıa göre, Suudi Arabistan'da devlete ait petrol şirketi Aramco, pazı piyasa katılımcılarına özel olarak üretimi gelecek ay günlük 10 milyon varilin üzerine çıkarmayı planladığını ve üretimin hatta 12 milyon varile ulaşabileceğini söyledi.
OPEC: İSTİŞARELER DEVAM EDECEK
Petrol fiyatları, Suudi Arabistan'ın rakiplerini piyasa dışına itmek için fiyat savaşı başlattığı dönemlerde yoğun düşüşler gösteriyor. Batı Teksas petrolü, ABD'nin petrol üretimini artırdığı bir ortamda Suudi Arabistan'ın istediği miktarda üretim yapma kararı aldığı 1985 yılının sonundan Mart 1986'ya kadarki dönemde yüzde 66 düştü. Brent petrolü, Krallık'ın 1990'ların sonlarında Venezuela ile hesaplaşması ile birlikte kısa süreliğine 10 doların altına geriledi.
Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, 1 Nisan itibarıyla OPEC ve OPEC dışı petrol üreticisi ülkelerin üretim kısıntısına yönelik yükümlülüklerinin sona ereceğini belirtirken, OPEC Genel Sekreteri Muhammed Barkindo ise istişarelerin devam edeceğini söyledi.
Analistler, petrol fiyatlarının hem arz fazlası hem de talep düşüşü baskısı altında kaldığını kaydederek, petrol fiyatlarına bağlı vadeli işlem kontratlarında stop-loss (zarar kes) satışlarının tetiklenmesinin de düşüşü hızlandırdığını vurguladı.
ABD VADELİ PİYASADA YÜZDE 5 KAYIP GÖRÜLDÜ
Petrol fiyatlarındaki düşüşün, enerji devi hisseler ve bağlı yatırım fonları üzerinden pay piyasalarında da tarihi düşüşlere neden olduğuna dikkati çeken analistler, ABD endeks vadeli işlemlerinde hafta açılışında yüzde 5 değer kayıpları görüldüğünü söyledi.
Petrolde arz endişeleri Suudi Arabistan ve Rusya'nın karşılıklı açıklamaları ile artarken, talep tarafı ise Covid-19 salgınının yayılmaya devam etmesi ile baskılanıyor.
ABD'de Covid-19'dan hayatını kaybedenlerin sayısı 21'e çıkarken, Çin'de 3 bin 122 kişi öldü. Avrupa'da ise İtalya başta olmak üzere salgından etkilenen kişi sayısının hızla artması sonrası yüzlerce etkinlik ve fuar iptal edildi.
ABD'de cuma günü açıklanan istihdam raporundaki verilerin beklentilerden iyi gelmesine karşın ekonomik aktiviteye ilişkin artan endişelerle Dow Jones endeksi yüzde 0,98, S&P 500 endeksi yüzde 1,71 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,87 değer kaybetti.
KARA PAZARTESİ YATIRIMCILARI GÜVENLİ VARLIKLARA YÖNELTTİ
Yen petrol fiyatlarındaki düşüş dünya ekonomisine bir şok dalgası daha gönderirken artan güvenli varlık talebiyle üç yıldan uzun bir sürenin en yüksek seviyesine çıktı. ABD Hazine tahvilleri yükseldi.
Yatırımcılar aynı zamanda İsviçre Frankı'na yöneldi. Frank, dolar karşısında dört yılın zirvesini gördü. Norveç, Meksika ve Kanada gibi petrol ihracatçısı ülkelerin paraları sert düştü. Avustralya Doları 2008 yılından bu yana en sert gün içi düşüşünü kaydetti.
Norveç Kronu, Suudi Arabistan'ın resmi ham petrol satış fiyatlarını düşürme ve üretimi artırma kararının ardından dolar karşısında 1985'ten beri görülen en düşük seviyeye geriledi. Suudi Arabistan'ın hamlesi petrol fiyatlarında Körfez Savaşı'ndan bu yana görülen en sert satış dalgasını tetikledi.
ABD Hazine tahvili faizleri rekor düşük seviyelere indi. Tarihte ilk kez tüm getiri eğrisi yüzde 1'in altına düştü. Koronavirüs salgınının üzerine petrol piyasasındaki kargaşanın eklenmesi riskli varlıklara talebi artırıyor. Dünyadaki tüm ülkelerin yaklaşık olarak yarısında Covid-19 vakaları bulunuyor.
AVRUPA'DA SATIŞ BASKISI SÜRÜYOR
Avrupa tarafında, cuma günü hisse senetlerinin değer kaybı yüzde 3'ü aşarken, euro/dolar paritesi 1,1496 ile yaklaşık 13 ayın en yüksek seviyesini görmesi sonrası 1,1390 seviyesinde dengelendi. Geçen haftanın son işlem gününde Almanya'da DAX endeksi yüzde 3,37, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 3,62 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 4,14 değer kaybetti.
JAPONYA BORSASI YÜZDE 6 DÜŞTÜ
Bugün Japonya'da açıklanan GSYH verisinin 2019'un 4. çeyreğinde yüzde 1,8 daralarak beklentilerden kötü bir performans göstermesi sonrası petrol şoku ve Kovid-19 endişeleri ile kapanışa yakın Nikkei 225 endeksi yüzde 6, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 3 değer kaybetti.
DOLAR/TL 6,17 SEVİYESİNDEN İŞLEM GÖRÜYOR
Yurt içinde, geçen haftanın son işlem gününde dünya borsalarına paralel değer kaybeden BIST 100 Endeksi, günü yüzde 1,98 azalışla tamamlasa da haftalık bazda yüzde 3,40 yükseliş kaydetti. Cuma günü yüzde 0,4 azalışla 6,0876'dan kapanan dolar/TL ise bugün bankalararası piyasanın açılışında 6,1720 seviyesinde işlem görüyor.
Küresel borsalar koronavirüs salgınının ekonomide tahribat yaratacağından kaygılanan yatırımcıların riskli varlıklardan çıkışı sürdürmesiyle birlikte sert kayıplarına devam ederken dolar/TL güne 6.20'nin hemen altında başladı. Cuma günü 6.10'ın altında işlem gören dolar/TL gece saatlerinde 6.20'ye kadar yükseldikten sonra bu sabah 6.17 seviyelerinde.
Dolar/TL geçen hafta başında da Eylül 2018'den beri en yüksek güniçi seviye olan 6.2640'de kadar yükselmiş, ardından Fed'in daha da faiz indireceği beklentileriyle 6.0345'e kadar gerilemişti. İllikit piyasadaki bu en düşük seviyelerden yükselişler sonrası ise kur haftayı 6.10 etrafında kapatmıştı.
Yatırımcılar hisse senedi gibi riskli piyasalardan çıkarak tahvil piyasasına sığınmasıyla birlikte küresel borsalar keskin gerilerken, petrol fiyatları Suudi Arabistan'ın resmi satış fiyatlarını düşürmesinin ardından yüzde 30 geriledi.
Küresel piyasalardaki fiyatlamalar bugün yakından takip ediliyor.
Analistler, bu hafta Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) perşembe günkü toplantısından çıkacak faiz kararının yatırımcıların odağında bulunduğunu belirterek, veri gündeminin de hafta genelinde yoğun olacağını söyledi.
Geçen hafta ABD Merkez Bankası'nın (Fed) olağanüstü toplantı ile politika faizini indirmesine karşın piyasa fiyatlamaları, Fed'in 18 Mart'taki toplantıda da 25-50 baz puanlık indirim yapabileceğine işaret ederken, ECB'nin de yüzde eksi 0,50 olan mevduat faizinde 10 baz puanlık indirime gidebileceği tahmin ediliyor.
KORKU ENDEKSİ 2008 KRİZİNDEN BU YANA EN YÜKSEK SEVİYEDE
Piyasalardaki oynaklığın aşırı derecede arttığına dikkati çeken analistler, korku endeksi olarak tanımlanan VIX endeksinin 54 ile 2008 krizinden bu yana en yüksek seviyesini gördüğünü, yatırımcıların temkinli hareket etmesi gerektiğini bildirdi.
ALTIN FİYATLARINDA SON DURUM...
Petrol üreticisi ülkeler arasında yaşanan anlaşmazlık sonucu petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüş, koronavirüs nedeniyle yükselen altının ons fiyatında sınırlı geri çekilmeye neden oldu. Ancak dolarda yaşanan artış bunun iç piyasaya yansımasını engelledi.
Petrol fiyatlarında yaşanan tarihi düşüş altını da etkiledi. Altının ons fiyatı cuma günü 1.692 dolar seviyesine kadar çıkıp, kapanışı 1.673 dolar seviyesinde yapmıştı. Bu sabah ise 1.657 dolar seviyesini gördükten sonra sınırlı toparlanarak 1.666 dolara kadar tırmandı.
Ancak altının ons fiyatında yaşanan gerileme içeriye çok fazla yansımadı çünkü dolarda yaşanan yükseliş altın fiyatlarının gerilemesine engel oldu. Dolar/TL en yüksek 6.20 seviyesine kadar çıktıktan sonra 6.14 bandında hareket ediyor.
ALTIN FİYATLARI 9 MART PAZARTESİ
Çeyrek altın: 543 TL
Yarım altın: bin 67 TL
Gram altın: 330 TL
Cumhuriyet Ata Lira: 2 bin 209 TL
Tam altın: 2 bin 149 TL
