Poşette ücret uygulaması başlamadan delindi

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 1 Ocak 2019 itibarıyla başlayacak plastik alışveriş poşetlerinin ücretli olarak temin edilmesine ilişkin uygulamanın usul ve esaslarını açıkladı. Kurum, aralarında meyve, kargo ve kuru temizleme poşetlerinin yer aldığı bazı poşet gruplarının ücretlendirmeye tabi olmayacağını söyledi.

Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Altunbilek de, şarküteri, ekmek-unlu mamuller ve manav reyonlarındaki hışır poşetlerin ücretsiz verileceğini kaydetti.

Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un yürürlüğe girmesiyle kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler, 1 Ocak 2019’dan itibaren satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücreti karşılığı verilecek.

YILDA 30-35 MİLYAR ADET POŞET KULLANILIYOR

Bakan Kurum, plastik poşetlerin satışı, beyanı, geri kazanım katılım payı tahsili ile izleme, kontrol ve denetimine ilişkin hususların düzenlendiği plastik poşetlerin ücretlendirilmesine ilişkin usul ve esasları hakkında bilgi verdi.

Kurum, bir pet şişenin bin yıl, cam şişenin 4 bin yıl, metal kutunun 10 yıl, plastik poşetin 400 yıl ve pillerin ise 300 yılda doğaya karıştığını belirterek, "Plastik poşetlerin yapıları gereği sadece yüzde 1’i geri dönüştürülebiliyor. Bir plastik poşetin geri dönüşümü ise yeni bir tane üretmekten daha pahalıya geliyor" dedi.

Türkiye’de plastik poşet kullanım miktarının yıllık yaklaşık 30-35 milyar adet olduğunu vurgulayan Kurum, Türkiye’de bir kişinin yılda ortalama 440 adet plastik poşet kullandığını söyledi.

Çevre Kanunu’na eklenen plastik poşetlerin ücretlendirilmesi yoluyla bu kullanım miktarının azaltılmasını amaçladıklarına dikkati çeken Kurum, "Yılbaşından itibaren market, mağaza gibi satış yerlerinde taşıma amaçlı kullanılan plastik poşetlerin 25 kuruş ücretle satılmasına yönelik düzenlemeyle kişi başı plastik kullanım değerini önümüzdeki yıl sonuna kadar hali hazırdaki değer olan 440 adetten 90’a indirmeyi planlıyoruz. 2025 yılında ise bu değeri 40 adete kadar düşürüp, diğer bir ifadeyle yüzde 90 oranında azaltmayı hedefliyoruz" diye konuştu.

KARGO VE KURU TEMİZLEME POŞETLERİ KAPSAM DIŞI

Kurum, yılbaşında başlayacak uygulamanın usul ve esaslarına göre hangi poşet türlerinin uygulamaya tabi olacağına ilişkin, "Plastik poşetler, faaliyet türü ne olursa olsun, uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tekstil, oyuncak, elektronik, gıda ve benzeri tüm satış noktalarında 1 Ocak 2019’dan itibaren asgari 25 kuruş olarak ücretlendirilecek" ifadesini kullandı.

Uygulamanın bazı poşet gruplarını kapsamadığının altını çizen Kurum, şöyle devam etti:

"Marketlerde ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda gibi açıkta satılan gıdaların hijyenini korumak amacıyla kullanılan çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 500×350 milimetreden küçük poşetleri kapsam dışında bıraktık. Ayrıca tekstil ürünü çok kullanımlık poşetler, petshoplardaki canlı sucul hayvan satışında ve bazı bitkilerin satışında kullanılan sapsız poşetler, kuru temizleme, lostra ve benzeri iş yerleri gibi sadece hizmet verilen fakat ürün satışı gerçekleştirmeyen yerlerde verilen poşetler, kargo poşetleri ile gümrüksüz mağazalarda kullanılan özel poşetleri de tüketicilerimiz uzaktan satışlar dahil, ücretsiz olarak temin etmeye devam edecek."

PLASTİK POŞETLERDE PROMOSYONA İZİN VERİLMEYECEK

Plastik poşetlerin, ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya da dahil edilemeyeceğini kaydeden Kurum, "Satış noktaları, her bir poşetin satışında tüketiciden en az 25 kuruş talep edecek ve bu ücret içerisinden 15 kuruşu, ‘Geri Kazanım Katılım Payı’ olarak Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatıracak. Kalan 10 kuruşluk bedel ise satış noktalarının karı olmayacak çünkü bu tutar, plastik poşetlerin maliyeti ve KDV bedelini kapsayacak. Geri Kazanım Katılım Payı çevre projelerinin desteklenmesi amacıyla kullanılacak. Böylece bir yandan doğayı plastiklerden arındırırken diğer yandan da çevreci projeler üreteceğiz" dedi.

Plastik poşetlere uygulanacak taban ücretin ise her yıl piyasa koşulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşan Ambalaj Komisyonu'nun önerisi dikkate alınarak, Bakanlık tarafından belirleneceğine işaret eden Kurum, belirlenen asgari ücretin altında ücret uygulanamayacağını dile getirdi.

POŞETTE BARKOD ZORUNLULUĞUNA 31 MART’A KADAR SÜRE

Bakan Kurum, plastik poşetlerin ücretli satışında barkod kullanımına değinerek, "Satış noktalarında ücretlendirmeye tabi olan plastik poşetlerin 1 Ocak itibarıyla barkodlu olarak sunulmasını da zorunlu hale getirdik. Ancak stoklarında barkodsuz plastik poşet olan satış noktalarını da mağdur etmemek için barkodsuz poşetlerin kullanımını 31 Mart 2019’a kadar gerçekleştirmesine de imkan tanıdık" ifadelerini kullandı.

ŞARKÜTERİ VE EKMEK REYONLARINDA DA ÜCRETSİZ

Öte yandan, Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Altunbilek de, 1 Ocak 2019’dan itibaren başlayacak uygulamayla plastik poşetlerin ücretli olacağını, şarküteri, ekmek-unlu mamuller ve manav reyonlarındaki hışır poşetlerin ücretsiz verileceğini ifade etti.

Altunbilek, marketlerde plastik poşetlerin 1 Ocak'tan itibaren 25 kuruşa satılmasına ilişkin düzenlemenin nasıl uygulanacağını anlattı. Sektörün uygulamaya hazır olduğunu belirten Altunbilek, maliyetine fiyatlarla müşterilerine geri dönüşümlü çantalar sunacaklarını söyledi.

AMACIMIZ POŞET KULLANIMINI ASGARİYE İNDİRMEK

Altunbilek, geri dönüşümlü çantalar için çeşitli kampanyaların da gündemde olacağını ifade ederek, "Her market kendi mağazasına göre farklı kampanyalar yapabilir. Örneğin, 50 liralık alışverişe 1 bez çanta hediye edilebilir. Müşteriye cazip gelecek kampanyalar olabilir. Çünkü derdimiz 25 kuruşa poşet satmak değil, amacımız poşet kullanımını asgariye indirmek. Yoksa 3-5 poşetin satılması meselesi değil. Onun yerine bir tane bez çanta alınmasını istiyoruz" dedi.

Reyonlarda bez ve geri dönüşümlü çantaların satışına başlandığına işaret eden Altunbilek, sürekli kullanılacak bu çantaların fiyatının 1,5 lira ile 3 lira arasında değiştiğini ifade etti.

Altunbilek, manav reyonundaki poşetlerin durumuna da açıklık getirerek, "15 mikronun altındaki incelikteki 'hışır' dediğimiz plastik poşetler, şarküteri, ekmek-unlu mamuller ve manav reyonunda kullanılması halinde ücretsiz olacak ancak onun dışında kullanılırsa paralı verilecek. Yani manav reyonundaki poşetler bedelsiz kullanılacak. Bu durum, ince poşetler için geçerli" diye konuştu.

Altunbilek, kese kağıtlarının ise maliyetinin yüksek olması nedeniyle yoğun olarak kullanılmayacağını ancak balık reyonlarında tercih edilebileceğini dile getirdi.

25 kuruşa satılacak her poşette barkod da olacağını vurgulayan Altunbilek, şöyle devam etti:

"Bu barkod, plastiğin üzerinde baskı olarak yer alacak. Biz de bu barkodla satılan poşetlere göre devlete ödeme yapacağız. Kasadaki çıktısına göre 15 kuruşluk kısmı devlete yatırılacak. Bu da çevreyi korumak adına fona aktarılacak." (EKONOMİ SERVİSİ)