Roubini'den Albayrak'a: Mali politikanız iyi gitmiyor

2008 krizinden tam iki yıl önce, ABD'de ev kredilerinin geri ödemelerinde sorun olduğunu tespit ederek küresel ekonomik krizi tahmin eden isim olarak tarihe geçen Nouriel Roubini, o günden sonra 'kâhin' ve 'kıyamet' gibi lakaplarla anılmaya başlandı.

Sözcü gazetesinde yer alan röportajında Roubini, devlet bankalarının düşük faizle kredi vermesini risk olarak değerlendirirken, Türkiye'de Merkez Bankası'nın zor bir durumda olduğunu söyledi. Roubini, Türkiye'nin krizden çıkmak için yeterli potansiyeli olduğunu belirtirken, "Türkiye 2014-2015’ten bu yana ekonomide köklü reform yapmadı ve yapmıyor" diye konuştu.

Roubini, Türkiye ekonomisinin 2018 yılından bu yana yaşadıklarının genel bir fotoğrafını çekerek, "2018 yılının yaz aylarında yaşanan kur krizi ülkede bir likidite krizine yol açtı. Kriz özel sektörü etkiledi. O günden bu yana krizin ağır kısmı, alınan birtakım önlemlerle geçti, ekonomi stabil bir seyre girdi. Devalüasyon cari açığa yaradı. Cari açık kapanıyor. Fakat Türkiye 2014-2015'ten bu yana reform yapmadı ve yapmıyor" dEDİ.

MERKEZ BANKASI HAMLE YAPMAKTA GECİKTİ

Kriz öncesinde vakti varken Merkez Bankası'nın hamle yapmadığını ve hamle yapmakta geciktiğini vurgulayan Roubini, "Merkez Bankası sonunda lirada yaşanan serbest düşüşü önlemek için mali politikasını ortaya koymak zorunda kaldı. Para politikası dikkatli bir şekilde kullanılmaya başlandı" diye konuştu.

Roubini, aradan geçen bir yıllık süre içinde ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirim kararı almasının Türkiye için şans olduğunu söylerken, "Şans sonucu Fed'de faizleri indirince para tekrar Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere akmaya başladı. Daha sonra kur üzerindeki jeopolitik baskılar durumu biraz etkilese de piyasa stabilize oldu. Ekonomik büyüme tahmini 0.3 şu anda" diyor.

Roubini, kamu bankalarının ucuz kredi vermesinin ekonomi için sağlıklı olmadığı görüşünde. Roubini, "Büyümeyi sağlamak adına devlet bankaları aracılığı ile aşırı kredi büyümesi gerçekleşmesi ekonomi için kırılganlık göstergesi" dedi.

YILLARDIR REFORM YAPILMIYOR

Nouriel Roubini, Türkiye'nin uzun yıllardır ekonomik büyüme konusunda başarılı bir ülke olduğunu söylüyor fakat 2014-2015 yıllarından itibaren ekonomide reform yapılmadığını söylüyor. ‘Kâhin', "Orta vadede reformların tekrar devreye alınacağını düşünmüyorum" diyor.

MERKEZ BANKANIZ ÇOK HIZLI FAİZ İNDİRDİ

Türkiye'de Merkez Bankası üzerinde ciddi bir baskı olduğunu anlatan Roubini, Merkez Bankası'nın Türkiye'de çok hızlı faiz indirdiğini söylüyor ve risklere dikkat çekiyor.

Roubini, ABD'de de Merkez Bankası üzerinde baskı olduğunu söylüyor ve durumu şöyle açıklıyor:

"Türkiye'de Merkez Bankası yıllar içinde daha az bağımsız bir hale geldi. Burada bir politik baskı var banka üzerinde. Türkiye'de Merkez Bankası, Fed'den daha özgür değil. Fed üzerine gelen politik baskıyı buradakinden daha güçlü göğüsleyebiliyor. Merkez Bankası faizleri çok fazla ve çok çabuk şekilde indirdi. Gelişmekte olan ülkeler için iklim değiştiğinde yani gelişen ülkelerde faizler arttığında bu Türkiye için sorun olabilir."

ROUBINI ANLATTI: TÜRKİYE’DE NE İYİ?

Roubini, Türkiye'nin ekonomik krizden çıkmak için en güçlü yanının ne olduğu sorusunu ise şöyle yanıtladı:

"Türkiye çok açık bir pazar, yatırıma uygun. Altyapısı iyi. Mali sektörü iyi. Türklerin önemli iş insanları var. Eğitimli, yetenekli bir iş gücü var. Ülke stratejik bir noktada. Devletin dış borcu çok değil. Finansal olarak iyi yapılandırılmış bankalar var. Yıllar içinde güçlü büyümeyi sağladı, yoksullukla mücadelede önemli başarılar kazandırdı.

Uzun süredir para maliye ve kredi politikasında sorunlar var. Durdurulan yapısal reformların tekrar başlaması gerekiyor. Böylece büyüme tekrar sağlanabilir, milyonlarca genç insana iş imkânı doğabilir. Bunlar Türkiye'nin kırılganlıkları."

ALBAYRAK'I KASTEDEREK 'MALİ POLİTİKA İYİ GİTMİYOR' DEDİ

2019’un ilk 10 ayında Türkiye 100 milyar TL'nin üzerinde bütçe açığı verdi. Hükümet son yıllarda bedelli askerlik, imar affı ve Merkez'in ihtiyat akçesinin aktarılması gibi tek kalemlik (bedelli askerlik daha sonra sürekli oldu) gelirlerle bütçe açığını kapatmaya çalışıyor.

Roubini, devletin bütçe açığının Türkiye için ne kadar önemli bir risk olduğu sorusuna şu yanıtı verdi:

"Yapılması gereken çok şey var. Mali politikanız doğru bir yöne gitmiyor. Para ve kredi politikası reformlardan yoksun."

Roubini kamu banklarının ucuz kredi vermesi için devlet tarafından ‘sıkıştırıldığını' söyledi. Ünlü ekonomist, "Sadece devlet bütçesinde sorun yok aynı zamanda devletin kamu bankalarını kredi vermesi için sıkıştırmasından kaynaklı mali açık sorunları da var. Şans bu ki Türkiye'de hâlâ kamu borcu az ama kısa vadede önlemler alınmazsa bu borç yükselir" dedi.

KREDİLERİN DÖNÜŞÜNDE SIKINTI OLABİLİR

Devlet bankalarının vatandaşa ucuza kredi vermesi ekonomide çarkların dönmesi için bir destek anlamına geliyor olabilir. Roubini kamu bankalarının piyasa koşullarından düşük faizle kredi vermesinin kredilerin geri dönüşü konusunda sıkıntı yaratabileceğini söyledi.

Ünlü ekonomist, "Ucuza kredi verilmesi eskiden de bir riskti fakat aşırı borçlanma ekonomik büyümeyi sağlıyordu. Bugüne geldiğimizde ise düşük faizle alınan borçların daha sonra ödeneceğini de düşünmemiz gerekiyor. Ek mali tedbirler almak gerekebilir. Sorunun buralara gelmesini istemeyiz" dedi.

Türkiye'nin kredi notları üç büyük not değerlendirme şirketinde de yatırım yapılamaz seviyede fakat son dönemlerde notların iyileştirilebileceğine ilişkin sinyaller de geliyor. Roubini kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye'ye adil davranıp davranmadığı sorusuna, "Mali ve yapısal zayıflıklar ülkelerin kredi notuna yansır. Eğer yapısal reformlarda bir iyileşme olursa ve makro politikalar değişirse bu ülkelerin kredi notuna yansır. Reytinglerde iyileşme olması için Türkiye gibi bir ülke, makroekonomi politikalarını doğru yöne çevirmek zorundadır" dedi.