Sabundan telefona zam yağmuru / El Nino kuraklık ve rekor sıcaklılarla geldi

Artı Gerçek - ABD Çalışma Bakanlığı, haziran ayına ilişkin istihdam raporunu açıkladı. Buna göre, ülkede tarım harici sektörlerde istihdam haziranda 209 bin kişi arttı. Piyasa beklentilerinin altında yükseliş gösteren ve Aralık 2020'den bu yana en düşük seviyesini kaydeden tarım dışı istihdam verisinin, bu dönemde 225 bin kişi artması öngörülüyordu. Haziran ayında istihdam, kamu, sağlık sosyal yardım ve inşaat sektörlerinde artmaya devam etti.

ÇİN İKİ NADİR ELEMENTİN İHRACATINA KISITLAMA GETİRDİ

Çin, başta çip olmak üzere birçok elektronik ürünün yapımında kullanılan iki metalin ihracatına kısıtlamalar getirileceğini duyurdu. Çin Ticaret Bakanlığı’ndan hafta başında yapılan açıklamada, galyum ve germanyumun kimyasal bileşikleriyle birlikte 1 Ağustos’tan itibaren ihracat kontrollerine tabi olacağı ve alınan önlemlerin Çin’in ulusal güvenliği ve çıkarlarına hizmet edeceği ifade edildi. Çin, küresel madencilik payına göre ölçüldüğünde, galyum ve germanyum da dahil olmak üzere 20 kritik ham maddenin lider üreticisi konumunda. Rafine üretim ve işlemede de hakim durumda. Bu iki metal güneş panelleri, lazerler, gece görüş gözlükleri ve bilgisayar çipleri gibi çok geniş ürün yelpazesinde kullanılmaktadır. Bu kısıtlamanın ABD ile Çin arasındaki gerilimi tırmandırması bekleniyor.

RUSYA TAVAN FİYAT UYGULAMASINI MİSİLLEMEYE DEVAM EDECEK

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasına katılanlara petrol ve petrol ürünü satışının yasaklandığı kararnamenin süresini 2023 sonuna kadar uzattı. Kremlin'in resmi sitesinde yayımlanan kararnameye göre, tavan fiyat uygulamasına katılanlara petrol ve petrol ürünü satışının yasak süresi "1 Temmuz 2023" yerine "31 Aralık 2023" olarak belirlendi. Avrupa Birliği ülkeleri 2 Aralık 2022'de, Rusya'dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanmasında anlaşmaya varmıştı. Rusya, bu uygulamaya katılanlara, “Rus petrolü yok” olarak özetlenebilecek bir karşı hamle yapmıştı.

FİLİPİNLER: DİKKAT DİKKAT EL NİNO GELDİ!

Filipinler Hava Durumu Dairesi Pagasa, salı günü yaptığı açıklamada, El Niño'nun önümüzdeki aylarda güçlenmesinin beklendiğini ve önemli tarım alanları da dahil olmak üzere Filipin eyaletlerinin yaklaşık üçte birinin kuraklık yaşayabileceğini belirtti. Uzmanlar, El Nino dalgasının Haziran 2024’e kadar devam edebileceğini düşünüyor. El Nino, doğu tropikal Pasifik Okyanusu’ndaki yüzey sularının olağandışı ısınmasını tanımlayan bir iklim modeli. Alize rüzgârları ve atmosfer de El Nino’dan etkileniyor. El Nino, El Nino-Güney Salınımı (ENSO) adı verilen daha büyük bir olgunun 'sıcak fazı' olarak tanımlanıyor. El Nino, sıcaklık nedeniyle yağışın düşmesine ve güçlü kuraklıklara neden oluyor. Buysa küresel gıda fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Bunun tersi etkiye sahip olan ve serinletici etkisi bulunan iklim modelineyse La Nina deniyor.

EMEKLİLER İÇİN HAYAL KIRIKLIĞI: MAAŞLARI 1 LİRA DAHİ ARTMADI

Milyonlarca emeklinin beklediği zam oranı nihayet belli oldu: Yüzde 25. Enflasyon farkı dikkate alındığında, seçim dönemindeki vaatlerin aksine refah payının yüzde 5,23’te kaldığı görüldü. Ancak en büyük şok hiç zam almayacak emeklilerde görülüyor. Hükümet, ocak ayında en düşük emekli aylığını 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya çıkarmıştı. Bu zam yüzde olarak değil, seyyanen yapılmıştı, yani kök aylığa yansımamıştı. 5 bin 500 lira alanların eline 7 bin 500 lira geçse de kök aylıklarında 5 bin 500 yazıyordu. İşte bu durum, temmuzda yüzde 25 zamdan faydalanamamaya neden oldu. Eğer hükümet bir yasal düzenleme yapmazsa bazı emekliler 7 bin 500 lira almaya devam edecek.

MEMUR MAAŞLARI BELLİ OLDU: TABAN AYLIĞA ZAM YÜZDE 17,55 İLE SINIRLI KALDI

Milyonlarca kamu personelinin beklediği zam oranı, haziran enflasyon verisinin kesinleşmesiyle belli oldu. Hükümetin hazırladığı yasal düzenlemeye göre, memurun zam oranı yüzde 17,55 oldu. Bunun yanında tüm memurlara 8 bin 77 lira seyyanen zam yapıldı. En düşük memur maaşı 22 bin üzerine çıksa da memurlar ocak ayı için kara kara düşünmeye başladı. Bunun nedeni, 8 bin 77 liralık seyyanen zammın taban aylık, emeklilik tazminatına yansımayacak olması. Yani memurlar, Ocak 2024’te zam aldıklarında maaşlarının yüzde 17,55 artmış hali temel alınacak, 8 bin liralık zam buna dahil edilmeyecek.

HÜKÜMETTEN ZAM YAĞMURU: KDV’DEN PASAPORT HARCINA ZAM FIRTINASI

Seçim sürecinin sonlanması ve Mehmet Şimşek'in Hazine ve Maliye Bakanlığı'na getirilmesinin ardından ekonomi yönetimindeki "sıkılaşma" devam ediyor. Cumhurbaşkanı kararıyla Resmi Gazete'de yayımlanan kararlardan, çok sayıda mal ve hizmette uygulanan Katma Değer Vergisi'ne (KDV) zam çıktı. Genel uygulanan yüzde 18’lik KDV yüzde 20’ye çıkarken, bazı ürünlerde yüzde 8 olan KDV, yüzde 10 oldu. Temizlik ürünleri, deterjan, sabun, şampuan, tuvalet kağıdı gibi kalemlerde yüzde 8 olan KDV’yse yüzde 20’ye çıktı. 6 bin 91 lira olan yolcu beraberinde gelen telefonun kayıt harcı 20 bin liraya yükseldi. Pasaport ve kimlik gibi belgeler için ödenen harç yüzde 50 artırıldı. Motorlu Taşıtlar Vergisine de ek geldi, mükellefler bu yıl bir kez daha vergi ödeyecek.

HAZİRAN ENFLASYONU TÜİK YÜZDE 38,21 ENAG 108,5

Memur ve emekli zamları için gözlerin döndüğü haziran enflasyonu açıklandı. TÜİK’e göre enflasyon haziranda aylık yüzde 3,92 arttı. Yıllık enflasyon 38,21 oldu. Baz etkisinden arındırılmış enflasyon ise yüzde 59,95 olarak gerçekleşti. Ocak-haziran dönemini kapsayan 6 aylık enflasyon ise yüzde 19,77 oldu. Ekonomistlerin oluşturduğu ENAG, haziran ayı itibariyle yıllık enflasyonu yüzde 108,58 olarak hesaplamıştı. ENAG'ın hesaplamasına göre, enflasyon aylık bazda ise yüzde 8,54 arttı.

1,1 TRİLYON EK BÜTÇE TALEBİ MECLİS’TE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla, Maraş merkezli depremler nedeniyle yapılan harcamalar başta olmak üzere kamu idarelerinin ödenek ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla ek bütçe hazırlandı. Ek bütçenin büyüklüğü 1 trilyon 119 milyar 514 milyon 513 bin TL olarak belirlendi. Bütçede en yüksek ödenek 482,2 milyar TL ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'na (AFAD) ayrıldı. İkinci en yüksek ödenek 279 milyar 750 milyon 936 TL ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'na ait. Bütçe açığını kapatmak için KDV’den harçlara her kaleme zam gelirken, hükümetin ek bütçe artışına gitmesi, ekonomistlerin 'kamuda tasarruf olmadan bütçe açığı nasıl azaltılacak?' eleştirilerine neden oldu.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM