Uçan kira fiyatları durdurulabilecek mi?/ Küresel kuruluşlar Türkiye konusunda temkinli

Artı Gerçek - Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), Euro Bölgesi'nin 2023 yılı birinci çeyrek büyüme oranlarına ilişkin öncü verileri yayımladı. Buna göre, 20 üyeli Euro Bölgesi'nde mevsimsellikten arındırılmış GSYH, 1. çeyrekte dönemsel bazda yüzde 0,1 büyüdü. Beklenti, büyümenin yüzde 0,2 açıklanması yönündeydi. Sonuç olarak Euro Bölgesi, enflasyon hâlâ bir tehdit olarak kalmasına rağmen 2023'ün başında büyüyerek resesyona girmedi.

RUSYA’DAN G7’YE: YAPTIRIMLARA KARŞI TAHIL KARTI

Rusya ile G7 arasında Ukrayna savaşıyla beraber yaptırımlar nedeniyle yaşanan gerilim, tehdit boyutuna vardı. G7’nin yeni ihracat yasaklamalarını gündeme alması karşısında Rusya tahıl anlaşması üzerinden rest çekti. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Ülkemize mal ihracatının varsayılan uygulama olarak tamamen yasaklanması bizim misilleme yapmamız ve ülkemizden mal ithalatının yasaklanması anlamına geliyor. Tahıl anlaşması sona erecek” ifadelerini kullandı. Rusya’dan gelen açıklama buğday fiyatları küresel piyasada yükseliş eğilimine girdi.

JAPONYA BÜYÜME BEKLENTİSİNİ YÜKSELTTİ

Japonya Merkez Bankası (BoJ) geçeh hafta iki günlük bir toplantı yaptı. Banka beklendiği gibi 28 Nisan’da para politikasında bir değişikliğe gitmedi ve kısa vadeli faiz oranı hedefini yüzde 0,1'de ve 10 yıllık tahvil getirisi için de yüzde 0 civarında tuttu. Yapılan açıklamada para politikasının gözden gerilmesi için 1-1,5 yıllık bir süre harcandığı ifade edildi. Ancak ileriye dönük rehberliğini, Kovid-19 salgınından kaynaklanan risklere karşı korunma ve faiz oranlarını 'mevcut veya daha düşük seviyelerde' tutma ihtiyacına ilişkin referansı kaldırarak değiştirdi. Bunun yanında 2023 mali yılı için çekirdek tüketici fiyatları beklentisi yüzde 1,6'dan yüzde 1,4'e, 2024 mali yılı için yüzde 1,8'den yüzde 1,2'ye çekildi. Banka, 2025 mali yılı için beklentisini ise yüzde 1,0 olarak açıkladı.

MAN GROUP TÜRKİYE EKONOMİSİNİN GELECEĞİNE TEMKİNLİ YAKLAŞIYOR

Dünyanın en büyük halka açık hedge fonu Man Group, Türkiye ekonomisine dönük beklentilerini açıkladı. Bloomberg’in haberine göre Grup, önümüzdeki ay yapılacak seçimleri kim kazanırsa kazansın Türkiye için negatif olduğunu belirtti. Fonun New York merkezli Gelişen Ülkeler Tahvil Stratejileri Başkanı Guillermo Osse “Erdoğan’ın yeniden seçilmesinin daha olası olduğunu düşünüyoruz. Fakat muhalefet de kazansa, oluşabilecek ilk rallinin ötesinde çok zorlu bir durumla karşı karşıya kalacak. Şüpheciyiz ve altı ila 12 aylık getirilere baktığımızda bu getirilerin birçok kişinin düşündüğünün aksine pozitif olmayacağını düşünüyoruz” dedi.

İTHALAT FİYATLARININ DÜŞTÜĞÜ YERLER DE VAR: ALMANYA

Türkiye’de sürekli artan ithalat fiyatlarının yansıması dış ticaret açığı olarak geliyor. Ancak her ekonomi için bu durum böyle değil. Avrupa’nın en önemli ekonomisi Almanya’da ithalat fiyatlarında düşüş var. Almanya'da ithalat fiyatları martta yıllık bazda 26 ayın ilk düşüşünü kaydetti. Almanya Federal İstatistik Ofisi (Destatis) verilerine göre, ülkede İthalat Fiyat Endeksi, martta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 3,8 gerileyerek, Ocak 2021'den bu yana ilk yıllık düşüşü gösterdi. Piyasa beklentisi, Avrupa'nın en büyük ve dünyanın dördüncü ekonomisinde ithalat fiyatlarının martta yüzde 3,6 gerilemesi yönündeydi. İthalat Fiyat Endeksi, ocak ve şubatta yıllık bazda sırasıyla yüzde 6,6 ve yüzde 2,8 artış kaydetmişti. Endeks aylık bazda ise yüzde 1,1 düşük göstererek, art arda aylık düşüşünü yedinci aya taşıdı.

ERDOĞAN’IN KULLANDIĞI TOGG’UN FİYATI YAKLAŞIK 1 MİLYON 800 BİN LİRA

Türkiye'nin yerli otomobili olarak tanıtılan Togg'un ilk teslimatı önce 16 Nisan, ardından 24 Nisan'a ertelendikten sonra şimdi de nisan sonuna ötelendi. Nihayetinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve kabine üyeleri teslim edilen Togglar ile deneme sürüşü yaptı. Türkiye’de üretildiği için ucuz olması umulan Togg, orta ve alt gelirlinin ulaşmasının çok zor olduğu bir statüde yer alıyor. Togg'un 29 Ekim'de satışa sunmayı planladığı 320 kW gücündeki 4x4 çekiş sistemine sahip T10X'in fiyatı, TSB listesinde 1 milyon 790 bin TL şeklinde görülüyor. Bu fiyata göre, çift motorlu versiyonun, yüzde 50 ÖTV diliminde yer aldığı da ortaya çıkmış oldu.

BAZI EMEKLİLER DAHA EŞİTTİR: EYT’DEN FAYDALANAN 150 VEKİLE 52 LİRA MAAŞ

Milyonlarca kişi yıllardır emekli maaşı almak için çaba harcıyordu. Nihayetinde düzenleme gelse de alınacak maaşlar ile alım gücü arasında uçurum var. Emekli maaşının ortalama 7500 lira olduğu Türkiye’de bazı emekliler daha eşit: Milletvekilleri. Yaşları 41 ila 53 arasında değişen yaklaşık 150 milletvekili, diğer EYT'liler gibi aylarca sıra beklemeden emekli oldu. EYT yasasıyla emekli olan milletvekilleri 74 bin liralık maaşın yanı sıra 52 bin lira da emekli vekil aylığı aldı. Toplam aylık gelirleri 126 bin lirayı buldu. Düzenlemeden, yaşı bekleyen çok sayıda eski milletvekili de yararlandı. 2 yıl milletvekilliği yapanlar, diğer şartları yerine getirdiklerinde milletvekili emeklisi olma ayrıcalığına kavuşuyor. Belli ki halkın temsilcisi olarak meclise gidenler, binlerce insanın önüne geçip bir emeklinin 1,5 yıllık maaşını bir ayda almayı vicdanlarına yedirebilmiş…

DIŞ TİCARET AÇIĞI İLK ÇEYREKTE REKOR KIRDI

Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verileri açıklandı. Buna göre, mart ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,9 artarak 8,34 milyar dolara yükseldi. İhracat martta, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,4 artarak 23,6 milyar dolar, ithalat yüzde 3,4 artarak 31,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2022 Mart ayında yüzde 73,2 iken, 2023 Mart ayında yüzde 73,9'a yükseldi. Yılın ilk üç ayında dış ticaret açığı yüzde 30,7 artarak 26,5 milyar dolardan, 34,7 milyar dolara yükseldi. Bu rakam, çeyrek dönem için rekor ticaret açığı oldu.

UÇAN KİRA FİYATLARINA SINIR GETİRİLECEK

Ekonomik krizin en fazla karşılık bulduğu alanlardan biri konut. Artan konut fiyatları artık haber değeri taşımayacak sıradanlığa erişti. Konut cephesinde sıkıntı yalnızca artan konut fiyatları değil, kira fiyatlarında da bunun karşılık bulması. Türkiye genelinde kira fiyatları çok değil 2 yıl öncesine göre en az yüzde 200 arttı. İstanbul’da ortalama kira ücreti 13 bine yükseldi. Konut cephesindeki yangını frenleyemeyen hükümet, temmuzda kira artışına kısıtlama getiren ve yüzde 25 ile sınırlandıran düzenlemenin uzatılacağı sinyalini verdi. NTV yayınında konuşan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, kira fiyat artışları ile ilgili herhangi bir yasal düzenleme yapılıp yapılmayacağına ilişkin soruyu da yanıtladı. Bozdağ “Bu süre uzatılacak. Bir yaptırım getirme durumu söz konusu. Bir müeyyide koymadığınız zaman hukuk davası lehinize sonuçlansa bile artış yapmanın sonuçlarını göze olabilir insanlar. Hapis cezası ya da adli idari para cezası olursa o zaman insanlar bu yasağa uyma konusunda daha özenli davranırlar. Bir yandan sürenin uzatılması gündemde” dedi. Bu düzenlemeye uyulmaması durumunda cezanın geleceğini hatırlatan Bozdağ, "Piyasa koşullarına aykırı bir biçimde haksız kazanç elde etmek maksadıyla buna girişiliyorsa kanun bunu bir yaptırıma bağlayabilir. Fahiş kira artışını önlemek için 3 alternatif hazırladık. Hapis cezası, idari veya adli para cezası olabilir” açıklamasını yaptı.

EMEKLİLERE REFAH PAYI MI VERİLECEK?

Seçime iki hafta kala hem hükümet hem iktidar cephesi emeklilerin oylarını almak için vaat yarışına girdi. Millet ittifakı en düşük emekli maaşı asgari ücret olacak ve bayramlarda birer maaş ikramiye diyor. Öte yandan iktidar, seçim maratonunda emeklileri yanında tutmak için ilk olarak en düşük emekli maaşını 5 bin 500’den 7 bin 500 liraya çıkardı. Bu noktada gelen itirazlar karşısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin yeni bir vaatte bulundu: Refah payı ödemesi. Bakan Bilgin seçilmeleri halinde 7 bin 500 liranın üzerinde maaşı olan emeklilere temmuzda refah payı verileceğini söyledi. Ancak konuya dönük detaylı bilgi vermedi.

HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM