Tarladan mutfağa domatesin serüveni: Emeğin sergisi
123
Refik TEKİN
DİYARBAKIR - Sönmüş bir yanardağın eteklerine serilen yüzlerce metrelik beyaz bir örtü. Üzerinde Karacadağ’ı leziz domatesleri serili…
223
Kavurucu sıcaklarda kurutulan domatesler, Avrupa, Amerika ve İtalya’ya ihraç ediliyor. Karacadağ domatesi dünya mutfağıyla buluşuyor.
323
Kurutma işlemi daha önceleri İzmir’de yapılıyordu. Ancak toprağın sürekli işletilmesi ve yorgun düşmesi domates rekoltesinin düşmesine neden oldu. Girişimciler bu nedenle Karacadağ’ın yolunu tuttu.
423
Karacadağ’ın verimli topraklarında 50 bin dönüm alanda domates yetiştiriliyor.
523
Domates kurutma sezonunda bölge kentlerinden İzmir’e göç eden tarım işçileri bu sezon göç etmek zorunda olmadıklarından dolayı mutlular.
623
Bu işin kendi topraklarında yapılması hayatlarını kolaylaştırsa da çalışma koşulları oldukça zor.
723
Ailece çadırlarda kalıyorlar.
823
Elektrik ve su kesintilerinden dolayı da ciddi bir mağduriyet yaşıyorlar.
923
Akşamları karanlıkta kalıyorlar. Kavurucu sıcaklarda çalışırken soğuk su bile içemediklerini belirtiyorlar.
1023
Tarım sondaj kuyularına bağlı yapılıyor. Elektrik kesilince su da olmuyor. Domates yetiştiriciliğinde bu nedenle beklenen rekolteye de ulaşılamıyor.
1123
Sabah saat 5’de henüz güneş doğmadan, “çavuş” dedikleri sorumlunun çaldığı düdük sesiyle uyanıyorlar içiler. İşçilerin alacağı ücret kasaya göre belirleniyor. Sorumlu olan çavuş, gün boyu mevsimlik tarım işçilerinin kestiği domates kasalarının sayısını tutuyor.
1223
Sabahın erken saatlerinde kahvaltı bile yapılmadan çocuk, yaşlı, genç, kadın sergi alanın yolunu tutuyor. Sergi alanına kasa kasa dökülen domatesleri ikiye bölünüyor.
3 saatlik çalışmanın ardından “çavuşun” düdük sesiyle işçiler bir anda işi bırakıp, koşar adımlarla çadır alanına geçiyor.
1323
Bu kez yarım saat içinde kahvaltı yapmalılar….
Çay demleniyor… Sofra hazırlanıyor… Dinlenmeye vakitleri de yok. Hızlıca yapılan kahvaltı sonrası tekrar sergi alanına gidiliyor…
1423
İkiye bölünen domatesler, tuzlanıyor. 5 gün içinde kuruyan domatesler, elekten geçirilip çuvallara konulup, İzmir’e gönderiliyor…
1523
Mevsimlik tarım işçileri bu işi ailece yapıyor… Yaptıkları iş kuşaktan kuşağa geçiyor.
1623
Anne, baba olan mevsimlik tarım işçileri de çocuk işçi aslında…
1723
Şimdi de çocuklarının ellerinde bıçaklar domatesleri doğruyor.
1823
Çoğu çocuk mevsimsel göç nedeniyle okula gidememiş ya da eğitimini yarıda bırakmak zorunda kalmış…
Mevsimlik işçi olan her çocuğun hayalinde başka bir meslek var.
1923
Ağustos, Eylül ayında domates doğrayan mevsimsel tarım işçilerinin göçü hiç bitmiyor.
2023
Ekim ayı pamuk, sonrası soğan toplama zamanı….
2123
Mevsimlik tarım işçileri, “Eskiden kazandığımız bize yeterdi. Ne kadar çalışırsan çalış artık yetmiyor. Ne elde bir şey kalıyor. Ne de ev geçindirebiliyorsun” diyor.
2223
Yaz sezonu durmadan çalışan işçiler, kış ayında da durmuyor. Bu kez göç büyükşehirlere doğru oluyor.
2323
Tekstil ve inşaatlarda mesaiyi başlıyor. Ailece emek harcayan mevsimlik tarım işçileri göç etmekten yorgunlar….
