27/5; Roller, Oyuncular ve Meclisin Karnesi

ÖNDER ALGEDİK

TBMM’nin beşinci yasama yılı 1 Ekim 2021 cumartesi günü açıldı. Geçtiğimiz beşinci yasama yılında o kadar kritik kanunlar oylandı ki, pek konuşmadık. Mesela nükleer kazalarla ilgili çok önemli bir anlaşma, nükleer atıklarla ilgili başka bir anlaşma ilk hafta meclisten geçti. Bu iki anlaşmaya mecliste hayır oyuveren tek bir vekil çıkmadı.

Kademeli elektrik zamlarının altyapısını yapan bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun, bir vekilin ret oyu ile geçti. AKP-MHP-CHP-İYİP buna kabul oyu verirken HDP ise çekimser kaldı. Bu kanun 20 Aralık döviz skandalının ertesi günü geçti ve 11 gün sonra rekor elektrik zamlarının gerekçesi ve aldığı meclis desteği ile cüreti oldu.

Bir diyanet akademisi kanunu geçti ki buna AKP-MHP-CHP kabul oyu vererek ülkede laikliği rafa kaldırdı. 3 Mart 1924’de TBMM tarafından kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu, yani Öğretim Birliği Yasası 17 Mart 2022’de kabul edilen Diyanet Akademisi Kanunu ile işlevsizleştirilirken, bu teklife 21 AKP, 30 MHP ve 22 CHP vekili kabul oyu verdi.

Ama oylanmayan birkaç kanun vardı ki bunlar efsane idi. Biri öğretmen meslek kanunu. Meclis bunu açık olarak oylamadan geçirdi. Diğeri ise seçim kanunu. Seçimlerin rejimini değiştiren bir kanun teklifini o gün az sayıda vekil ile oylamadan sadece hızlıca el kaldırarak geçirdiler. Böylece 2017 anayasa değişikliği ile hediye edilen rejime şimdi seçim rejimi de eklenmiş oldu.

Beşinci yasama yılı nükleerde, laiklikte, enerjide, eğitimde ve seçimlere köklü değişikliklerin neredeyse karşı çıkılmadan ve neredeyse muhalefetin de desteği ile geçti.

Ama kimse bunu böyle anlatmadı. Anlatamazdı, çünkü anlatsa meclisin aslında bildiğimiz bir meclis olmadığını görürdük. Çünkü Meclis’te iktidarın koltuk oranı %58 iken kanun oylamalarında KABUL oranı %90. Muhalefetin koltuk oranı % 42 civarında iken karşı çıkış oranı %9!

İKTİDAR YOK, KABUL CEPHESİ VAR!

AKP-MHP-BBP kullandığı oyların tümünü kabul oyu olarak vermiş. Ama bu yetmemiş, başka partilerden de kabul oyu istemiş ve almışlar. Böylece neredeyse oy birliği ile kanunlar geçmiş. Bu yasama yılında 78 oylamada kullanılan oylara bakınca İYİP gizli iktidar ortağı gibi davranmış, %75 KABUL oyu ile en yüksek destekçi olmuş. Onu %59 ile CHP izlemiş.

Red cephesinde ise düşük katılıma rağmen %92 oranında RED veren TİP, %64 oranında red veren HDP ve benzer oranda diğer küçük partiler var.

Tek bir yasama yılının resmini çekmek yanıltıcı olacaktır. Üç yasama yılını karşılaştırınca İyi Parti’nin iktidar destekçisi olduğunu bu sene çok net görüyoruz. İYİP geçen sene 58, bu sene 60 oylamada KABUL oyu kullanırken, sadece bu yıl oylarının %77’sini iktidar ile beraber KABUL oyu kullanmak için vermiş.

CHP muhalif görünümüne rağmen oransal olarak geçmiş yıllardaki gibi iktidar ile yakın ilişkisini sürdürmüş. Ancak bu seneki içerik dikkate alınınca niceliksellik yanında nitelikselliğin de önemli olduğu görülüyor.

Çok açık ki bu yasama yılında roller netleşmiş. Buna göre CHP’nin ne kadar muhalefet partisi rolünde olduğu tartışılabilir. İYİP’in ise iktidar bloğunun önemli bir bileşeni olduğunu meclis tutanakları hepimize bağırıyor. Ama kötüsü, karşı çıkma, karşı çıkışı örgütleme cephesi pek yok gibi.

1 Ekim 2022 günü açılan TBMM bu altıncı ve son yasama yılına giriyor. Beşince yılında iktidarın meclis hegemonyası çok net görülüyor. Burada bir dönüşüm var ve bu dönüşümü okuyacak verilere ihtiyacımız olacak. O da gelecek yazının konusu..