Barış sözcüğü üzerine

Fotoğraf: Savaş karşıtı bir enternasyonalist: Rosa Luxemburg 

Taner Aday

Dünyada hiçbir sözcük bu kadar iğdiş edilmemiş, bu kadar kötüye kullanılmamış; hatta hiçbir sözcüğün içinde, "Onur" ile "Utanç" gibi birbirine zıt iki anlam barınmamıştır!

İnsanların kullandıkları hiçbir sözcükte "Düzenbazlık" ile "yalan" gibi iki olumsuz sözcük yer etmemiştir. İnsanların görüşleri ile ifadeleri bunca onarılmaz bir biçimde birbirinden ayrılmamıştır. Öyle ki konuşan canlı, insan, bu sözcük nedeniyle, kendi içinde bunca çelişki taşımamıştır. Hiçbir insan, ağzından çıkardığı bu sözcük nedeniyle, bu kadar aşağılaşmamış, aynı şekilde kendisini yüceltmemiştir.

Pax Romana öncesi Julius Ceasar suikasti

Bu sözcük adına acımasız savaşlar yapılmıştır. Sözcüğün tarihi insanlığın tarihi kadar eskidir. Politik olarak bilinen en eski kullanımı, Roma imparatoru Augustus’un adı ile anılan "Pax Romana" ile başladı dersek yanlış olmaz.

Augustus/Octavian (M.Ö. 63- M:S: 14) on yıllar süren iç savaşı sonlandırmak, "Barış" getirmek için, kendi diktatörlüğünü kurdu! Eski olan ne varsa yok etmeye çalıştı. Dünyada ilk defa (Hitler’den önce) resmi emir ile toplu kitap yaktırdı. Eski Roma tapınaklarının yerine yenilerini yaptırdı. Bunlardan biri de Ankara Ulus’taki Hacı Bayram Camisi yanında duran Ay Tapınağıdır. Duvarında "Yaptıklarım" diye başlayan bir yazıt vardır. Roma’nın en ünlü şairi Ovid’i "Aşk sanatı" adlı eserinden dolayı Karadeniz kıyısına sürgüne göndermiştir. Onun ardından gelenlerden Sulla ise tüm bunlara son vermek için ilk politik darbeyi gerçekleştirmiş, yeni bir terör dalgasını BARIŞ adına örgütlemiştir.

Avrupa’da 30 yıl savaşı diye bilinen savaş da "Dini barışı" sağlamak için yapılmış, yüzbinlerce ölüden sonra "son" bulmuştur!  Bunun ardından da birçok ulusun katıldığı "Dünya Barışı" için Birinci Dünya savaşı başlamıştır. Kısaca BARIŞ tüm diktatörlerin, totaliter eğilimli gurupların, iktidar hırslarının baştan çıkarıcı maskesi olmuştur.

Dini önderlerden uluslararası hukuk uzmanlarına; oradan filozoflara, şairlere kadar herkes BARIŞ için çaba göstermiştir. Örneğin aynı zamanda bir matematik dâhisi de olan, ilk hesap makinesini icat eden filozof Leibniz, XIV Lui’yi Avrupa’da fetihlere girişmesin diye Mısır’a yönlendirmek için ünlü "Mısır Planı’nı" hazırlamıştır. Bunu da Hıristiyanlar arası bir savaşı önlemek "BARIŞ" sağlamak için yazmış. Onu Immanuel Kant, sonra da onun öğrencisi, daha sonra Prens Metternich’İn özel sekreteri olan  Friedrichs Gentz "Sonsuz Barış İçin Program" ile izlemiştir.

30 Yıl Savaşlarından bir görüntü

Roma İmparatorluğu’ndaki kullanımından bu güne, BARIŞ sözcüğü o kadar çok kötüye kullanıldı ki, bu gün artık nerede ise BARIŞA inanan insanlara deli diye bakılmaktadır. Bakınız, Roma’nın Britanya’yı işgalinden sonra, gene dünyanın ilk antiemperyalisti olarak bilinen, Britanya Kıralı Calgacus ne demiş: "Yağma, cinayetler, hırsızlıklardan sonra, geride bir çöl bırakanlar Barış’tan söz ediyor" (Tacitus, Momsen. Roma Tarihi. Ayrıca Bkz.Wikipedia) 
Çok uzaklara gitmemize gerek de yok aslında. Afganistan’a, Irak’a, Suriye’ye BARIŞ götürenlerin geride bıraktıklarına bakmak yeterlidir.

Tüm bu yaşananlardan, tarihi bilgilerden sonra, politik söyleme yansıyan şey: Barış, ile Pasifizm gibi tüm kötülüklere karşı duruşun en radikal sözcüleri, "ulusal kurtuluşu", toplumsal barışı" getirme iddiasındakilerce lanetlenmekte, aforoz edilmekte, bu sözcükler onlara karşı politik küfür olarak söylenmektedir!

Ne gariptir ki aynı politik çevreler, Rosa Lüxemburg’un savaşa karşı BARIŞI savunarak Pasifizm çağrısı yapmak suçlaması ile öldürüldüğünü hatırlamak bile istemiyorlar! 

Evet, Rosa Lüxemburg radikal bir pasifist, bir barış taraftarı idi.

Unutmayın! "İslam barış dinidir. İslam barış demektir" diyenler, Suriye’yi tam bir insan çölüne, kan gölüne çevirmiştir. Bu gün iktidarda bulunan AKP de toplumsal barış diyerek gelmiş, darbeleri engelleyeceğiz demiş, darbe üstüne darbe yapmıştır. Türkiye toplumunu gerçek anlamda saflaştırmış, tam bir toplumsal karışıklık ortamı hazırlamıştır. 

Son olarak gene Roma’dan bir örnek: Ünlü filozof Marc Aurel’in oğlu Commodus döneminde paralara bastırılan, savaş tanrısı Mars Pacifer kabartması. Bu kabartmada Savaş Tanrısı mızrağını aşağı doğru tutmuş, barışı temsilen zeytin dalı uzatmaktadır.   Daha sonra, 238-244 arası Roma İmparatoru olan Gordanius, paraların üzerine, elindeki zeytin dalını uzatarak ileri doğru atılan BARIŞ Tanrıçası kabartması yaptırmıştır. Suriye’de Tiberius tarafından bastırılan paralarda ise kıraliçenin bir elinde uzun hükümdar asası ile gene Zeytin dalı bulunmaktadır. 

Barış, barış sembollerini paraların üzerine bastırmakla gelmiyor. Gerçek barıştan yana olanlar, militarizme, tüm baskıcı tavır alışlara karşı durmayı becermelidirler. Gerçek birer PASİFİST olarak bunu başarmalıyız.

ABD’nin "Barış İçin" Savaşları