Emeklilikte yeni sistem: Özgür Erdursun Tek Tek Açıklandı

Çalışanların en çok merak ettiği konular arasında yer alan “ne zaman emekli olurum” ve “ne kadar emekli maaşı alırım” gibi sorulara yanıt, e-Devlet sisteminde yer alan “4A Emekli Aylığı Hesaplama” ekranı üzerinden alınabiliyor. Bu hizmet sayesinde sigortalılar, bugüne kadar SGK’ya bildirilen primlerine göre emeklilik halinde alacakları maaşı görebiliyor.

Emeklilik tarihi, sigorta giriş tarihine göre belirleniyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar, yani EYT kapsamındaki kişiler, yaş şartı olmadan yalnızca prim gün sayısını tamamlayarak emekli olabiliyor. SSK kapsamında 5000 ila 5975 gün arası prim yeterli görülüyor. Yaştan emeklilikte ise kadınlar 58, erkekler 60 yaşında ve en az 3600 gün primle emeklilik hakkı kazanıyor.

PRİM EKSİKSE BORÇLANMA İMKANI VAR

Eksik prim günleri bulunan sigortalılar, belirli koşulları taşıdıkları takdirde borçlanma yoluyla emeklilik hakkı elde edebiliyor. Ancak bu hak herkes için geçerli değil. Sadece belirli dönemler ve haller için borçlanma yapılabiliyor. Doğum sonrası süreler, askerlik, yüksek lisans ve doktora eğitimleri, avukatlık stajı, yurtdışı eğitim süreleri, grev ve lokavt günleri ile tutukluluk süresi (beraatle sonuçlanmışsa) borçlanılabilecek süreler arasında yer alıyor.

BORÇLANMADA ÖDEME DETAYLARI

Borçlanmak isteyen sigortalılar ya da hak sahipleri, belirledikleri günlük kazanç üzerinden yüzde 32 oranında prim ödeyerek bu süreleri sigortalılık kapsamına alabiliyor. Ödeme, borcun bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde yapılmalı. Süresinde ödeme yapılmazsa borçlanma geçersiz sayılıyor ve yeni başvuru gerekiyor.

KISMİ ÖDEME DE MÜMKÜN

Borçlanma kapsamında olan kişiler, bu sürelerin tamamını ödeyebilecekleri gibi, dilerlerse sadece bir kısmını da ödeyebiliyor. Kısmi ödeme yapılması halinde sadece ödenen süre kadar prim günü kazanılmış sayılıyor.

SİGORTA BAŞLANGICI GERİYE ÇEKİLEBİLİR

Borçlanılan sürelerin sigorta girişinden önceki dönemlere ait olması durumunda, bu süreler kadar sigorta başlangıç tarihi geriye çekilebiliyor. Bu durum, emeklilik yaşını da doğrudan etkiliyor.

EK DERSLİ ÇALIŞANLARA DA BORÇLANMA HAKKI

Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kurumlardaki uzman ve usta öğreticiler, 25 Şubat 2011 tarihinden önce ek ders ücreti karşılığında çalışmışlarsa, eksik günlerini belgeleyerek borçlanabiliyor.

DARBE DÖNEMİNDE GÖZALTINA ALINANLAR DA FAYDALANABİLİYOR

12 Eylül 1980 darbesi döneminde gözaltına alınan veya tutuklanan ve ardından haklarında beraat ya da kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilen kişiler, bu süreleri borçlanma kapsamında değerlendirebiliyor. Bu durumun belgelendirilmesi yeterli oluyor.

4/A STATÜSÜNDE DEĞERLENDİRİLİYOR

Yapılan borçlanmalar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. maddesi kapsamında değerlendiriliyor ve 4/A (SSK) statüsüne dahil ediliyor.

1999-2008 ARASI SİGORTALILARIN ŞARTLARI SABİT

9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanların emeklilik koşulları sabit. Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında ve 7000 gün primle emekli olabiliyor. Daha az prim ödeyenler için 4500 günle emeklilik imkanı var; ancak 25 yıl sigortalılık süresi şartı aranıyor.

GÜNLÜK BORÇLANMA TUTARLARI AÇIKLANDI

Yurt içi borçlanmalar günlük 277,39 TL, yurtdışı borçlanmalar ise günlük 390,08 TL üzerinden hesaplanıyor. Yurtdışı borçlanmalar, Bağ-Kur (4/B) kapsamında değerlendiriliyor.

EMEKLİ AYLIKLARI NASIL ARTIRILABİLİR?

Emekli aylıkları, çalışılan dönemde SGK’ya bildirilen prime esas kazançlara göre belirleniyor. İşverenin maaşı gerçek tutar üzerinden bildirmesi, emekli maaşını doğrudan etkiliyor.

2008 sonrası getirilen yeni hesaplama sistemi nedeniyle asgari ücretle çalışanların maaşları birbirine yakın seyrederken, bu tutarın 3 ila 7,5 katı arasında maaşla çalışanlar daha yüksek emekli aylığı alabiliyor.