Asbestli gemi için kim ne dedi? Gemi ne zaman yola çıkacak?

Seda TAŞKIN

+GERÇEK- Aliağa ilçesinde söküm işlemlerinin yapılması planlanan Brezilya donanmasına ait Nae Sao Paulo isimli uçak gemisinde yüksek miktarda asbest taşıdığı iddiası gündemde yerini koruyor. Geminin Türkiye’ye ne zaman geleceği ise merak konusu. Deniz Ticaret Odası Aliağa Şube Başkanı Adem Şimşek verdiği bilgiye göre bütün işlemlerinin tamamlandığı ancak teknik süreçten kaynaklı şu an bekletiliyor.  Şimşek işlemlerinin tamamlanmasının ardından ay sonunda yola çıktığı taktirde 1-1,5 ay içinde Türkiye sularında olacağını söyledi.

Geminin Türkiye’ye gelmesi özellikle Çevre Örgütleri ve Sivil Toplum Kuruluşları tarafından büyük bir kaygı ile karşılanıyor. Peki geminin Türkiye’ye gelmesine yönelik kim ne dedi?

İzmir’de çevre ve meslek örgütleri çevre örgütleri, odalar ve sivil toplum örgütleri geminin sökümünü protesto ederken İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, "Kararın iptali için gereken hukuki mücadeleyi sonuna kadar sürdüreceğimizden kimse kuşkusu duymasın" ifadesini kullanmıştı.

ABSEST SÖKÜM UZMANLARI DERNEĞİ: ÖLDÜRECEK MİKTARDA

Neo Sao Paulo isimli gemiyi "asbest bombası" olarak tanımlayan Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, +Gerçek’e yaptığı açıklamada bu kadar tehlikeli bir geminin Aliağa’ya getirilmesini kabul etmediklerini belirterek, Türkiye için büyük risk oluşturacağının altını çizdi. Şeyhmus, geminin Türkiye’ye geldiğinde bağımsız uzmanlar tarafından kurulan bir komisyon tarafından asbest ve tehlikeli madde envanterini kontrol etmek istediklerini belirterek, Sao Paulo gemisinin ikizi olan Clemenceau’nun 760 ton asbest barındırdığı bilgisine sahip olduklarını söyledi.

Ensari, savaş gemisinin Türkiye’ye söküm için gelmesinin, bakanlığın açıkladığı miktardan çok daha fazla olduğunu belirtirken, Aliağa’da yaşayan insanların etkileneceğini ve hatta geminin öldürecek miktarda asbest taşıdığını iddia etti.

TTB: SOLUNUM YOLUYLA ALINDIĞINDA AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLUR

TTB Halk Sağlığı Kolu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Ahmet Soysal ise +Gerçek’e yaptığı açıklamada Türkiye’de gemi söküm işleminin açık alanda baştan kara yöntemlerle yapıldığını söyleyerek, "Gelen gemilerde asbest var mı, hangi tehlikeli atıkları barındırıyor bu bile bilinmiyor. Bu asbestleri nereye götürdükleri bile meçhul" dedi. Soysal, asbestin solunum yoluyla alınması durumunda 8 ila 10 yıl arasında akciğer kanserine neden olacağını açıkladı.

 MURAT BAKAN: 240 BİN TONLUK BİR TABUT

+Gerçek’e konuşan CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan ise Türkiye’de sadece bu konu değil pek çok alanda denetleme mekanizmasının felce uğradığını belirterek, "Çevre Bakanı’nın en son önergeme verdiği yanıttaki verilere göre; 2016-2020 yıllarında, yani 5 yılda Türkiye’de 714 gemi sökümü yapıldı, 74 bin 226 ton tehlikeli atık ve toplam 241 bin 970 kg asbestin bertaraf edildi. Türkiye’nin 5 yılda bertaraf ettiği asbestin 2 katı sadece bu gemide olduğu söyleniyor. Yani Türkiye'ye gelen 240 bin tonluk bir tabut! SÖK adlı şirket, bu gemiyi neye kime güvenerek satın aldı? Nasıl bu kadar emindi getirip sökebileceklerine? Emin olmasa bu büyük riski göze alır mıydı?" dedi.

Bakanının açıklamalarının kimseyi ikna etmediğini söyleyen Bakan, gemiyle ilgili yapılan bir inceleme raporunun bir haber ajansı aracılığıyla kamuoyuna duyurulduğunu belirterek, "Madem bu kadar şeffafsınız, açın gemiyi bağımsız denetmenlere! Bir gemi hem doğayı hem bu işte çalışacak işçilerin canını hem de halk sağlığını tehdit ediyor. Aliağa’ya yapılmak istenen bir termik santrale karşı 1990 yılında İzmir’den Aliağa’ya insan zinciri oluşturularak protesto edilmişti. İzmirliler mücadelecidir. Biz bu gemiyi İzmir’de de ülkemizde de istemiyoruz. Bunun için elimizden ne geliyorsa yapmaya hazırız, yapacağız" dedi.

DGD-SEN: HALKIN SAĞLIĞI TEHLİKE ALTINDA

Neslihan Acar, geminin Türkiye’de sökülme durumunda hem bölge halkı hem de işçiler açısından büyük tehlike barındıracağını söyledi. Türkiye’de birçok sektörde olduğu gibi gemi söküm işleminde de işçilerin sağlığı ve güvenliği alınmadan çalıştırıldığını söyledi. Acar, "Gemi söküm de asbest ve diğer tehlikeli kimyasallar, ağır metallerin ayrıştırılması ve yok edilmesi oldukça önemlidir. Var olan koşullarda dahi işçi sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmazken asbest ve diğer ağır metallerin bulunduğu São Paulo gemisini Aliağa'ya getirmek hem gemi söküm işçilerinin hem de halkın canına kast etmektir" dedi.

Aliağa halkı ve gemi söküm işçilerinin bu geminin Aliağa ya girmesini istemediğini söyleyen Acar, "DGD-SEN olarak gemi söküm işçilerinin ve ailelerinin sağlığını tehdit eden Sao Paolo gemisinin bu şartlar altında ne Türkiye de nede dünyanın herhangi bir şehrinde sökülmesini kabul etmiyoruz. Bunun için Aliağa halkı ve gemi söküm işçileri ile birlikte mutlaka mücadele edeceğiz" dedi.

ÇEVRE BAKANLIĞI: RİSK TESPİT EDİLMEDİ

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise tepkiler üzerine yayınladığı açıklamada iddiaları reddetti. Kamuoyunda oluşan kaygı nedeniyle’ uzmanların gemiyi bir kez daha kontrol ettiğini iddia eden yetkililer; ‘tehlikeli, riskli herhangi bir durum tespit edilmediğini’ öne sürdü.

Geminin Türkiye karasularında da denetimlerden geçirileceğini iddia eden yetkililer, "En ufak bir tehlikeli durum, risk söz konusu olursa gemi hiç tereddütsüz geri gönderilecek" dedi.

FİRMADAN AÇIKLAMA

Tepkiler üzerine Söküm işlemlerinin Aliağa'da gerçekleştirilmesi planlanan gemi ile ilgili firma yetkililerinden açıklama geldi. Firmadan yapılan açıklamada, "12 Nisan 2021 tarihinde konu gemi için Brezilya'da gerçekleşmiş olan ihale sonuçlanmış ve firmamıza ihale sonucu geminin devri Brezilya ve Fransız otoriteleri tarafından uygun görülmüştür. Gerçekleşen bu ihaleye sadece ve sadece Avrupa Birliği Çevre Komisyonu'nun uygun gördüğü ve onay verdiği gemi söküm tesisleri katılabilmiştir. Uluslararası akreditasyona sahip bağımsız denetim firmalarının yapmış olduğu birçok inceleme ve analizler sonucunda, asılsız bilgilere dayanarak Sao Paulo gemisi özelinde iddia edilen asbest oranlarının gerçeği yansıtmadığı belgelendirilmiş ve Türkiye ile Brezilya yetkili kurumlarına gerekli belgeler, raporlar ve analizler sunulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına sunulan 04 Haziran 2021 tarihli, WO-16862-GG numaralı Atık Envanter rapor sonucu (IHM), Sao Paulo uçak gemisi hakkında iddia edilen yüksek miktardaki asbest oranlarının asılsız olduğunu kanıtlamaktadır" ifadelerine yer verildi.