Anayasa Mahkemesi, Can Atalay için ikinci kez ihlal kararı verdi

Ezgi YILDIZ

Artı Gerçek - Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulu daha önce ihlal kararı verdiği Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay dosyasını, Atalay’ın avukatların başvurusuyla ikinci kez gördü.

AYM Genel Kurulu, Atalay hakkında ikinci kez hak ihlali kararı verdi. Yüksek Mahkeme'den yapılan açıklamada, "Anayasa’nın 67. Maddesinde güvence altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile 19. Maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının 3 karşıoy ve oyçokluğu ile ihlal edildiğine karar verilmiştir" denildi.

KARAR 3'E KARŞI 11 OYLA ALINDI

İhlal kararı, 3'e karşı 11 oyla alındı. 1 üye ise toplantıya katılmadı. AYM ilk ihlal kararını 5'e karşı 9 oyla almıştı.

Kararın kısa özetinde, Atalay’ın Anayasa’nın 148’inci maddesince güvence altına alınan ‘bireysel başvuru hakkının’ ihlal edildiği oy birliğiyle karara bağlandı. Kurul, anayasanın 67’nci maddesinde güvence altına alınan ‘seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı’ ile yine anayasanın 19'uncu maddesinde güvence altına alınan 'kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı'nın da ihlal edildiğine oy çokluğuyla karar verdi.

KARAR, TAHLİYE İÇİN YEREL MAHKEMEYE GÖNDERİLECEK

Genel Kurul, uygulanmamış olan hak ihlali kararı ile bugün verdiği ikinci hak ihlali kararının bir örneğini, Atalay’ın tahliye edilme kararını uygulaması için ilgili mahkeme olan (Gezi davalarının görüldüğü) İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesini karara bağladı.

Kararın son kısmında mahkeme, hükmün bir diğer örneklerinin ise ‘bilgi için ve ilgileri nedeniyle’ ifadelerine yer vererek; Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM), Adalet Bakanlığı’na ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu’na (HSK) gönderilmesine karar verdi.

100 BİN TL TAZMİNAT KARARI

Mahkeme ayrıca Can Atalay’a 100 bin TL manevi tazminat verilmesine hükmetti.

AVUKATLAR: KARAR UYGULANMAYABİLİR DİYEN ÜÇ ÜYE KENDİ VARLIKLARINI REDDETMİŞ OLDU

Can Atalay’ın avukatları Akçay Taşçı ve Deniz Özen, kararı Artı Gerçek’e değerlendirdi.

Avukat Akçay Taşçı, “İhlal kararını bekliyorduk” dedi. Taşçı, AYM üyelerinden üç kişinin karşı oy kullandığına dikkat çekerek şunları söyledi: “Üç karşı oy olduğunu görmek şaşırttı. Çünkü bu başvuru AYM kararı uygulanmadı iddiasına ilişkindi. Bu iddiaya ilişkin ‘Evet AYM kararı uygulanmayabilir’ diyen üç tane AYM üyesi var.”

ÖZEN: ÜÇ ÜYE HUKUK DEVLETİNİ REDDETMİŞ OLDU

Avukat Deniz Özen ise üç karşı oy kullanılmasını ise şu sözlerle değerlendirdi:
“Bugün verilen karar; AYM kararlarının kesin ve bağlayıcı olup olmadığına ilişkindi... Daha önce verilen ihlal kararının uygulanmamasının yeni bir ihlal oluşturup oluşturmayacağına ilişkin bir karardı. Dolayısıyla burada karşı oy kullanan üç AYM üyesi kendi varlıklarını da hukuk devletini de reddetmiş ve anayasanın yürürlükte olmadığını söylemiş oldular.”

Avukat Özen, Can Atalay’ın daha fazla vakit kaybetmeden derhal tahliye edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Can Atalay’ın tahliye edilmesi hukuki bir zorunluluk. Bunun yapılmaması halinde yeni bir hak ihlali yaratacağını AYM tespit etti” dedi.

NE OLMUŞTU?

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Can Atalay'ın "Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" suçundan 18 yıl hapisle cezalandırılmasına ve bu suçtan tutuklanmasına karar vermişti.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, yerel mahkemenin kararını hukuka uygun bulmuştu. Atalay, 14 Mayıs'taki 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde TİP'ten Hatay milletvekili seçilmiş, bunun üzerine avukatları "milletvekili seçilmesi nedeniyle hakkındaki yargılamanın durması ve tahliye edilmesi" talebiyle Yargıtay'a başvuru yapmıştı. Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise talebin reddine hükmetmişti.

Atalay'ın avukatları da milletvekili seçilerek yasama dokunulmazlığı kazanan başvurucunun, yargılamada durma kararı verilmesi talebinin reddedilerek yargılamaya devam edilmesi nedeniyle "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma" hakkının, tahliye talebinin reddedilmesi nedeniyle de "kişi hürriyeti ve güvenliği" hakkının ihlal edildiğini öne sürerek, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştu.

Başvurunun ardından süreç devam ederken Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Gezi Parkı davasında Can Atalay'a verilen 18 yıl hapis cezasını onamıştı.

AYM, 'YENİDEN YARGILAMA VE TAHLİYE ZORUNLUDUR' DEMİŞTİ

Anayasa Mahkemesi’nin ilk ihlal kararının gerekçesi, 27 Ekim’de Resmî Gazete’de yayınlanmıştı.

Gerekçeli kararda, “Anayasa Mahkemesi’nce başvurucu hakkında tespit edilen hak ihlallerinin sonlandırılmasına ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına yönelik olarak; yeniden yargılamanın başlaması, mahkûmiyet hükmünün infazının durdurulması ve ceza infaz kurumundan tahliyesinin sağlanması, başvurucunun hükümlü statüsünün sona erdirilmesi, yeniden yargılamada durma kararı verilmesi işlerinin yerine getirilmesi zorunludur” değerlendirmesi yapılmıştı.

İSTANBUL 13. AĞIR CEZA MAHKEMESİ DOSYAYI, YARGITAY’A GÖNDERMİŞTİ

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin dosyayı Yargıtay’a göndermişti. Mahkeme, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderilmek üzere, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazı yazmıştı. Yazıda, şu ifadeler kullanılmıştı:

“Anayasa Mahkemesince verilen bireysel başvuruya konu ihlal kararı Mahkememizin kararına ilişkin olmayıp, Yargıtay ilgili Ceza Dairesince verilen tahliye talebinin reddi kararına ilişkin olduğu, dosyanın ilgili Daire önünde bulunduğu sırada başvurucunun milletvekili seçildiği ve bireysel başvuruya konu ihlalin bu Dairenin kararından kaynaklandığı, ayrıca bireysel başvuru yapıldıktan sonra ilgili Ceza Dairesince dosyanın esastan incelendiği ve karara bağlandığı, bu sebeple oluşan yeni hukuki durum karşısında Yargıtay 3. Ceza Dairesince yeni bir değerlendirme yapılmasının zorunlu olduğu anlaşıldığından dosya Cumhuriyet Başsavcılığınıza gönderilmiştir."

Yerel mahkemenin dosyayı Yargıtay’a göndermesine tepki gösteren Can Atalay, “25 Ekim günlü Anayasa Mahkemesi kararının yerine getirilmediği her bir dakikanın bu ülkede yaşayan herkesin hak ve özgürlüğünü korumakla yükümlü devletin niteliklerine zarar verdiği açıktır. Ancak ‘ikili devlet’ anlayışını kabul etmiyoruz. Buna alışmayacağız.

Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmamasına ilişkin bir ‘irade’ var ise bu iradenin 13. Ağır Ceza Mahkemesi başkanına ait olamayacağı açık olduğundan hukuka bağlı olmayan devlet hayalinin sahipleri kimlerdir?” açıklamasını yapmıştı.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI, 'TAKDİR YÜKSEK DAİRE’NİNDİR' MÜTALAASINI VERMİŞTİ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Anayasa Mahkemesi kararına rağmen tahliye edilmeyen cezaevindeki Hatay Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilgili mütalaasını, 3 Kasım’da 3. Ceza Dairesi’ne sunmuştu.

Mütalaada; “Hiçbir, devlet varlığına kasteden bir suçu işlemekle suçlanan bir kimsenin dokunulmazlığını kabul etmez. Aksi bir kabul, adalete olan inancı sarsarak kamu vicdanını da rahatsız eder. … Mahkumiyetine esas sevk ve uygulama maddelerinin Türk Ceza Kanunu’nun 312. maddesi kapsamında kalan suça ilişkin olduğu anlaşıldığından, seçimden önce bu madde kapsamında suç işleyen milletvekili, yasama dokunulmazlığından yararlanamayacaktır. Hükümlünün mahkumiyetine konu suç ve eylemleri devlet güvenliğine karşı işlenen suçlardandır ve madde kapsamına girmeyeceğini düşünmek mümkün değildir… Tahliye kararının reddi veya kabulü konusunda takdir yüksek Dairenindir” değerlendirmesi yapılmıştı.

AYM ÜYELERİ HAKKINDA SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULMUŞTU

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın mütalaasının ardından Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi'nin TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında verdiği “seçilme hakkı” ve “kişi hürriyeti ve güvenliği” haklarının ihlal edildiği yönündeki kararına uyulmamasına hükmetmişti.

Daire, “yargısal aktivizm” yapmakla suçladığı ihlal kararı yönünde oy kullanan AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmuştu. Daire aynı zamanda Atalay'ın milletvekilliğinin de düşürülmesi işlemlerine başlanması için kararı TBMM Başkanlığı'na göndermişti.

Yargıtay'ın AYM üyeleri hakkındaki suç duyurusu kamuoyunda büyük tepki çekmişti.

Anayasa Mahkemesi dün, (7 Aralık) Atalay'a ilişkin verdiği hak ihlali kararının yerine getirilmemesi nedeniyle avukatları tarafından yapılan ikinci başvuruyu 13 Aralık'ta (bugün) görüşme kararı almıştı. (HABER MERKEZİ)