AYM, Sur'un 'kamulaştırılmasına' itirazı reddetti

GÜNCEL - Bakanlar Kurulu'nun 2012 yılında 'riskli alan' ilan edip, 21 Mart 2016'da Resmi Gazete'de yayınladığı kararla Diyarbakır'ın Sur ve Yenişehir ilçelerine bağlı 15 mahalledeki 6 bin 300 parsel için 'acele kamulaştırma' kararı vermesine ilişkin hak sahiplerinin verdiği hukuk mücadelesi Anayasa Mahkemesi engeline takıldı.

Sur'da bulunan evi, daha önce Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillenen ve restorasyon projesi onaylanan Halit Ölmez isimli yurttaş, Bakanlar Kurulu'nca alınan 'acele kamulaştırma' kararı şartlarının oluşmadığı ve hukuka aykırı olduğunu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması ve işlemin iptali için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine Danıştay'a dava açtı.

DANIŞTAY OY ÇOKLUĞUYLA İTİRAZI REDDETMİŞTİ

Davaya bakan Danıştay 6. Dairesi, kamulaştırma kararında 'hukuku aykırılık bulunmadığını' belirterek davayı reddetti. Daire, yargılama gideri ve davalı tarafın avukatlık vekâlet ücretinin de davacı Ölmez'den tahsil edilmesine karar verdi.

Karara yapılan itiraz ise kurul üyesi iki hakimin karşı oyu ile Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından oy çokluğuyla reddedildi.

Karara şerh koyan iki hâkim, karşı oy gerekçelerinde 'acele kamulaştırmanın istisnai durumlarda uygulanacak bir yöntem olduğu, Bakanlar Kurulu kararının Kamulaştırma Kanunu'na ve bunun uygulama koşullarıyla örtüşmediğine' işarete edip, kararın iptal edilmesi gerektiğini belirtti.

AYM'DEN İHLALİN GİDERİLMESİ İSTENDİ

Bunun üzerine Halit Ölmez, avukatı Rona Sidar Ölmez aracılığıyla Kasım 2017'de Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.

Ölmez, başvurusunda Bakanlar Kurulu'nun aldığı 'acele kamulaştırma' kararında kamu yararı bulunmadığını, açtıkları iptal davasının ise Danıştay tarafından hukuka aykırı bir şekilde reddedilmesi nedeniyle 'mülkiyet hakkının ihlal edildiğini' belirtti. Başvuruda belirtilen hak ihlallerinin tespiti yönünde karar verilerek, bu ihlallerin tüm sonuçlarıyla giderilmesi için gerekli her türlü tedbirin derhal alınması ve 30 bin TL manevi tazminata hükmedilmesi talep edildi.

Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin başvuruyu 'kabul edilmez' bulan AYM, gerekçe olarak şunları öne sürdü:

"Somut olayda, başvurucu mülkiyet haklarına hukuka aykırı bir şekilde müdahale edildiğini ileri sürmüş ise de sunulan bilgi, belge ve deliller, derece mahkemelerince yapılan tespitler ile yargılamanın bütünü ve adil dengenin korunmasını sağlamak maksadıyla başvurucuya, mülkiyet hakkına yapılan müdahaleye karşı yetkili makamlar önünde etkin bir biçimde itiraz edebilme olanağı tanınmış olması hususları dikkate alındığında, müdahalenin yasal mevzuata uygun ve meşru bir amaca yönelik olduğu, ayrıca müdahalenin mülkiyet hakkının korunması ile kamu yararı arasındaki dengeyi bozmadığı değerlendirilmek suretiyle mülkiyet hakkına yönelik bir ihlalin olmadığının açık olduğu anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir. Hüküm açıklanan gerekçelerle başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, yargılama giderinin kesin olarak başvurucu üzerine bırakılmasına…"

'AYM ETKİLİ BİR İÇ HUKUK YOLU OLMAKTAN ÇIKTI'

Kararı değerlendiren hak sahibinin avukatı Rona Sidar Ölmez, Bakanlar Kurulu'nun Sur için aldığı 'acele kamulaştırma' kararının her şeyden önce 'soyut' olduğunu ve kararda 'acelelik hali'nin ne olduğunun ortaya konulmadığını ifade etti. Ölmez, kamulaştırmaya dair sebep öğesinin her taşınmaz için ayrı ayrı oluşturulması gerektiği vurguladı.

Danıştay'ın ardından başvuruda bulundukları Anayasa Mahkemesi'nin verdiği bu kararla, etkin bir iç hukuk yolu olmadığını kanıtlandığı eleştirisinde bulunan Ölmez, en yakın zamanda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvuracaklarını söyledi. (Mezopotamya Ajansı)