Demirtaş'ın avukatı AİHM kararı öncesi konuştu
Remzi BUDANCİR
ARTI GERÇEK- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), HDP eski Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’la ilgili kararını yarın açıklayacak. AİHM’in vereceği karar, tutuklu bulunan HDP milletvekilleri açısından da oldukça önemli.
AİHM’in ihlale ilişkin bir karar vermesi durumunda Demirtaş’ın tahliye edilip edilmeyeceği ve bu kararın diğer tutuklu milletvekilleri açısından emsal teşkil edip etmeyeceği merak edilen konular arasında. AİHM başvurusunu hazırlayan ekipte yer alan avukat Ramazan Demir, yarın açıklanacak karar önce Artı Gerçek’in sorularını yanıtladı.
KARARDA İHLALLERE İLİŞKİN TESPİTLERİN OLMASINI BEKLİYORUZ
- Yarın nasıl bir karar bekliyorsunuz?
Öncelikle Demirtaş ve diğer HDP’li vekillerinin tutuklanması sürecini dikkate aldığımızda, başta ‘kuvvetli suç şüphesi’ne dayanmayan tutukluluk durumları ile tutuklamanın siyasi saiklerle yapıldığına ilişkin bütün ihlal iddialarımızın AİHM tarafından ciddi bulunmuş olmasını bekliyoruz. Bütün dünyanın gözü önünde, TBMM ve yargı kurumlarının da içinde olduğu anayasaya aykırı yürütülen bu süreç, tutuklama ve yargılama aşamalarında korkunç ihlaller yaşatılarak devam ettirildiğinden çıkacak kararın da en azından bu durumların bir kısmına ilişkin somut tespitler içermesini bekliyoruz.
KARAR DİĞER TUTUKLU VEKİLLER İÇİN DOĞRUDAN BİR HUKUKİ SONUÇ DOĞURMAZ
- AİHM kararı hangi açıdan önemli? Verilecek karar diğer milletvekilleri açısından da emsal teşkil edecek mi?
AİHM, Demirtaş başvurusunu muhtemelen diğer vekillerin cezaları kesinleşip hükümlü hale geldiklerinden ayırarak verecek. AİHM her vekilin tutukluğunu ve sonuçlarını kendi bireysel başvuruları üzerinden değerlendirir. Ancak özellikle tutuklamanın politik saiklerle yapıldığı iddiamız başta olmak üzere, kuvvetli suç şüphesine dayanmayan tutukluluk hali ve seçme seçilme hakkına müdahale iddiaları diğer vekillerin somut durumları için de yorumlanabilir. Ancak diğer vekiller için doğrudan bir hukuki sonuç doğurmaz.
- Karar dokunulmazlıkların ihlaline dönüşebilir mi? Dönüşürse hukuken ne anlama gelir?
Dönüşmez çünkü bu başvurular tutukluluğa ilişkin. AİHM'in önünde vekillerin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin ayrı bir başvuru var. Dokunulmazlıkların kaldırılması o başvuruda incelenecek.
HÜKÜMETİN ‘İÇ HUKUK YOLLARI TÜKETİLMEDİ’ ARGÜMANININ DAYANAĞI KALMADI
- Türkiye geçen yıl mahkemeye gönderdiği 130 sayfalık savunmada, iç hukuk yollarının tüketilmemesi nedeniyle başvuruların reddini talep etmişti. AİHM bu saatten sonra böyle bir karar verir mi? Olasılıklar ne?
AİHM başvurusunda, AYM’nin Demirtaş ve diğer vekillerin tutuklulukları açısından makul sürede inceleme yapmadığından bu başvurular için beklenmesine gerek olmadığını tartışmıştık zaten. AİHM de o yüzden başvuruları Demirtaş’ın ve diğer vekillerin özel durumuna istinaden öncelikli görülen işler arasında değerlendirip başvurunun esasına girdi. Zaten sonrasında AYM de Demirtaş’ın tutukluluğu ile ilgili ret kararı verdi. Dolayısıyla hükümetin iç hukuk yollarının tüketilmediği argümanının dayanağı kalmadı.
İHLAL KARARI ÇIKARSA DEMİRTAŞ TAHLİYE OLUR
- AİHM'de Demirtaş lehine olacak bir karar çıkarsa, bundan sonraki süreç nasıl işler? Hemen serbest bırakılmayacağına ilişkin kanaatler de var. Ne dersiniz?
Önce çıkan kararı görmek lazım. Sözleşmenin 5/1 maddesi uyarınca Demirtaş’ın kuvvetli suç şüphesine dayanmadan tutuklandığı tespiti ile ihlal kararı çıkarsa Demirtaş’ın derhal tahliye edilmesi gerekir. Mahkeme Şahin Alpay kararında olduğu gibi ihlal tespitinden sonra hüküm kısmında derhal tahliye yükümlülüğü de yükleyebilir devlete. Ama sözleşmenin 5/1. Maddesi uyarınca ihlal çıkması durumunda her halükarda Türkiye’nin tahliye etmesi gerekiyor.
AİHM, Demirtaş kararını yarın açıklayacak. Karar saat 11.00’de AİHM’in internet sitesinde yayınlanacak.
