Mersin'de barınma krizi: Depremzedeler geri dönüyor, memur ve emekliler ev bulamıyor

Abidin YAĞMUR

MERSİN - Maraş'ta meydana gelen depremlerden etkilenen 11 ilde binlerce bina yıkıldı, on binlerce bina hasar gördü. Evleri oturulamayacak durumda olan depremzedeler çevre iller başta olmak üzere Türkiye'nin birçok kentine göç etmek zorunda kaldı.

Bu zorunlu göçle birlikte emlak krizi daha da derinleşti, göç alan illerde kira fiyatları fahiş seviyelere yükseldi. Depremlerin merkezi olan Maraş ve Hatay'a yakın olmasından dolayı depremzedelerin göç etmek için ilk tercihlerinden biri olan Mersin'de de kiralar yüzde 227 arttı. En düşük kiranın 15 bin TL'den başladığı kentte, depremzedeler geri dönmek zorunda kaldı, memurlar, emekliler ve asgari ücretliler ev bulamıyor. Barınma krizinin okulların açılmasıyla daha da büyümesi bekleniyor.

KİRA ARTIŞININ ÜÇ NEDENİ: PANDEMİ, SAVAŞ VE DEPREM

Yenişehir ve Mezitli bölgesinde faaliyet gösteren emlakçı Onur Turgut, kentte kira artışının pandemi döneminde başladığını, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Maraş depreminden sonra yaşanan göçle hızlı bir yükselişe geçtiğini aktardı.

'KİRALAR 20-25 BİN TL'Yİ BULUYOR'

Mersin’de en fazla talep gören iki ilçenin Mezitli ve Yenişehir olduğunu ancak nükleer santralin inşaatının da etkisiyle Silifke’deki evlerin fiyatı Yenişehir ve Mezitli’yi de geçtiğini söyleyen Turgut, “Bir kamu çalışanının bu ilçelerde tek başına ev tutmasının çok kolay olduğunu düşünmüyorum. Yenişehir’de en düşük kira 15 bin TL'den başlıyor. Ben minimum rakamı söyledim. Daha yukarılara gidildikçe 20-25 bin TL'yi buluyor. Birkaç sene önce bir emekli kirada oturup asgari yaşam şartlarını görece karşılayabilirdi. Şimdi bir emeklinin maaşıyla ev tutması çok mümkün değil. Bir kamu çalışanı maaşının üçte biriyle ev tutabiliyordu ama şimdi neredeyse ev kirası maaşın üçte ikisini geçti” diye konuştu.

'İNSANLARIN BARINMA HAKKINA ULAŞAMADIĞI BİR DÖNEMİ YAŞIYORUZ'

Kira artışlarının yüzde 25 ile sınırlandırılması nedeniyle ev sahiplerinin kiracılardan tahliye taahhütnamesi almaya başladığına dikkat çeken Turgut, şu ifadeleri kullandı:

“Artık merkezde 7 bin-8 bin TL bandında uygun genişlikte ev bulmak mümkün değil. Bu söylediğim 1+1 evler için de geçerli. Öyle bir duruma geldik ki insanlar artık başını sokacak bir ev arıyor. Rakamların çok ciddi şekilde arttığı, insanların barınma hakkına ulaşamadığı bir dönemi yaşıyoruz" diye konuştu.

'DEPREMZEDELER KİRALAR NEDENİYLE GERİ DÖNDÜ'

Kira artışlarının en çok depremzedeleri mağdur ettiğini vurgulayan Turgut, şunları anlattı:

"Ben de Adıyamanlı olduğum için birçok tanıdığımız bizleri arayarak Mersin’e yerleşmek istediklerini söyledi. Bunlar kamu çalışanları. Mersin’deki rakamlar nedeniyle Adıyaman’a geri döndüler. Öğretmen bir çift şunu söyledi: 'Biz bu rakamlarla nasıl yaşayacağız burada?' Bu tip şeyleri çok yaşadık. Buraya gelip kiralar nedeniyle geri dönenler oldu. Adıyaman’dan, Hatay’dan, Maraş’tan buraya tayin isteyen kamu çalışanları buradaki koşullar nedeniyle tayinlerini iptal ettirerek o travmatik yapıya geri döndüler."

'OKULLAR AÇILINCA BARINMA SORUNU BÜYÜR'

Mersin’de konut kiralarının ve satış fiyatlarının en hızlı yükseldiği ilçelerin başında Yenişehir geliyor. CHP’li Yenişehir Belediye Başkanı Abdullah Özyiğit, yüksek kiraların Mersin’in genelinde önemli bir sorun haline geldiğini söyledi. Yenişehir’in Mersin’in kalbi konumunda olduğunu dile getiren Özyiğit, şöyle konuştu:

“Depremlerin ardından üniversitelerin uzaktan eğitime geçmesiyle üniversiteli gençlerimizin konakladığı iki öğrenci yurdumuzu depremzede yurttaşlarımıza açtık. Şu anda da yurtlarımızda depremzedeler konaklıyor. Yeni eğitim ve öğretim dönemi eylül ayında başlayacak, üniversiteli gençlerimiz Mersin’e, Yenişehir’e gelecek. Binin üzerinde üniversiteli gencimiz Yenişehir Belediyesi olarak açtığımız yurtlarda konaklıyor. Biz bir ilçe belediyesiyiz ve tüm imkânlarımızı seferber ediyoruz. Ancak bu sadece bizim üstesinden gelebileceğimiz bir konu değil. Üniversitelerin açılmasıyla Mersin’de barınma sorununun çok daha büyük bir hal alacağını düşünüyorum. Acil tedbirlere ihtiyaç duyulduğu yadsınamaz bir gerçek."

'EN ÇOK İNŞAAT YAPILAN İLÇEYİZ AMA KİRA FİYATLARI OLDUKÇA YÜKSEK'

Konut fiyatları ve kiraların hızla yükseldiği ilçelerden biri de Mezitli. CHP’li Mezitli Belediye Başkanı Neşet Tarhan, “Şu anda Türkiye’de en çok inşaat yapılan yerlerden birisi Mezitli. Ama ilginçtir ev fiyatları ve kira fiyatları da oldukça yüksek. Bir yandan konut ve işyeri satışında durgunluk var deniyor bir yandan da oldukça yoğun inşaat ruhsatı talebi var” diye konuştu.

'HÜKÜMETİN GÖÇ KONUSUNDA SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR POLİTİKASININ OLMADIĞINI GÖRÜYORUZ'

Başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere yabancı ülkelerden Mezitli’de konut edinme talebinin arttığına işaret eden Tarhan, şöyle devam etti:

“Tabii ki bunlar ev kiralarının artmasında etken olan faktörlerden biri. Bir diğeri Suriyeliler. Düzenli ve düzensiz olarak yaşayan 80 bin civarında Suriyeli var. Suriyeliler, ekonomik durumlarına göre yaşam alanlarını seçti. Mezitli’yi seçenlerin genelde ekonomik durumunun iyi olduğunu biliyoruz.

Dolayısıyla Mezitli’de yaşayan Suriyelilerin büyük bölümünün ekonomik durumu üst segmentte ve yüksek fiyatlı evleri alabilecek ya da yüksek kiraları verebilecek durumdalar. Beş mahallemizde Suriyelilerin mülk edinmesi yasaklandı. Belki gelecekte bu mahalle sayısı artar. Belki aynı uygulama Rusya ve Ukrayna vatandaşlarının konut edinmesiyle ilgili de uygulanabilir. Hükümetin göç konusunda sürdürülebilir bir politikasının olmadığını görüyoruz. Bize de zaten ekonomik anlamda da destek yok.”

'ALDIĞIM MAAŞ KİRAYA YETMEZ DİYENLER HATAY’A GERİ DÖNDÜ'

Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi Eş Genel Başkanı Canan Yüce, depremzedelerin Mersin’deki barınma sorununu şöyle anlattı:

"Depremzedeler için ilk başta dayanışma ağı kuruldu. Cemevleri, türbeler, taziye evleri, yurtlar barınmaya açıldı. Bazı evlerde birkaç aile birlikte kaldı. Bir süre sonra insanlar ev aramaya başladı. Ama gördük ki ev fiyatları üç katına çıktı. 1+1 evler depremden önce 4-5 bin TL iken 10 bin TL'ye çıktı. 3+1 evler 7 bin TL iken 15 bin TL'ye çıktı. Mersin’de uzun süredir devam eden konut krizine deprem göçü de eklenince insanlar parasıyla da ev bulamaz oldu.

Kış şartları geçince geri dönüşler başladılar. Bir kısmının da elinde birikmiş parası olmadığını, Mersin’deki ekonomik şartların ağır geldiğini ancak asgari ücretle iş bulabileceğini ve onunla da kirayı karşılayamadığı için geri döndüğünü duyduk, gördük, yaşadık. 'Aldığım maaş kiraya yetmez' diyenler geri döndüler.”