Sosyal medyanın kapatılması konuşulurken, 193 bin içerik ve habere erişim engeli
ARTI GERÇEK- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘sosyal medyayı kapatacağız’ söyleminin ardından gündeme denk gelen çarpıcı bir rapor yayımlandı. İfade Özgürlüğü Derneği, EngelliWeb projesi kapsamında 2019 yılına dair içerik engellemeye yönelik raporunu yayımladı.
Raporda Türkiye’den erişime engellenen web siteleri, haber, sosyal medya hesap ve içerikleri ile ilgili istatistiki veriler açıklandı. Rapor bir nevi ‘sosyal medyanın kısmen zaten kapalı’ olduğu gerçeğini ortaya koyuyor.
EngelliWeb 2019: Buz Dağının Görünmeyen Yüzü Raporu’na göre Türkiye’den 408.494 web sitesinin erişime engellendiği belirtildi.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Uzman Araştırmacı Ozan Güven tarafından hazırlanan raporda 130.000 URL adresine, 7.000 Twitter hesabına, 40.000 tweete, 10.000 YouTube videosuna ve 6.200 Facebook içeriğine engel getirildiğine ilişkin bilgiler yer aldı.
Artı Tv'de Duygu Bozkurt'un sunduğu Haber Bülteni'ne katılan Prof. Dr. Yaman Akdeniz wikipedia'nın iki buçuk yıl boyunca kapatıldığını hatırlatarak, "Biz bugün İfade Özgürlüğü Derneği için hazırladığımız EngelliWep 2019 raporunu yayınladık. Zamanlaması enteresan oldu. Önceden bu şekilde planlamamıştık. Fakat raporda 408.000 web sitesi engelli Türkiye'den 150.000 Kader URL dediğimiz haber içerikleri erişime engelleniyor. Dünyanın başka bir ülkesinde olmayacak bir şekilde erişim engelleme uygulaması Türkiye'den yapılıyor. Bunu unutmamak lazım biz bazen Twitter, YouTube'u veya da 2 buçuk yıl boyunca Wikipedia Türkiye'den erişime engellendiğini unutuyoruz. O kadar yoğun bir ifade ve basın özgürlüğü internet özgürlüğü sorunumuz var ki. Bütün bunları hatırlatmak için bu raporu yayınladık. Mevcut yapımız zaten kısıtlayıcı engelleyici ve baskı içeren bir mevzuatımız var" dedi.
Sosyal medyaya müdahale
— Artı TV (@ArtiTV_) July 2, 2020
Prof. Dr. Yaman Akdeniz (@cyberrights): Türkiye'de 2019 sonu itibariyle 408 bin web sitesi ve 150 bin URL adresi engelli. pic.twitter.com/OC8YCSP1P2
ENGELLEMELERİN YÜZDE 70'İ BTK'DEN
Raporda, "Bu engellemelerin çoğunluğu (%70’i), 42.145 alan adı ile BTK Başkanı tarafından 5651 sayılı Kanun’un 8. maddesi kapsamında erişime engellenmiştir. 16.797 alan adına hakimlik, savcılık ve mahkeme kararlarıyla, 1.334 alan adına Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından, 332 alan adına Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, 292 alan adına Sermaye Piyasası Kurulu tarafından, 80 alan adına Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, 66 alan adına Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından ve 3 alan adına da Türkiye Jokey Kulübü tarafından erişimin engellendiği tespit edilmiştir" ifadelerine yer verildi.
AKP'YE YAKIN OLMAK ENGELLEMELERİN ÖNÜNE GEÇMEDİ
Raporda, Doğan Grubu'ndan Demirören Grubu'na geçtikten sonra 'merkez medyadan' iktidara yakınlaşan Hürriyet gazetesine ilişkin ise dikkat çekici bir veriye yer verildi. 336 haberle Hürriyet gazetesi en çok engellenen haber sitesi oldu.
İkinci sıradaise 226 haberi erişime engellenen Haberler.com web sitesi yer aldı. Üçincü sırayı ise 222 haberi erişime engellenen Sabah aldı. Sabah'ı; Milliyet 198, T24 186, Habertürk 173 haberle takip etti.
Diken, Bianet ve Sendika.Org ise erişime engellenen haberlerinin hiçbirini sitelerinden kaldırmadı.
2019 sonu itibarı ile genel toplamda "en çok haberi engellenen haber sitesi" kategorisinde 1.858 haberi engellenen Hürriyet birinci sırada, 1.118 haberi engellenen Sabah ikinci sırada, 853 haberi erişime engellenen Cumhuriyet üçüncü sırada, 809 haberi erişime engellenen Sözcü dördüncü sırada ve 777 haberi erişime engellenen T24 beşinci sırada yer aldı.
SOSYAL MEDYAYA MAHKEME KISKACINDA TÜRKİYE DÜNYA BİRİNCİSİ
2012 başı ve 2019 birinci yarı yıl sonu itibarı ile Twitter’a Dünya genelinde gönderilen 7.396 mahkeme kararından toplam 5.487 (%74) mahkeme kararı Türkiye’den gönderilirken ve Türkiye bu kategoride açık ara birinci sırada yer alırken, 1.096 karar ile Rusya ikinci sırada, 336 kararla Brezilya üçüncü sırada yer almıştır. Dünya genelinde diğer çıkartma taleplerine bakıldığında Twitter’a toplam 66.007 talep gönderildiği ve bu taleplerden en fazlasının, 30.769 (%46) taleple Türkiye’den gönderildiği, 14.284 taleple Rusya’nın ikinci sırada ve 6.435 taleple Japonya’nın üçüncü sırada yer aldı.
OTO SANSÜR ARTIYOR
İfade Özgürlüğü Derneği rapora ilişkin değerlendirmesinde oto- sansürün arttığına dikkat çekerek, "İçerik sahipleri tarafından silinen içeriklerle ilgili olarak raporda "her ne kadar 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında sulh ceza hakimlikleri sadece "erişimin engellenmesine" karar verebilse dahi çok sayıda haber sitesi sıklıkla ve giderek artarak erişime engellenen haber ve içeriklerini web sitelerinden kaldırmakta ve çıkartmaktadır" denilmiştir. Bu uygulamanın bir sonucu olarak içerik sahipleri tarafından "kendi kendine kaldırılan içeriklerle" oto-sansürün artmakta olduğu belirtilmiştir" dedi.
