Sur'daki yıkımın mağduru çocuklar

Fatime TEKİN/ DİYARBAKIR

Sokağa çıkma yasağı ve çatışmaların ardından Sur’da yaşayanlar evlerini boşaltmak zorunda kalmış bir çoğu ise geri döndüğünde evlerini yerinde bulamamıştı. Sokağa çıkma yasağının en büyük mağdurları ise çocuklardı. Eğitim Sen’in sokağa çıkma yasaklarına ilişkin hazırladığı rapora göre, 7 bin 450 öğrenci o dönemde çatışmalardan etkilenmiş ve okula gidememişti.

Çatışmalar sona erdi ancak Sur’da yaşanan sorunlar bitmedi. Valilik, bu kez Sur’da çatışmaların yaşanmadığı Ali Paşa ve Lalabey mahallerinin boşaltmasını isteyerek yıkım kararı aldı. "Acele kamulaştırma kararına" istinaden iki mahalledeki yıkım süreci cami hopörlerinden yapılan anonslarla başladı. 1 Mayıs’a kadar verilen süre doldu ancak hala yıkım başlamış değil. Mahalle sakinlerinin kaygılı bekleyişleri sürüyor.

Çoğu aile evlerini terk etmeyeceklerini söylerken, yıkım aynı zamanda çocukları da etkileyecek. Yaşadıkları mahallelerde eğitim gören çocuklar, çatışma döneminde yaşadıkları mağduriyeti tekrar yaşayacak. Mahallelerinin yıkılması ile birlikte onlar da okullarından ve arkadaşlarından olacak.

30 yıldır Lalebey’de ikamet eden Ayşe Aydeniz, 500 TL aylıkla geçindiğini belirtiyor. Bu parayla başka bir yerde yaşama şansının olmadığını ifade eden Aydeniz, "Torunlarım Ali Paşa İlköğretim’de okuyor. Biri, üçüncü sınıfa diğeri beşinci sınıfa gidiyor. Evimiz yıkılırsa çocuklarımızı nereye götüreceğiz. Bu parayla nasıl geçinip, nasıl okutacağız" diyor.

ÇOCUKLARIMIZIN HALİ NE OLACAK?

Soyadını vermek istemeyen Ahmet adındaki Ali Paşa mahalle sakini ise 27 yıldır yaşadıkları mahalleyi terk etmek istemeyenlerden… Ahmet, "Aynı aileden 18 kişi bu evde beraber yaşıyoruz. Evimiz iki katlı ve yıkılacak. Yıkılırsa bu kadar insan nereye gidecek. Sur’da adeta ferman yaşıyoruz. Benim çocuklarım da okula gidiyor. Zaten yasak döneminde de çocukları korkudan okula göndermedik. Şimdi yine eğitimden uzak kalacaklar, ne olacak bizim çocukların bu hali peki" diye soruyor.

KÜRSÜMDE OTURUP ÜSTÜME YIKIN DİYECEĞİM

Lalebey mahallesinde bakkal işleten Cuma Hayata, bu mahallede doğup, evlenmiş. Tüm hayatının bu mahallede geçtiğini anlayan Hayata, iki çocuk sahibi…Bir çocuğunun Ali Paşa İlköğretim Okulu’nda eğitim gördüğünü belirten Hayata, "Yıkmaya gelseler, kürsümde oturarak, üzerime yıkın diyeceğim" diyerek evi ve ekmek kapısının yıkımına izin vermeyeceğini söylüyor.

ÇOCUKLAR, 90’LI YILLARIN TRAVMASI İLE BÜYÜDÜ

Eğitim Sen 1 Nolu Diyarbakır Şubesi Eş Başkanı Abbas Şahin, Sur’da yaşanan mağduriyetin yasakla başladığını, yıkımla devam edeceğini söyledi. Sur’un Diyarbakır’ın kimliğini oluşturduğunu, yıkımla bu kimliğin de yok olacağı tespitinde bulunan Şahin, "Sur özelikle 90’lı yıllarda köyleri boşaltılan insanların yaşadığı ekonomik durumlarının iyi olmadığı ailelerin yaşadığı yer. 90’lı yıllardaki travma, aşılmaya çalışılırken bu travma atlatılmadan, yeni bir travma süreci başlıyor. Sur’da yasak döneminde, ikinci göç ve ikinci travmayı yaşadılar. Çocuklar ve gençler 90’lı yılların acı anıları ile büyüdü. Çatışma döneminde ise ikinci bir travma yaşayıp, şehirlerin farklı bölgelerine göç ettiler. Çatışmalar durduktan sonra, göçtükleri yerlerden tekrar Sur’a geri döndüler. Tekrardan Sur’a göç etme gerekçeleri, kendilerini ait hissetlikleri bir yer olmasıydı. Bu travma ile baş ettikleri yerdi burası. Ancak bu kez üçüncü kez göç edecekler" dedi.

ÇOCUKLARIN YAŞADIĞI TRAVMA GÖRMEZDEN GELİNİYOR

Sur’da çatışmaların başladığı dönemde ailelerin, çocuklarını okula gönderemediğini belirten Şahin, "Çocuklar o dönem yaşadıkları travma ile baş başa kaldılar. Okullarındaki anılardan, arkadaşlarından uzaklaştırılarak sanki böyle bir kent yokmuş gibi burada hiç yaşanmamış gibi bir durum ortaya çıkardılar. Çocukların yaşamış olduğu psikolojik travmalar, yönetenler tarafından görmezden gelindi" diye konuştu. Şahin, Ali Paşa ve Lalebey de ikamet eden öğrencilerin yıkımdan tekrar etkileneceğine dikkat çekerek, çocukların üçüncü kez yaşayacağı travmanın daha büyük olacağı uyarısında bulundu.

GELİŞİM VE DUYGUSAL AÇIDAN ZARAR VERİR

Çocuk Gelişim Uzmanı Ezgi Gündem’e göre zamanların büyük bölümünü okulda geçiren çocukların kendi iradeleri dışında, okullarını ve yaşadıkları yerleri değiştirmesi travmaya neden olacak. Çocukların yasak döneminden bu yana sorunlar yaşadığını belirten Gündem, "Daha çok bu tür durumlar gelişim ve duygusal açısından zararlar verecektir. Normal şartlarda bu tür durumlar çocuklar ile beraber karar verilerek yapılması gereken değişimlerdir. Onlara sormak lazım, bu yaşanılanlar ne kadar onlar ile paylaşılıyor ve soruluyor doğrusu merak konusu. İstemeden ve vakitsiz yapılan değişimler, çocuklarda duyusal ve psikolojik değişimlere ve zararlara neden olduğu gibi akademik başarısını da etkileyecektir" dedi.

Fotoğraf: Refik TEKİN