Uluslararası 25 örgütten ‘dezenformasyon yasası’ açıklaması: Tüm parlamenterleri reddetmeye çağırıyoruz

TBMM Adalet Komisyonu, sosyal medya ile internet haberciliğine ilişkin düzenlemeler içeren yasa teklifini görüşmelerine başlanan 'dezenformasyon yasası'na uluslararası 25 örgüt tepki gösterdi.

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve 25 uluslararası medya özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve gazeteci örgütlerinden oluşan bir koalisyon, hazırladıkları ortak mektupta Türkiye'deki milletvekillerine çevrimiçi sansürü genişletecek ve özgürlüğü suç haline getirecek yasa tasarısını reddetme çağrısında bulundu.

Örgütler yayınladıkları ortak mektupta, "Dezenformasyon önemli bir konudur ve mücadele edilmesi gerekir, ancak gazetecilerin haklarını ve kamuoyunun ifade özgürlüğünü kısıtlama pahasına değil. Bu tür girişimler, medya ve diğer paydaşlarla yakın istişare içinde geliştirilmeli ve hükûmet tarafından keyfi sansür uygulamak için bunların kötüye kullanılmasını önleyebilecek özgür konuşma ve bağımsız gazetecilik için yeterli güvenceleri içermelidir.

Bu nedenle, parlamenter sürece ve demokratik bir toplumun temeli olarak özgür fikir ve bilgi akışına inanan tüm Türkiye parlamenterlerini bu tasarıyı reddetmeye çağırıyoruz" ifadeleri kullanıldı.

25 uluslararası hak örgütünün konuyla ilgili yaptığı açıklama şöyle:

"Dezenformasyon ve 'niyet' tanımının bu kadar muğlak bırakıldığı böyle bir yasa tasarısı, Türkiye'de milyonlarca internet kullanıcısını hükümetin onaylamadığı bilgileri paylaştığı için cezai işlem riskiyle karşı karşıya bırakıyor.

Türkiye'nin son derece politize olmuş yargısının ellerine bırakılan yasa, gazetecileri ve aktivistleri taciz etmenin başka bir aracı haline gelebilir ve internette kapsamlı bir otosansüre neden olabilir.

Tasarı ayrıca, bilgilerin anonim kullanıcı hesaplarından yayınlandığı durumlarda herhangi bir cümleyi %50 oranında artıracaktır. Bu, internetteki anonimliği ciddi şekilde baltalar ve yolsuzluk ve görevi kötüye kullanmanın kanıtlarını yayınlamak isteyenlerin ancak kamuoyuna açıklanmanın sonuçlarından korkanları daha da korkutur.

Yönetici ittifak, tasarının Avrupa Birliği'nin Dijital Hizmetler Yasası ve Genel Veri Koruma Yönetmeliği ile uyumlu olduğunu iddia ediyor, ancak bu yasaların hiçbirinde böyle bir hüküm yok.

Kanun, haber sitelerini de Basın Kanunu kapsamına alacaktı. Bu, gazetecilerine resmi basın akreditasyonuna ve ayrıca resmi Basın İlan Kurumu (BIK) aracılığıyla kamu reklam fonlarına erişim sağlar. Ancak pratikte bu, hükümetin hükümet yanlısı haber sitelerini finanse etmesine ve dezenformasyon yasasını ihlal ettiği düşünülen kritik medyayı yasaklamasına olanak tanıyacak.

Tasarruf aşamasında hükümetin uluslararası dijital platformlarla bir istişare düzenlediği, ancak mevzuattan en çok etkilenen bu gruplara ve üyelerine rağmen medya temsilcileri, editörler, gazetecilik dernekleri veya sendikaları ile herhangi bir görüşme yapmadığı bildirildi.

Tasarı şu anda Meclis'in önünde. Ancak, Parlamentonun rolü, Başkanlık sistemi tarafından o kadar ağır bir şekilde baltalandı ki, yasa tasarısı uygun bir inceleme veya tartışma yapılmadan aceleye getiriliyor ve birkaç gün içinde hızla yasalaşması bekleniyor.

Dezenformasyon önemli bir konudur ve mücadele edilmesi gerekir, ancak gazetecilerin haklarını ve kamuoyunun ifade özgürlüğünü kısıtlama pahasına değil. Bu tür girişimler, medya ve diğer paydaşlarla yakın istişare içinde geliştirilmeli ve hükûmet tarafından keyfi sansür uygulamak için bunların kötüye kullanılmasını önleyebilecek özgür konuşma ve bağımsız gazetecilik için yeterli güvenceleri içermelidir.

Bu nedenle, parlamenter sürece ve demokratik bir toplumun temeli olarak özgür fikir ve bilgi akışına inanan tüm Türkiye parlamenterlerini bu tasarıyı reddetmeye çağırıyoruz."

İmzacılar ise şöyle:

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), ARTICLE 19, Articolo 21, Avrupa Gazeteciler Derneği, Gazetecileri Koruma Komitesi, PEN English, Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF), Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), IFEX, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Medya Araştırmaları Derneği (MEDAR), OBC Transeuropa (OBCT), PEN Amerika, PEN Uluslararası, PEN Norveç, Bağımsız Gazetecilik Platformu (P24), Sınır tanımayan muhabirler (RSF), Güney Doğu Avrupa Medya Organizasyonu (SEEMO), PEN İsveç, Gazetecilikte Kadın Koalisyonu (CFWIJ), Türkiye İnsan Hakları Dava Destek Projesi, Dünya Haber Yayıncıları Birliği (WAN-IFRA)