Araştırma: Emekli maaşları yetersiz, 65 yaş üstü ek gelir için çalışıyor

İstanPol’ün hazırladığı ‘Türkiye’de İşgücündeki Yaşlılar ve Güvencesizlik Raporu’na göre 65 yaş üstü nüfusun emekli olabilenleri ek gelir için güvencesiz bir şekilde çalışıyor.

Araştırma aynı zamanda sık sık Türkiye’nin genç nüfusu olduğuna ilişkin algıyı da değiştiriyor. Çünkü Türkiye’de 65 yaş ve üstü nüfus 7.95 milyon kişi. Bu nüfusun yüzde 9.5’inin yaşlı olduğunu ortaya koyuyor. Bilimsel olarak 65 yaş üstü nüfus eğer toplumun yüzde 7’sini geçerse ülke nüfusu yaşlı olarak kabul ediliyor.

Seren Selvin Korkmaz, Cem Özgüzel ve Alphan Telek’in hazırladığı raporda, Yaşlı nüfusun oranı yüzde 9.5, istihdama katılımı ise yüzde 12 olarak yer alıyor.

Cumhuriyet’ten İpek Özbey’in haberine göre Türkiye’de 65 yaş ve üstü çalışanların çoğunluğu kendi hesabına çalışanlardan oluşuyor. Bu durum, 65 yaş ve üstü bireylerin çoğunlukla sosyal yardımların yokluğu ve emekli maaşlarının yetersizliği karşısında ek bir gelir için çalışmaya devam ettikleri ihtimalini düşündürtüyor. 

Gelir düzeyi en düşük yüzde 25’lik grupta sigortasızlık oranı 65 yaş ve üstü vatandaşlar için yüzde 75 civarı. Toplumda gelir düzeyi arttıkça bu oranın çok daha aşağı bir seviyeye indiğini ve diğer yaş gruplarıyla kapandığını görüldü. 

Öte yandan bu yaş grubundaki sigortasız çalışma oranının diğer yaş gruplarına nazaran çok daha fazla oluşu bu gruptaki bazı kişilerin halihazırda sosyal sigorta sistemlerinden emekli oldukları ancak yine de ek bir gelir için çalıştıkları ihtimalini akla getiriyor. 

Türkiye’de yaşlı nüfus cinsiyete göre kategorize edildiğinde 65 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 43’ünü erkekler, yüzde 55’ini kadınlar oluşturuyor. Yaşlı nüfusun çoğunluğunu oluşturan kadınların hayat boyu maruz kaldıkları güvencesizlik, yaşlılık döneminde de görülüyor.

Yaşlılar Sinop’ta nüfusun yüzde 20’sine denk gelirken, Şırnak’ta nüfusun yalnızca yüzde 3’ünü oluşturuyor. 

YAŞLI GÜVENCESİZLİĞİNİ AZALTMAK İÇİN

İstanPol’ün temel politika önerilerde bulundu:

Yaşlı güvencesizliğini azaltacak sosyal yardımların 65 yaş ve üstünden başlayarak giderek artırılması,

Yaşlı bireylerin sahip olduğu haklar ve bunların nasıl kullanılabileceği hakkında bilgilendirilmesi,

Yaşlı bireylere yönelik ücretsiz kamusal hizmetlerin sayısının ve etkinliğinin artırılması ve bunların kullandırılması için gerekli bilgilendirmenin hane düzeyinde yapılması,

Yaşlı bireylerin yoğunlukla yaşadığı yerlerin tespiti ve bu noktalarda 65 yaş ve üstü bireylerin yararlanabileceği ücretsiz ortak mekânlar açılması ve bu mekânların kullanımının özendirilmesi,

Yaş ayrımcılığını aşmaya yönelik nesiller arası ortak etkinliklerin ve farkındalığın artırılması, okullarda ve kamusal hayatta gerekli bilgilendirme kampanyasının yapılması,

Yaşlı bireylerin yalnızlık hislerini azaltmak ve dış dünyayla temaslarını artırmak için telefon/tablet/bilgisayar gibi teknolojik imkânların onlara sunulması. Bununla paralel olarak bu araçları kullanabilmeleri ve aynı zamanda dijital okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi için kurs ve eğitim faaliyetlerinin sağlanması,

Konut sahibi olmayan 65 yaş üzeri bireyler için düzenli ve periyodik kira ve erzak yardımı yapılması,

Emekli aylıklarının bireylerin insani ve onurlu bir hayat sürmesi için artırılması.