Avrupa Konseyi'nin 'Öcalan kararı' sonrası avukatlardan açıklama
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) hüküm ve kararlarını denetlemekle yükümlü olan ve üçer aylık periyotlar ile toplanan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AK BK), 30 Kasım-2 Aralık tarihlerinde Fransa’nın Strasbourg kentinde toplandı.
Ermenistan, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Macaristan, İtalya, Litvanya, Kuzey Makedonya, Polonya, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Rusya Federasyonu, Türkiye, Ukrayna ve Birleşik Krallık’tan başvuruların ele alındığı toplantıda alınan kararlar açıklandı.
TÜRKİYE’DEN BİLGİ İSTENDİ
Komite, Türkiye’deki "Öcalan-2" kararına halihazırda indirilemez ve inceleme imkanı olmayan müebbet hapis cezasına çarptırılmış olup tutuklu bulunan kişilerin sayısı hakkında bilgi istedi. Komite, Türkiye’deki yetkilileri, genel tedbirlerin uygulanmasında kaydedilen ilerleme hakkında en geç 2022 Eylül ayı sonuna kadar bilgi sunmaya davet etti.
ASRIN HUKUK BÜROSU'NDAN AÇIKLAMA
Asrın Hukuk Bürosu, İmralı Cezaevi'nde tutuklu bulunan müvekilleri PKK lideri Abdullah Öcalan hakkında karar veren AK BK'nin tavrıyla ilgili olarak yazılı bir açıklama yaptılar. Avrupa Konseyi'nin Türkiye'ye yaptığı çağrıyı hatırlatan Öcalan'ın avukatları "AİHM kararı ile Bakanlar Komitesi’nin toplantı sonucunda ortaya çıkan tespit ve taleplerin Türkiye tarafından bir an önce yerine getirilmesi ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının insan onuruna uygun yasal düzenlemelere kavuşturulması gerekmektedir." dedi.
Asrın Hukuk Bürosu'nun açıklaması şöyle:
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, müvekkilimiz Sn. Öcalan ile ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 18 Mart 2014 tarihli "Umut Hakkı"na ilişkin ihlal kararının yerine getirilmemesini gündemine almış olduğu toplantının sonuçlarını kamuoyuna açıklamış bulunmaktadır.
AİHM, 18 Mart 2014 tarihinde verdiği kararda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının ömür boyu sürdürüleceğine dair düzenlemelerin işkence yasağına aykırı olduğu tespitinde bulunarak, bu konuda yasal düzenlemelerin getirilmesi gerektiğine hükmetmişti. Bu karardan sonra Kaytan/Türkiye, Gurban/Türkiye ve Boltan/Türkiye kararlarında da aynı ihlal kararlarını vermiştir. Bunun üzerine 4 dosya Avrupa Konseyi Bakanlar Komisinde izleme sürecine alınmış ve Türkiye’nin kararların gereğini yerine getirmesi beklenmiştir.
Komite’nin aradan geçen bu uzun süreye rağmen geç de olsa dosyayı gündemine almış olmasını önemli görmekteyiz. Bilindiği üzere bu konuda yıllardır süren başvuruların yanı sıra 2021 yılında Özgürlük için Hukukçular Derneği, Türkiye İnsan Hakları Vakfı, İnsan Hakları Derneği ve Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı’nın da başvuruları olmuştu.
30 Kasım-2 Aralık 2021 tarihinde gerçekleştirilen toplantı sonucunda Komite; Sn Öcalan’ın tutulma koşullarının AİHM önünde başka bir başvuru olarak gündemde olduğu ve CPT tarafından takip edildiği gerekçesi ile bu konuda tavsiyede bulunmadığını ifade etmiştir.
Umut hakkına konu olan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile ilgili olarak, kararın gereklerinin bugüne kadar hiçbir şekilde yerine getirilmediği tespitinde bulunarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının belirli bir asgari sürenin ardından gözden geçirilmesine dair inceleme mekanizması için yasal ve diğer yeterli tedbirlerin gecikmeksizin yerine getirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Türkiye tarafından kendilerine öngörülen tedbirler hakkında yeterli bilgi verilmediği kanaatini paylaşan Komite, Türkiye’yi daha fazla gecikmeden mevcut yasal çerçeveyi AİHM tarafından belirlenen standartlara uygun hale getirmek için gerekli tedbirleri kabul etmeye çağırmıştır. Türkiye’nin diğer üye devletlerce kabul edilen reformların iyi örneklerinden ilham almak için teşvik edildiği ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmış olup tutuklu bulunan kişilerin sayısı hakkında da bilgi istediği anlaşılmıştır.
AİHM kararı ile Bakanlar Komitesi’nin toplantı sonucunda ortaya çıkan tespit ve taleplerin Türkiye tarafından bir an önce yerine getirilmesi ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının insan onuruna uygun yasal düzenlemelere kavuşturulması gerekmektedir.
Türkiye’de ilk defa Sn. Öcalan ile hayata geçirilen ve AİHM tarafından işkence yasağına aykırı olarak kabul edilen ağırlaştırılmış müebbet hapsin Bakanlar Komitesi’nin gündeminde olması oldukça önemlidir. Türkiye’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına tabi mahpus sayısı bugün tam olarak bilinmese de binler ile ifade edilmektedir. Bu da İmralı tecrit ve işkence sisteminin yayılma biçimini ortaya koyan çok önemli bir örnek niteliğindedir.
Sn. Öcalan ile başlayan ve bugün çok yaygın bir şekilde uygulanan bu işkence niteliğinde infaz rejiminin kaldırılması için duyarlı hukuk ve insan hakları kurumları ile birlikte çabamız devam edecektir. Tüm kamuoyunu bu konuda duyarlılığa ve katkı sunmaya davet etmekteyiz.
