Kudüs'te 234 yıllık Kürtçe dua
*İrfan TUNÇÇELİK
Kudüs Zeytin Dağı'nda bulunan ve 4'üncü yüzyıldan kalma Pater Noster Kilisesi duvarlarında 140'tan fazla farklı dil ve lehçelerde yazılmış Rab'in Duası'nın (İsa'nın Duası) Kürtçe versiyonu da bulunmakta.
İtalyan Kürdolog rahip Maurizio Garzoni tarafından 1787 yılında Kürtçe dilinde yazılan dua halen kilisenin duvarlarında asılı olarak canlılığını koruyor.
Bir dizi uzun seramik karoya işlenmiş ve duvarların içine düzenli aralıklarla dekore edilmiş çok dilli duanın bulunduğu kilise adını, İsa Mesih'in tanrıya ettiği Latince "Pater Noster" olan "Babamız" duasından alıyor. Ayrıca tarihi kiliseyi binlerce turist ziyaret etmektedir.
Mukaddes Kitabın Luka İncili'ne göre, İsa Mesih'in, kendi öğrencilerine Betfage ile Kudüs (Yeruşalim) arasında bulunan bir yerde Rab'bin Dua'sını öğrettiğini, Zeytin Dağı'nın bu iki şehir arasında bulunduğu için de inananlar, "Babamız" (veya Latince "Pater Noster") duasının ilk olarak dağın mağaralarından birinde paylaşıldığını tahmin ediyor.
Bugün bu inanç, Carmelite manastırının bir parçası olan eski Pater Noster Kilisesi'nin duvarlarında güzel bir şekilde temsil edilmektedir.
Farklı dillerde yazılan Dua'nın Kürtçe kısmı şu şekilde:
"Bavê me kî derket ser ezman miqeddes bi navê te.
Daîma me ji te re bexşand
Dibêji di emr de ser erd û ser ezman
Îro û ehrûz ji te re nan bide me
Û efû bike gunê me, hemîyan efû bike eger çêkirina me zerar ya zahmet."
"Göklerdeki Babamız,
Adın kutsal kılınsın.
Egemenliğin gelsin.
Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de Senin istediğin olsun.
Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver.
Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi, Sen de bizim suçlarımızı bağışla.
Ayartılmamıza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar.
Çünkü egemenlik, güç ve yücelik Sonsuzlara dek senindir!
Amin."
Garzoni: Kürdolojinin babası
Musul'da önemli sayıda bulunan Hıristiyan toplulukların (Ermeniler, Jacobites, Nasturiler ve diğerleri) yaşadığı için, Musul rahiplerin odak noktasıydı. Böylece 18. yüzyılın ortalarında Musul'da bir Dominik Misyonu kuruldu. Kürdistan'ın farklı yerlerinde halkların bilgisine büyük katkı sağlayan rahipler, yerel toplumla ve halkla günlük temaslar yoluyla tanışarak çok değerli eserler yazdılar.
Çeşitli tarihlerde Musul'da bulunan Domenico Lanza (1718-1782), Maurizio Garzoni (1734-1804) ve Giuseppe Campanile (1762-1835) gibi rahipler, Kürt toplumunun dilini, sosyal, politik ve ekonomik yapısını geniş terimlerle tanımladı.
Maurizio Garzoni 1762'de Musul'a yerleşti ve 1788'e kadar orada yaşadı. İlk Kürtçe gramer kitabı olan "Grammatica e vocabolario della lingua kurda composti dal" (Kürtçe Dil bilgisi ve Kelime Hazinesi) 1787 yılında Roma'da yayınladı.
Kürdolojinin en önemli metinlerini bir dizide toplayan Avesta Yayınları 302 sayfalık olan bu kitabı 2013'te okurların beğenisine sundu.
Bu eser, Kürtçenin özgünlüğünün bilimsel temelde ilk kabulü olması nedeniyle Kürt tarihinde önemli bir yeri vardır. Daha sonra Garzoni'ye "Kürdolojinin babası" ve "Önde gelen Kürt dil bilgisi uzmanı" unvanı verildi .
*Gazeteci
